Günümüz yüksek teknolojisinde her uçakta bulunan kara kutular yada orjinal adı ile Flight Data Recorder herhangi bir kaza anında soruşturmanın çözülebilmesinde şüphesiz en büyük rolü oynayan cihazlardır. 1991 yılından itibaren tüm uçaklarda bulundurulması zorunlu olan bu cihazın ne işe yaradığını inceleyelim.
Günümüz uçaklarında genellikle 2 adet bulunan bu teknolojik cihazlardan biri kokpitteki personelin sesini kaydederken diğeri uçağın teknik verilerini hafızasında tutar. Ses kaydı yapan kara kutuda limit 45 dakika ile sınırlandırılmıştır. Ancak uçağın teknik bilgilerini kaydeden kutu tüm uçuşu baştan sona kaydetmektedir. Ayrıca herhangi bir kaza anında kara kutu bulunduğu konumu sinyal göndererek bildirmektedir.
En detaylı kaydı yapan kara kutular yolcu uçaklarında bulunmaktadır.
Peki kayıt etmesi gereken bilgiler nelerdir ? Öncelikle herhangi bir problemin ne zaman başladığını anlayabilmek adına zaman kaydı tutarlar. Ayrıca;
Basınç irtifası
Hava hızı
Baş doğrultusu
İvme (Dikey)
Yunuslama durumu
Roll durumu
Pilotun Teslsizi açma kapamaya elle müdahalesi
Motor gücü
Autopilot çalışıyor mu?
Uzunlamasına ivme
Yunuslama Kontrol verisi
Lateral Kontrol verisi
Rudder pedal verisi
Asli yunuslama kontrol yüzey pozisyonu
Asli lateral kontrol yüzey pozisyonu
Asli yalpa kontrol yüzey pozisyonu
Lateral ivme
Yunuslama yüzey kontrol posisyonu
Kokpittte flap yüzey seçimi, firar kenarı;
Kokpittte flap yüzey seçimi, hücum kenarı;
Dış ortam sıcaklığı
Otopilot durumu
Radyo irtifası
Hücum açısı
Hidrolik basınç
Yer hızı
Fren basıncı
DC elektrik dağıtıcı statüsü
Kara Kutular henüz üretim aşamasında iken çok ciddi testlere tabii tutulurlar. Bozuk para büyüklüğünde bir alana 5 ton basıncı kaldırabilecek şekilde tasarlanmaktadırlar. 45 cm kumun altında aktif çalışır ve sinyal gönderir bir vaziyette olmalıdırlar. 1100 santigrat sıcaklıkta 30 dakika boyunca erimemelidirler. 3 metre derinliğindeki suda 30 gün boyunca çalışmalıdırlar.
Yazar: Enes Eker