Bilgiustam
Bilgiyi ustasından öğrenin

İlk Yapay Kar Makinesinin İcadı ve Patent Savaşları

BURSA'DA, TELELEFERİK A.Ş., ALDIĞI KAR PÜSKÜRTME MAKİNESİYLE ULUDAĞ’A KAR YAĞDIRDI. (BURAK TÜRKER/BURSA-İHA)
0 546

Tanım gereği kar, fiziksel bütünlüğe ve şeklini koruyacak güce sahip kristalize buz parçacıklarıdır. Normalde tabiatta doğal olarak meydana gelen hava koşulları arasında olmasının yanında bazı işletmeler için ticari bir kaynaktır. Fakat kar yağmadığında bu ticari işletmelerin işlerinin sekteye uğramaması için yapay olarak sağlanması gerekir. Kayak merkezleri, film yapımcıları gibi işletmeler kar ihtiyacı olan işletmeler arasında gösterilebilirken bunun yanında kış olimpiyatlarında kar olmadığı dönemlerde kullanılabilmektedir. İşte o dönemlerde yapay kar üreten kar makineleri devreye girer ve işletmelerin işlerini aksatmadan ticaretlerine devam etmelerine yardımcı olur. Peki, hiç merak ettiniz mi? Bu makinenin tarihi nedir, kim tarafından nasıl keşfedilmiştir. Bu yazıda kar makinesinin tarihi ve nasıl keşfedildiğine dair bilgiler bulunmaktadır.

İlk Kar Makinesinin İcadı

İlk Yapay Kar Makinesinin İcadı ve Patent SavaşlarıYapay kar yapımı ilk olarak kaza olarak başladı. Kanada’daki bir düşük sıcaklık laboratuvarı, 1940’larda kırağının bir jet motorunun girişi üzerindeki etkilerini incelmekteydi. Dr Ray Ringer liderliğindeki araştırmacılar, bir rüzgâr tünelinde motor girişinden hemen önce havaya su püskürterek doğal koşulları yeniden üretmeye çalışıyorlardı. Buz kırağı oluşturmadılar ama kar bu ortamda kar üretmişlerdir. Ve motoru ve rüzgar tünelini defalarca kapatmak zorunda kaldılar.
Bir kar yapma makinesini ticarileştirme girişimleri, ortakları Art Hunt ve Dave Richey ile birlikte 1940’larda kayak üretim işinde olan Wayne Pierce ile başladmıştır. 1947’de Connecticut, Milford’daki Tey Manufacturing Company’yi birlikte kurmuşlar ve yeni bir kayak tasarımı satmışlardır. Ancak 1949’da, kar yağmadığı için bu şirket, kurak ve karsız bir kış nedeniyle kayak satışlarındaki düşüşten büyük zarar görmüştür. Wayne Pierce, 14 Mart 1950’de bir çözüm bulmuştur ve bu yapay kardır. İşte o Mart sabahı işe geldiğinde dondurucu havadan su damlacıkları üflendiğinde, suyun donmuş altıgen kristallere veya kar tanelerine dönüşeceği fikrini açıklamıştır. Bir boya püskürtme kompresörü, bir nozul ve biraz bahçe hortumu kullanarak, Pierce ve ortakları kar yapan bir makineyi icat etmişlerdir.
Şirket, 1954’te bir temel işlem olarak bu makineye patent almış ve kar yapma makinelerinden birkaçını kurmuştur, ancak kar yapma işini çok ileriye taşıyamamışlardır. Belki de kayacak bir şeyden çok kayağa ilgi duyduklarından dolayı beklenen bu gelişme yaşanmamıştı. Üç ortak, şirketlerini ve kar yapma makinesinin patent haklarını 1956’da Emhart Corporation’a satmışlardır. Boston Larchmont Irrigation Company’nin sahipleri olan Phil Tropeano ve Joe Tey patentini satın alarak Pierce’ın tasarımından yola çıkarak kendi kar yapma teçhizatlarını üretmeye ve geliştirmeye başlamışlardır. Ve kar yapma fikri yaygınlaşmaya başladığında, Larchmont ve Tropeano kardeşler diğer kar yapma ekipmanı üreticilerine dava açmaya başlamışlardır. Tey patentine mahkemede itiraz edilmiş ve Dr.Ray Ringer liderliğindeki Kanada araştırmasının Wayne Pierce’a verilen patentten önce olduğu gerekçesiyle dava düşmüştür.

Kar Makinesi Patent Alma Savaşlarıİlk Yapay Kar Makinesinin İcadı ve Patent Savaşları

1958’de Alden Hanson, fanlı kar yapıcı adı verilen yeni bir tür kar yapma makinesi için patent başvurusunda bulunacaktı Fakat daha önceki Tey patenti sıkıştırılmış bir hava ve su makinesiydi ve yüksek gürültü ve enerji taleplerini içeren dezavantajları bulunmaktaydı. Hortumlar da ara sıra donuyor ve hatların patlaması na engel olunamıyordu. Hanson, bir fan, parçacıklı su ve isteğe bağlı olarak kir parçacıkları gibi çekirdekleştirici bir madde kullanan bir kar yapma makinesi tasarlamıştır. 1961’de makinesi için bir patent almış ve bu makine bugün tüm fanlı kar yapma makinelerinin öncü modeli olarak kabul edilmektedir.
1969’da, Columbia Üniversitesi Wollin, Lamont Labs’den Erikson, ve Zaunier isimlerinde üç mucit, farklı bir yapay kar makinesine patent almak için başvurusunda yapmışlardır. Wollin patenti olarak bilinen b patent, arkadan suyla çarpılan ve mekanik olarak atomize edilmiş suyun önden ayrılmasına neden olan, özel olarak geliştirilmiş bir dönen fan kanadı için alınmıştır ve su donarken kar oluşmuştur. Mucitler, bu Wollin patentine dayanan kar yapma makinesinin üreticileri olan Snow Machines International’ı büyütmeye devam etmişlerdir. Hanson patent sahibiyle, söz konusu patentle bir ihlal anlaşmazlığını önlemek için derhal lisans anlaşmaları imzalamışlardır. Lisans anlaşmasının bir parçası olarak SMI, bir Hanson temsilcisi tarafından denetime tabi tutulmuştur.
1974 yılında, nükleatörü kanalın dışına ve toplu su nozüllerinden uzakta izole eden kanallı bir fan olan Boyne Snowmaker için patent başvurusu yapılmıştır. Emzikler, merkezin yukarısına ve kanalın aşağıya akış sağlayan kenarına takılmıştır ve bu şekilde SMI, Boyne Snowmaker’ın lisanslı üreticisi olmuştur. Daha sonra 1978’de Bill Riskey ve Jim VanderKelen, Michigan Gölü çekirdeği olarak bilinen bir makine için patent başvurusunda bulunmuştur. Mevcut nükleatörü bir su ceketi ile çevrelemiştir ve Michigan Gölü çekirdeği, daha önceki fan kar üreticilerinin bazen yaşadığı donma sorunlarının hiçbirini yaşamamıştır. VanderKelen, 1992’de yeni tarzda bir pervane kanadına sahip çok hızlı bir fan olan Silent Storm Snowmaker’ın patentini almıştır.
20. yüzyılın başlarından ortalarına kadar, kar kayağı sporu popülaritesi artmıştır. Giderek daha fazla kişi sporu keşfettikçe ve onu yıllık bir gelenek haline getirdikçe, kayak pistleri son derece karlı işletmeler haline gelmiştir. Ancak tatil köyü sahiplerinin büyük bir sorunu vardır ve bu da çalışmalarını başarılı hale getirecek düzeyde yeterince kar yağmasıdır. Sırf bu yüzden bir çok işletme kapanmış ve işlerine son vermişlerdir. Ve sırf bu yüzden dünyanın birçok yerinde kayak sezonu bir veya iki ay ile sınırlı kalmıştır.
İlk Yapay Kar Makinesinin İcadı ve Patent SavaşlarıÇözüm, doğanın sağlayamadığı durumda ihtiyaç duyulan karı, suni olarak yapmanın bir yolunu bulmaktı. Sonuç, kar tabancası adı verilen bir icat olmuştur. Bu cihaz, doğal kar bol olduğunda bile yararlı bir makine olduğunu kanıtlamış bir makinedir. Çünkü tesis sahiplerine en üst kar tabakasının tutarlılığı üzerinde daha fazla kontrol sağlamalarına ve dolayısıyla müşterileri için daha iyi kayak koşulları yaratmalarına olanak tanımaktadır. Bu günlerde, kar yapma makineleri dünyadaki kayak merkezlerinin büyük çoğunluğunda standart ekipmanlardır. Birçok tatil köyünün yılda dört ay veya daha uzun süre açık kalmasını mümkün kılmışlardır.

Kaynakça:
http://theinventors.org/library/inventors/blsnow.htm
https://www.thoughtco.com/who-invented-the-snowmaking-machine-4071870

Yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu

Cevap bırakın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.

Bu web sitesi deneyiminizi geliştirmek için çerezleri kullanır. Bununla iyi olduğunuzu varsayacağız, ancak isterseniz vazgeçebilirsiniz. Kabul etmek Mesajları Oku