Bilgiustam
Bilgiyi ustasından öğrenin

İskelet Sistemi Hakkında Şaşırtıcı Gerçekler

0 852

İskelet sistemi vücudu destekleyen ve harekete izin veren insan iskeletini oluşturmaktadır. İskelet sisteminin işleyişi için en önemli olan, iskelet sisteminin çökmeyeceği kas sistemidir. Bu nedenle, insan iskeleti kasların, bağların ve tendonların sürekli desteği olmadan kendi başına çalışamamaktadır. İnsan iskelet sistemi aynı zamanda duruş, destek, denge, hareket ve esneklikten de sorumludur. Genel olarak, iskelet sistemi insan vücuduna bir çerçeve sağlamaktadır ve hareket açısından işlev görmesine yardımcı olmaktadır.
İnsan vücudunda iskelet sistemini oluşturan 206 çeşit kemik 32 diş ve kemikleri birbirine bağlayan diğer yapılar bulunmaktadır. Bu 206 kemik, bireyler arasında uzunluk ve kütle olarak farklılık göstermektedir ve bu, insanlar arasında mevcut olan boy farkının temelidir. İnsan vücudundaki yere bağlı olarak, farklı kemik setleri farklı işlev görmektedir. Bununla birlikte bir kemik kırıldığında çevresindeki diğer kemikler de iyileşene kadar düzgün çalışamamaktadırlar. Bu makale de iskelet sistemi hakkında şaşırtıcı gerçeklerle ilgili bilgiler bulunmaktadır.
Bebeklerin yetişkinlerden daha fazla kemiği bulunmaktadır
Yetişkinlerin vücutlarında 206 kemik vardır, ancak bebeklerin vücutlarında çok daha fazla kemik bulunmaktadır. Yeni doğan bir bebek iskeleti, kemik ve kıkırdak karışımı olan yaklaşık 300 farklı bileşenden oluşmaktadır. Kıkırdak sonunda kemikleşme adı verilen bir süreçte kemiğe dönüşmektedir. Örneğin, yeni doğanların diz kıkırdakları kıkırdak olarak başlamaktadır ve birkaç yıl içinde kemik haline gelmektedir. Zamanla, bebeklerdeki ekstra bazı küçük kemikler daha büyük kemikler oluşturmak için birleşmektedir ve yetişkinlikte toplam kemik sayısını 206’ya düşürmektedir.
İskelet Sistemi Hakkında Şaşırtıcı GerçeklerEller ve ayaklardaki kemikler vücuttaki kemiklerinin yarısından fazladır.
Kemikler tüm şekil ve boyutlarda oluşmaktadır ve vücudun her bölgesinde eşit olarak dağılmamaktadır. Bazı bölgelerde diğerlerine göre çok daha fazla kemik bulunmaktadır ve en çok kemik bulunan bölgeler eller ve ayaklardır. Her elin 27 ve her ayağın 26 kemiği vardır, bu da vücudun iki elinin ve iki ayağının birlikte 106 kemiğe sahip olduğu anlamına gelmektedir. Yani, eller ve ayaklar tüm vücutta ki kemiklerin yarısından fazlasını içermektedir.
Bazı insanlar sağlık sorunlarına neden olabilecek ekstra bir kaburgaya sahiptirler.
Çoğu yetişkin 12 çift yani 24 kaburgaya sahiptir, ancak yaklaşık her 500 kişiden birinde servikal kaburga adı verilen ekstra bir kaburga bulunmaktadır. Köprücük kemiğinin hemen üstündeki boyun tabanından büyüyen bu kaburga her zaman tam olarak oluşmamaktadır ve bazen sadece ince bir doku lif teli olarak kalmaktadır. Formundan bağımsız olarak, ekstra kaburga, yakındaki kan damarlarını veya sinirleri ezmesi durumunda sağlık sorunlarına neden olmaktadır. Bu, torasik çıkış sendromu olarak bilinen, omuz veya boyundaki ağrı, uzuv hissi kaybı, kan pıhtıları ve diğer problemlerle sonuçlanmaktadır.
Bir kemik dışında her kemik başka bir kemiğe bağlıdır.
Hyoid, boğaz da çene ve tiroit kıkırdağı arasında yer alan at nalı şeklinde bir kemiktir. Aynı zamanda insan vücudundaki başka bir kemiğe bağlı olmayan tek kemiktir. Hyoid genellikle konuşmanın anatomik temeli olarak kabul edilmektedir ve bulunduğu yerde, insan vokalizasyonlarını üretmek için gırtlak (ses kutusu) ve dil ile çalışmaktadır. Neandertaller, insanlar gibi hyoidleri olan tek türdür ve bu hominidlerdeki varlığı, bilim insanlarının Neandertallerin modern insanlara benzer karmaşık konuşma kalıplarına sahip olduğunu tahmin etmelerini sağlamıştır.
Eski Mısırlılar dünyanın ilk fonksiyonel protez kemiğini geliştirmişlerdir.
Protezler, eksik veya yaralı vücut parçalarının yerini alan yapay cihazlardır. Bazı protez vücut parçaları sadece kozmetiktir, örneğin yapay gözler ancak protez uzuvlar veya eklemler gibi kemiklerin yerini alan protezlerin fonksiyonel bir amacı bulunmaktadır. Yaklaşık 3000 yıl önce, eski Mısırlılar ilk fonksiyonel protezi geliştirmişlerdir ve bu yapay ayak başparmağıdır. Araştırmacılar 2011 yılında, protez ayak parmaklarına sahip Mısırlıların sandaletlerde dolaşırken, protez almayan insanlardan çok daha kolay zaman geçireceklerini göstermişlerdir.
İnsan türleri 120.000 yıldır kemik tümörleri ile uğraşmaktadır.
Kemikler aktif, canlı hücrelerden oluşmaktadır ve vücutta ki diğer hücreler gibi, kemiklerin hücreleri iyi huylu tümörlere ve hatta kansere duyarlıdır. Ancak bu yeni bir bulgu değildir: Modern insanlar ve akrabaları binlerce yıldır tümörler ile uğraşmaktadır. 2013 yılında bilim adamları, Neandertal kaburga kemiğinde 120.000 ila 130.000 yıl arasında bir tümör bulmuşladır ve bu şimdiye kadar keşfedilen en eski insan tümörüdür.
İç, kemikli iskeletleri olan hayvanlar azınlıktadır.
İnsanlarda kemik iskelet sistemi cilt ve kas katmanları altında gizlidir. Aynı durum diğer omurgalılar, amfibiler, kuşlar, sürüngenler ve balıklar dâhil omurgaya sahip hayvanlar için de geçerlidir. Fakat omurgalılar, dünyada ki hayvan türlerinin sadece yüzde 2’sini oluşturmaktadır ve diğer yüzde 98’ini böcekler, araknidler ve yumuşakçalar da dâhil olmak üzere omurgasızlar dan oluşmaktadır. Bu, dünyada ki hayvan türlerinin büyük çoğunluğunun kemiklerden oluşmuş iç veya dış bir iskelete sahip olmadığı anlamına gelmektedir. Bazı omurgasızlarda kitin adı verilen lifli bir maddeden oluşmuştur dış iskeletler bulunurken, diğerleri denizanası ve solucanlar gibi sıvı dolu iskelet yapısına sahiptirler.
İskelet Sistemi Hakkında Şaşırtıcı GerçeklerKöpek balıkları yaşamlarında binlerce diş kaybetmektedirler
Dişler kemik olarak sayılmamaktadır, ancak iskelet sisteminin bir parçası olarak kabul edilmektedir. Çoğu insanın yaşamı boyunca 52 dişi oluşmaktadır ve çocukluk döneminde dökülen 20 bebek dişi ve daha sonra yetişen 32 kalıcı diş meydana gelmektedir. Öte yandan köpek balıkları, ön dişler düştükçe sürekli olarak ilerleyen tırtıklı ön dişlere ve birden fazla yedek diş sırasına sahiptirler. Deniz ortamlarını daha iyi anlamaya çalışan bir kuruluş olan Australasia Deniz Eğitim Derneği’ne göre, dişler bazen 8 ila 10 günde bir sıklıkta değişmektedir. Bu yüksek değiştirme oranı, bazı köpek balıklarının ömür boyu yaklaşık 30.000 dişe sahip anlamına gelmektedir.
Kemikler vücuttaki en sert maddeler değildir.
Kemikler güçlü ve serttir ve çok fazla kuvvete dayanacak şekilde oluşmuşlardır yani çelikten daha güçlüdürler. Ancak, şaşırtıcı bir şekilde, vücuttaki en sert madde değildirler. İskelet sisteminde diş minesi kemiklerden daha sert bir maddedir. Ulusal Sağlık Enstitüsüne göre, bu madde dişlerin taçlarını korumaktadır ve yüksek mineral konsantrasyonlarına (özellikle kalsiyum tuzları) borçludur.
İnsan iskeletinin iki ana bölümü vardır; apendiküler ve eksenel iskelet.
Eksenel iskelet, vücudun dikey ve merkezi eksenini desteklemektedir. Baş, boyun, göğüs ve sırt kemikleri bu iskeleti oluşturmaktadır, beyne ve omuriliğe karşı koruma sağlamaktadır. Baş, boyun ve sırtını hareket ettiren kaslar, eksenel iskelete, kalça eklemine ve uzuvlara bağlanan kaslara bağlanmaktadır. Apendiküler iskelet, eksenel iskelete ve uzuvlara bağlanan 106 kemikten oluşmaktadır.
İnsanlar binlerce yıldır kemik kırıklarıyla nasıl başa çıkacaklarını bilmektedirler.
İnsanlar farklı kemik kırıklarından binlerce yıldır mustariptir. Ve Klinik Ortopedi ve İlgili Araştırmalar dergisindeki 2009 tarihli bir incelemeye göre, insanlar bu kırıklarla çok uzun süre nasıl başa çıkacaklarını bilmektedirler. Örneğin, eski Mısır’ın M.Ö. 1600 yıllarına dayanan Edwin Smith Papirüsünde, araştırma yazarları kırık bir üst kol da dahil olmak üzere kemik kırıklarının nasıl tedavi edileceğini açıklamaktadırlar. Yazılan önerileri şu şekildedir: Kemik parçalarını (azaltma adı verilen bir süreç) yeniden hizalayıp yaralanmayı keten ile sarılması olarak yazmışlardır. Ve MÖ 440-340 civarında bir Yunan tıbbi dokümanı olan Hipokrat Koleksiyonu’nda yazarlar, yağ ve bal mumunda keten bandajların ıslatılmasını içeren azaltma tekniklerini tam olarak tanımlamaktadır.
İskelet Sistemi Hakkında Şaşırtıcı GerçeklerYetişkinlerin eksenel iskeleti 80 kemikten oluşmaktadır
Bu 80 kemik kafatası, omurga ve göğüs kafesini içermektedir ve kafa tasını 22 kemik oluşturmaktadır. Ayrıca başta hyoid kemik ve kulak kemikçikleri olan yedi ek kemik bulunmaktadır. Omurga 24 kemiğe sahiptir ve torasik kafes 12 çift kaburga ve bir sternum içermektedir.
İnsan iskelet sistemi çeşitli işlevlere sahiptir, en kritik kısmı vücudun hareketi ve desteğidir. Vücudun diğer tüm organ sistemlerini barındıran ve koruyan temel olarak hizmet etmektedir. İnsan iskeletindeki birçok şekil bozukluğu ve yaralanma, bireyi hareket edemez hale getirmektedir. Ayrıca insan vücudunun diğer sistemlerinin yanlış çalışmasına da katkıda bulunmaktadır. İnsan iskeletinin insan vücudunun diğer tüm sistemlerine karşı merkeziliğini tam olarak takdir etmek, anlamak, beslenmesine dikkat etmek ve esenlik yoluyla uygun büyüme ve gelişmeyi sağlamak önemlidir.

Kaynakça:
sciencekids.co
bioexplorer.net
softschools.com
sunnybrook.ca

Yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu

Cevap bırakın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.

Bu web sitesi deneyiminizi geliştirmek için çerezleri kullanır. Bununla iyi olduğunuzu varsayacağız, ancak isterseniz vazgeçebilirsiniz. Kabul etmek Mesajları Oku