Bilgiustam
Bilgiyi ustasından öğrenin

İdrar Tahlili Nedir, Nasıl Yorumlanır?

0 618

Doktorlar kişinin idrarını enfeksiyonlar veya hastalıklar gibi potansiyel sorunların belirtileri açısından test etmek için idrar tahlili kullanmaktadır. Sağlık uzmanlarının çeşitli ortamlarda ve durumlarda kullanabilecekleri standart bir test türüdür. İdrar tahlili bazen rutin sağlık muayenesinin bir parçasıdır, ancak kişi rahatsız edici semptomları olduğunda teşhise yardımcı olmaktadır. Kişinin ameliyattan önce tedbir olarak idrar testine girmesi de yaygın bir durumdur. İdrar tahlili, kişinin idrarı hastalık, enfeksiyon veya diğer sorunların belirtileri açısından test edilmektedir. Test, idrarın farklı yönlerinin incelenmesini içermektedir ve bunlar aşağıdaki gibidir:
• Görünüm (bulanık veya duru)
• Renk (koyu, açık veya renksiz)
• Koku
• Asitlik (pH seviyeleri)
• Bakteri veya virüs varlığı
• Kan, protein, ketonlar, bilirubin veya glukoz içerip içermediği
• Atmaların (tüp şeklindeki proteinler), hücrelerin veya kristallerin varlığı
İdrarın ortaya çıkması, kişinin belli sağlık koşullarına sahip olup olmadığını belirlemesine yardımcı olmaktadır. Örneğin, bulanık idrar, idrar yolu enfeksiyonu belirtebilirken, aşırı glikoz kişinin diyabet olduğunu göstermektedir. Ayrıca idrardaki protein böbrek hastalığının belirtisi de olmaktadır.

İdrar Tahlili Testi

İdrar Tahlili Nedir, Nasıl Yorumlanır?Doktor çeşitli nedenlerden biri için idrar tahlili önermektedir. Bazı durumlarda test rutin kontrolün bir parçası olarak yapılmaktadır. İdrar tahlili gerektiren durumlar vardır ve bunlar aşağıdaki gibidir:
• Ameliyattan önce
• Hamilelik sırasında
• Rutin tıbbi muayenenin bir parçası olarak
• Karaciğer veya böbrek hastalığını kontrol etmek için hastaneye kabul sırasında
• Diyabet kontrolü yapmak
Doktor diğer durumlarda, tıbbi durumu teşhis etmek için idrar tahlili yapmaktadır. Çünkü idrar yolu enfeksiyonu (İYE) veya böbrek enfeksiyonu gibi belirtileri arıyor olabilir. Kişi başka durumlar söz konusu olduğunda bu testi yaptırmak zorunda olabilir. Bu durumlar aşağıdaki gibidir:
• Alt sırt ağrısı
• İdrar yapma sorunu
• İdrar yaparken ağrı
• İdrarda kan
• Karın ağrısı
• Diğer olağandışı üriner semptomlar
Hastaya doğru tanı konduktan sonra, doktor durumu izlemek için sonraki idrar testlerini kullanmaktadır. Örneğin, kişide İYE veya böbrek enfeksiyonu varsa, başka bir idrar tahlili önermektedir. Bunu, enfeksiyonun temizlendiğinden emin olmak veya farklı antibiyotiklerin gerekli olup olmadığını kontrol etmek için kullanmaktadır.

Diğer Kullanımlar

İdrar tahlili tipik olarak hastalıkları ve enfeksiyonları test etse de, ilaç taraması veya hamileliği onaylama gibi başka amaçlar için de kullanılmaktadır. Her iki durumda da, idrar tahlili tipik bir testin içermediği ek maddeleri test etmektedir. Örneğin hamilelik testi yapılırken, doktor idrarda koryonik gonadotropin (hCG) hormonunun varlığını arar. HCG seviyelerini kontrol etmek düzenli idrar tahlili değildir. Kişi ilaç taramasından geçtiğinde, idrar tahlili testi bazı ilaçların veya metabolik ürünlerinin varlığını tespit etmektedir.

Hazırlık ve Prosedür

İdrar Tahlili Nedir, Nasıl Yorumlanır?Kişi sadece idrar tahlili oluyorsa, herhangi bir şekilde hazırlanmaları gerekmemektedir. Bununla birlikte, tahlillerin ve testlerinin bir parçası kan çalışması içeriyorsa, yapılmadan önce birkaç saat hiç bir şey yememeleri gerekmektedir. Bazı durumlarda, doktor sabahları ilk kalktıklarında kişiden idrar örneği isteyebilir. Bu durumda, bireye evde kullanması için bir numune kabı sağlar. Testten önce bol su içmek yardımcı olabilir ve tuvaleti hemen kullanmaktan kaçınılmalıdır. Doktor sıklıkla temiz bir idrar örneği ister, bu da kişinin idrar toplamaya başlamak için ilk akışından sonra beklemesi gerektiği anlamına gelmektedir. Amaç penis veya vajinadaki bakterilerin numuneye girmesini önlemektir. Temiz bir idrar almak için kişinin yapması gerekenler vardır ve bunlar aşağıdaki gibidir:
• Genital bölgeyi steril bir bezle temizlenmelidir
• Tuvalette idrar yapmaya başlanmalıdır
• Akış anlık olarak durdurulmalıdır
• Kap idrar akışın altında tutulmalıdır ve tekrar devam edilmesi
• En az 1 ila 2 ons idrar toplanmalıdır
• Numuneyi doktora 60 dakika içinde teslim edilmelidir veya gerekirse soğutulmalıdır
Bazı durumlarda, doktorun idrar yolu açıklığına kateter yerleştirmesi gerekmektedir. Çünkü kateter, doğrudan mesaneden idrar toplamak için kullanılmaktadır.

Sonuçları

İdrar tahlili, idrarı görsel, mikroskobik inceleme ve yağ çubuğu testi olarak üç ana yolla değerlendirilmektedir.
Görsel test: Çoğu sağlıklı kişi neredeyse temiz idrar yapmaktadır. Daha koyu renkler dehidrasyon veya diğer sorunları göstermektedir. Enfeksiyonla savaşan kişinin bulanık idrarı olmaktadır ve idrar kötü kokuyor olabilir. Ayrıca idrar kırmızı veya kahverengi ise, bu kan içerdiğini göstermektedir.
Mikroskobik inceleme: Muayenenin bir başka kısmı, mikroskopta birkaç damla idrarın izlenmesini içermektedir. Doktor, bazı belirtiler arar ve bu belirtiler aşağıdaki gibidir:
• Bakteriler
• Maya
• Kırmızı kan hücreleri
• Beyaz kan hücreleri
• Kristaller
• Silendirler
Bu maddelerin varlığı, birkaç farklı koşul veya sağlık sorunu teşkil etmektedir. Bu sağlık sorunlarından bazıları aşağıdaki gibidir:
• Böbrek taşları veya tahliye sistemine ilişkin diğer problemler
• Enfeksiyonlar
• Kan bozukluğu
İdrar Tahlili Nedir, Nasıl Yorumlanır?Yağ çubuğu testi: Yağ çubuğu testi, idrar numunesinin içine ince bir şerit yerleştirilmesini içermektedir. Şerit üzerinde farklı idrar anormallikleri ile reaksiyona giren birkaç farklı kimyasal madde bulunmaktadır. Test şeridinin nasıl tepki vereceği doktorun teşhis koymasına yardımcı olmaktadır. Sağlık uzmanları, bazı hastalıkların seviyelerinin kontrol etmek için sıklıkla yağ çubuğu testini kullanır ve bunlar aşağıdaki gibidir:
• Nitratlar gibi enfeksiyon belirtileri
• Böbrek sorununun göstergesi olabilecek protein seviyeleri
• Dehidratasyon gösterebilen idrar konsantrasyonu
• Böbrek veya idrar bozukluğunu belirten daha yüksek pH seviyeleri
• İdrarda kan, böbrek enfeksiyonlarının, idrar yolu sorunlarının veya (nadiren) kanserin işareti
• Diyabeti gösterebilecek glukoz veya keton seviyeleri

Sonraki Adımlar

İdrar tahlilinin sonuçları, kişinin bir ilaca, daha ileri testlere veya izlemeye ihtiyacı olup olmadığına karar vermesine yardımcı olmaktadır. İdrar testi sonucunda doktorun uygulayacağı bazı prosedürler vardır ve bunlar aşağıdaki gibidir:
• İdrar bulanıksa, kötü koku varsa ve bakteri içeriyorsa, doktor genellikle bir İYE için ilaç yazar.
• İdrar da kan varsa, doktor altta yatan nedeni belirlemek için ek testler isteyebilir.
• Eğer test anormal derecede yüksek seviyelerde glikoz veya keton bulursa, doktor diyabet için daha fazla test yapılmasını isteyebilir.
İdrar tahlili, özel bir hazırlık gerektirmeyen hızlı, invaziv olmayan bir testtir. Çoğu durumda, gerçekleştirmek kolaydır. Doktor testi rutin kontrolün bir parçası olarak, altta yatan koşulları, enfeksiyonları araştırmak, hamileliği onaylamak veya uyuşturucu kullanımını kontrol etmek gibi daha birçok özel bir nedenden dolayı isteyebilir. Kişi geçerli bir örnek almak için teste girerken doktorunun talimatlarını takip etmelidir.

Kaynakça:
medlineplus.gov
labtestsonline.org
kidney.org

Yazar: Özlem Güvenç Açaoçlu

Cevap bırakın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.

Bu web sitesi deneyiminizi geliştirmek için çerezleri kullanır. Bununla iyi olduğunuzu varsayacağız, ancak isterseniz vazgeçebilirsiniz. Kabul etmek Mesajları Oku