Kan sulandırıcı ilaçların etkisini ciğer ve yeşil sebzeler azaltabilirler. Bu besinler kanın pıhtılaşmasını sağlayan K vitaminini içerirler. Aspirin ve aspirin içeren ilaçlar kanın sulanmasını ve kanamayı arttırır. Coumadin, Ofarin yani kan sulandırıcı ilaçları alan kişiler hekime danışmadan aspirin kullanmamalıdır.
Portakal ve greyfurt suyu gibi askorbik asit içeren meyve suları demir takviyelerinin absorpsiyonunu arttırır. Demir takviyesi alındığı takdirde, bu tür yiyeceklerden uzak durulması gerekmektedir.
Mide asidini arttırması sebebiyle, gazoz ve yüksek asitli meyve ve sebze sularıyla birlikte ilaç kullanılması tavsiye edilmez. Çünkü bu durumda ilaçların, ince bağırsağa ulaşmadan parçalanmasına sebep olur.İlaçların bir çoğu ince bağırsaktan emildiği için, bu durum vücuda giren ilaç sayısında azalmaya sebep olacaktır.
Greyfurt suyunun bazı ilaçların etkisini arttırdığı ve ölümle sonuçlanabilecek zararlı yan etkileri ortaya çıkardığı gösterilmiştir.
Greyfurt Suyu İlaçların Etkisini Nasıl Arttırıyor?
İlaçlar vücudumuzdan, bağırsaklardaki ve karaciğerdeki enzimler tarafından parçalanarak atılmaktadır. Bu enzim greyfurt suyu içince yok olmakta ve ilacın parçalanmasını geciktirmektedir. Bu sebeple de kanda birikmekte ve zehirlenmelere de neden olmaktadır.
Örneğin kolesterol düşürücü olarak kullanılan “lovastatin” isimli ilaç greyfurt suyu içildikten 12 saat sonra alınsa bile kandaki düzeyleri normal düzeyinin 2 katı olmaktadır. Kalp ritmini düzenleyici ilaçların etkisini ( Longocor, Rytmonorm) greyfurt suyunun arttırdığı görülmekte olup böylece ilaç vücutta birikir ve kalp üzerinde toksik etkilere neden olur.
Tansiyon, epilepsi ve uyku ilaçları, alerji-grip tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar, mide-barsak ilaçlarının da kandaki seviyesini arttırır. İlaç kullanıyorsanız greyfurt suyu içmeyiniz doktorunuza ve eczacınıza mutlaka danışın.
En tehlikeli ilaç-besin etkileşimi, monoamin oksidaz inhibitörleri (MAO) ile bekletilmiş besinler arasındadır. MOA inhibitörleri depresyon ve tansiyon tadavisin de kullanılan ilaçlarda bulunur. Bu ilaçlar gingseng, muz, soya sosu, tavuk ciğeri, salamura balık, bakla ve chianti şarabında bulunan tiramin adı verilen maddeyle etkileşirler. Şiddetli baş ağrılarına, beyin kanamasına yani tehlikeli kan basıncı artışlarına yol açabilmektedir.
İlaç kullanımı kesildikten 2 ay sonra bu tip besinler tüketilmeye başlanabilir. Tansiyon hastalarının kullandığı, kan basıncını kontrol altına almak için kullanılan tansiyon ilaçları ile meyan kökü bir arada kullanılmamalıdır. Çünkü meyan kökü kan basıncını arttırdığından tansiyon hastaları kolalı içecekleri ve meyan kökü ile tatlandırılmış şekerleri az miktarda tüketmelidirler.
Diğer bir örnek de tiroid ( guatr) tedavisinde görülmektedir. Troid tedavisi gören kişiler soya yağı, şalgam, lahana ve bürüksel lahanasını nadiren tüketmelidirler. Çünkü bazı besinler ilaç metabolizmasını arttırdığından ilacın vücuttan hızlıca atılmasını sağlar.
Sodyum ve alkolün potansiyel etkileri
Kalp ve böbrek hastaları gibi sodyum açısından diyetleri sınırlı olan kişilere yemeklerine extra tuz koymamaları ve sodyum açısından zengin besinler tüketmemeleri tavsiye edilmektedir. Bazı ilaçlar günlük sodyum alım miktarını belirgin bir düzeyde arttırabileceğinden günlük 2g’dan fazla sodyum almaması gerek bir hasta için, günlük sodyum dozunun yarısı bazı ilaçlarla zaten alınmaktadır.Bu duruma dikkat etmeli özellikle reçetesiz ilaç alırken, sodyum içerip içermediğini eczacıya sorulmalıdır.
Alkol-ilaç etkileşimi
Tansiyon ilaçları ile beraber içki içilmemelidir. Çünkü bu ilaçlar ile birlikte alkol alındığında kan basıncını çok düşürmektedir. Hastanın alkol alışkanlığı varsa ( her gün ya da günde 3 kadehten fazla) mutlaka ağrı kesici ilaçları kullanmadan önce mutlaka doktora veya eczacıya danışmalıdır. Bu durum karaciğer hasarına ve mide kanamasına yol açabilmektedir. APRANAX, CATAFLAM ilaçları kullanılması belirtilen durumlara sebebiyet vermektedir.
Mantar ilaçları ile içki içilmesi kesinlikle sakıncalıdır. İlacın kullanımı tamamlandıktan sonra içki içilmesi için 3 gün beklenilmesi gerekmektedir.
Yazar: Duygu Zafar