Luteinize edici hormon (LH), erkeklerde testisleri ve kadınlarda yumurtalıkları uyarmaktadır. Bu hormon, düşük doğurganlık ve diğer üreme sorunları ile ilişkili yüksek ve düşük seviyeler ile üreme sağlığı için hayati önem taşımaktadır. Üreme sağlığını iyileştirmek için önerilerle birlikte LH fonksiyonları, testleri ve normal aralığı hakkında bilgiler bu makalede yer almaktadır.
Lüteinizan Hormon Nedir?
Luteinize edici hormon (LH), hipotalamustan salınan lüteinizan hormon salgılatıcı hormona (LHRH) yanıt olarak hipofiz bezi tarafından salınan bir hormondur. LH gonadotropik bir hormondur, dişi yumurtalıkların ve erkek testislerin işlevlerini kontrol etmektedir, ayrıca uygun üreme fonksiyonu için de gereklidir. Erkeklerde, İnterstisyel hücre uyarıcı hormon (ICSH) olarak da adlandırılmaktadır. Genel olarak, östrojen ve progesteron seviyeleri düştüğünde, LH seviyeleri yükselmektedir. Folikül Uyarıcı Hormon (FSH) , LH ile sinerjistiktir.
Kadınlarda İşlevi
Kadınlarda luteinize edici hormon (LH), adet döngüsünün iki yarısında farklı roller üstlenmektedir. Döngünün 1-2. haftalarında, LH’nin kadın cinsiyet hormonu estradiol üretmek için yumurtalıktaki yumurtalık foliküllerini uyarması gerekmektedir. Daha sonra LH seviyelerinde bir dalgalanma yumurtlamaya neden olmaktadır. Döngünün geri kalanında LH, corpus luteum’u döllenme meydana gelirse gebeliğin erken aşamalarını desteklemek için gerekli progesteron üretmesi için uyarmaktadır.
Erkeklerde İşlevi
Luteinize edici hormon testislerdeki Leydig hücrelerini testosteron üretmesi için uyarmaktadır. Testosteron seviyeleri azalırsa, LH salgısı artmaktadır ve bu olumsuz geri bildirim olarak bilinmektedir. Testosteron sırayla, sperm üretimini uyarmakta ve vücutta erkek özellikleri üretmektedir.
Lüteinizan Hormon Testi
Bir LH testi, kan veya idrar örneğindeki Lüteinizan Hormon miktarını ölçmektedir. Bu bir çiftin hamile kalamamasının nedenini bulmak için yapılmaktadır. LH testi genellikle bazı nedenleri değerlendirmek için kullanılmaktadır ve bunlar aşağıdaki gibidir:
• Kadının yumurta arzı (yumurtalık rezervi)
• Erkeğin sperm sayısı
• Kadınlarda adet sorunları
• Yumurtlamayı teşvik etmek için alınan ilaçlara kadın yanıtı
Normal Seviyeler
Cinsiyete, döngünün evresine ve diğer faktörlere bağlı olarak, normal LH kan seviyeleri değişmektedir ve bunlar aşağıdaki gibidir:
• Adet döngüsünün foliküler fazındaki kadınlar: 1,9 ila 12,5 IU/L
• Adet döngüsünün zirvesinde olan kadınlar: 8,7 ila 76,3 IU/L
• Adet döngüsünün luteal fazındaki kadınlar: 0i5 ila 16,9 IU/L
• Hamile kadınlar: 1,5 IU/L’den az
• Menopozdan önceki kadınlar: 15,9 ila 54,0 IU/L
• Kontraseptif kullanan kadınlar: 0,7 ila 5,6 IU/L
• 20 ila 70 yaş arasındaki erkekler: 0,7 ila 7,9 IU/L
• 70 yaş üstü erkekler: 3,1 – 34,0 IU/L
Düşük Seviye Lüteinizan Hormon
Luteinize edici hormon (LH) eksikliği kendi başına nadir görülmektedir. LH eksikliği neredeyse her zaman folikül uyarıcı hormon (FSH) eksikliği ile ortaya çıkar çünkü bu hormonlar aynı hücre dizileri tarafından salgılanmaktadır.
![Lüteinizan Hormonu Nedir, İşlevi ve Test Değerleri Nelerdir?]()
Belirti ve Semptomlar
• Kadınlarda menstrüel dönemler düzensiz veya olmaması
• Erkeklerde vücut ve sakal kaybı
• Erkeklerde erektil disfonksiyon veya azalmış libido
• Hem kadınlarda hem de erkeklerde infertilite
Potansiyel Nedenler
• Hipopituitarizm
• Hipogonadizm
• Gecikmiş ergenlik
• Kallmann sendromu, gonadotropin salgılatıcı hormon (yani LHRH) eksikliğinden kaynaklanmaktadır. Cinsel gelişim eksikliği, küçük penis, gelişmemiş testisler ve ergenlikte gecikme veya eksiklik ile sonuçlanmaktadır.
Diğer nedenler arasında aşağıdakiler yer almaktadır:
• Sigara ve esrar içmek
• D Vitamini eksikliği
• Hipofiz bezindeki tümörler
• Digoksin (Lanoxin veya Digox) tedavisi
Düşük LH Değerlerinde Üreme Sağlığını Geliştirmenin Yolları
LH seviyesini yükseltmek mutlaka üreme sağlığında iyileşmeye neden olmamaktadır. Düşük LH seviyelerini de dengeleyebilen üreme sağlığını iyileştirmeye yönelik tamamlayıcı yaklaşımlar bulunmaktadır. Çalışmalar çeşitli diyet ve yaşam tarzı faktörlerinin LH düzeylerini artırabileceğini düşündürse de, ek büyük ölçekli çalışmalara ihtiyaç duyulmaktadır. Günlük rutininde büyük değişiklikler yapmadan önce uzman bir doktora gidilmelidir. Üreme sağlığını geliştirmenin yolları aşağıdaki gibidir:
• Sigara veya uyuşturucu kullanımını bırakmak
• D-aspartik asit
• Forskolin
• Resveratrol
• Omega 3
• D Vitamini
• Sarımsak
• Meyan kökü (erkeklerde)
Yüksek Lüteinizan Hormon
LH seviyeleri üreme sağlığının bir göstergesidir. Yüksek luteinize edici hormon (LH) seviyeleri doğurganlık sorunlarına neden olmaktadır. LH’si yüksek olan bazı kadınların döllenme ve gebelik oranları daha düşüktür. Erkeklerde yüksek seviyeler testis yetmezliğini ve infertiliteyi göstermektedir. Klinefelter sendromu gibi genetik koşullarda yüksek LH seviyeleri görülmektedir. Testisleri küçültür ve yeterli testosteron üretmemelerine neden olmaktadır.
İlişkili Koşullar
Postmenopozal kadınlarda, LH düzeylerinde bir artış Alzheimer Hastalığı gelişiminde rol oynamaktadır. LH’nin, Alzheimer’de görüldüğü gibi hipokampusta amiloid β plaklarının birikmesini teşvik ettiği gösterilmiştir.
Belirti ve Semptomlar
• Kadınlarda menstrüel siklusların olmaması veya düzensizliği
• Hem kadınlarda hem de erkeklerde infertilite
Potansiyel Nedenler
• Polikistik over sendromu (PCOS)
• Erken (erken gelişmiş) ergenlik
• Genetik anormallikler (belirsiz genital bölgeye ve infertiliteye neden olan luteinize edici hormon/koryonik gonadotropin reseptöründeki mutasyonlar)
• Yumurtalıktaki tümörler
• Tiroid bozuklukları
Ayrıca testis yetmezliği yüksek luteinize edici hormon seviyelerine neden olmaktadır ve bunun nedenleri aşağıdaki gibidir:
• Tiroid bozukluklar
• Viral enfeksiyonlar
• Tümörler
• Radyasyon
• Radyasyon tedavisi
• Klinefelter sendromu gibi kromozomal bozukluklar
Yüksek LH Seviyelerinde Üreme Sağlığını Geliştirmenin Yolları
Yüksek LH seviyelerini de dengeleyebilen üreme sağlığını iyileştirmeye yönelik tamamlayıcı yaklaşımlar bulunmaktadır. Çalışmalar çeşitli diyet ve yaşam tarzı faktörlerinin LH’yi düşürebileceğini düşündürse de, ek büyük ölçekli çalışmalara ihtiyaç duyulmaktadır. Üreme sağlığını iyileştirmenin yolları aşağıdaki gibidir:
• Düzenli egzersiz yapmak
• Karayılan otu
• Vitex agnus-castus (yabanmersini)
• Kadınlarda meyan kökü (kadınlarda)
Bununla birlikte testosteron, luteinize edici hormonu inhibe edebilmektedit. Testosteron seviyesini ve testosteron ile ilişkili yaşam tarzı ve ek öneriler kontrol edilmelidir.
Kaynakça:
rochester.edu
medlineplus.gov
labtestsonline.org
kaiserpermanente.org
Yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu