Fransız yazar Marcel Proust(1871-1922) Paris’te doğdu. Doğum zamanı bir baskı sonucunda oluşan kaos ortamında gerçekleşti. En bilinen eseri de bu zamanı, üçüncü cumhuriyetçilerin göreve başladığı bir zaman olarak aristokrasinin çöküşü, orta sınıfın ise yükselişi döneminde bir büyük toplumsal değişmenin konu alındığı dönemi anlatır. Kayıp Zamanın İzinde yazarın neredeyse onun adıyla anılan tek eseridir .Bu eseri değerli ve özel kılan da zaten tek bir eserin yazarın şöhreti için yeterli olmasıydı .Bu büyük eser yirminci yüzyılın en büyük edebi eserleri arasında yer alırken yazarı da yirminci yüzyılın en etkili yazarlarından biri olarak kabul edilmesini sağladı.
Yazar Proust Paris’te varlıklı bir aileden geliyordu. Bu imkanlı yetiştirilme tarzının da verdiği kolaylıkla hukuk alanında eğitim aldı. O dönemin en elit tabakanın vakit geçirdiği yerlerde bulunuyordu. İlk kısa hikayesini 1896 da oluşturduktan sonra daha sonraki ustalık eseri için temel sayılacak Jean Santeuil adlı otobiyografik romanı üzerinde çalışmalarını sürdürdü. Küçük yaşlardayken hastalığı nüksetti ve dokuz yaşlarındayken bir astım krizi geçirdi. Bu onun hayatını geri kalanını da etkileyecek önemli bir etki olmuştur. Okul hayatı hastalığı sebebiyle ara ara sekteye uğrayınca okulunu yarım bırakmak zorunda kaldı. Bu onun için farklı alanlara yönelmesine ve böylece adını duyurmasına olanak sağladı. Artık edebi yönüne daha fazla vakit ayırıyordu. Kütüphanelerde de çalışmaya vakit buluyordu. Bu onun ünlü eseri için de değerli bilgiler toplamasına kaynak oluyordu. Okul yılları halen devam ederken yazılarını yazılarını yayınlamaya devam ettiği dergiler de vardı. Sağlığının gittikçe bozulması üzerine aile bireylerini de kaybedince acılar yaşadı ünlü eseri üzerine artık çalışmalarına yoğunlaşmayı seçti. Roman, 3000 sayfadan fazla uzunluğuyla ve 2000’den fazla karakterin kurgusuyla devasa bir eserdi. O dönem bir çok yayınevi, eserin ilk bölümünün devamının gelip gelemeyeceğinden emin olamayarak kitabı basmayı reddetti. Ama eser 1927 ye kadar yedi cildi basılmış, dünyanın daha önce gördüğü hiçbir romanına da benzemiyordu .Kayıp Zamanında İzinde, karakterin kim olduğunu, neyin belirlediğini araştıran gençlik zamanlarında hatıraları açığa çıkaran ve bu hatıralarının sonucunda roman yazmaya hazırlanan genç bir adamın gelişimini takip eden bir romandır. Temelde otobiyografik bir roman olarak kabul edilebilir. Yazarın J.Santeuil adlı çalışmasında da Kayıp Zamanın İzinde de bulunan bir çok bölümün ilk haline rastlanır. Kabataslak aynı betimlemeler benzetmeler ilk eserde de benzer yönlüdür. Kayıp Zamanın İzinde edebi bir eser olduğu gibi felsefi ve psikolojik bir eser de sayılır.
Roman boyunca anlatıcı karakter, aşk, kimlik, estetik, sanat ve kültürel değerler üzerine derince okuru düşündürür. Proust, zamanı, anın doğrusal ilerlemesinden ziyade akıp giden, düzeni olmayan bir bütün olarak algılar. Daha önceleri kaybolan hatıralar bazı hissi ipuçları sonucunda anlatıcıya geri kazandırılır. Eserin çok ünlü bir paragrafında anlatıcı kişi kendi çocukluğunda çaya batırıp yemeye alışkın olduğu Fransız bisküvisini tatması üzerine çocukluk anılarını yeniden hatırlar. Proust’un zamanı ve hatırları bütünleştiren bu tekniği uzun süre kendisinden sonra bir çok modernist yazar tarafından kullanıldı. Ailesinden annesini kaydederken büyük bir miras kaldı. ve Proust kitabının basım masraflarını bunu kullanarak bastırdı. Son üç yılı hastalıklarıyla geçti ve bir akciğer hastalığıyla yaşama son verdi.
”Mesele yalnız aramak da değil, yaratmak. Henüz var olmayan ve sadece kendisinin gerçekleştirebileceği, sonra da ışığıyla aydınlatabileceği bir şeyle karşı karşıya zihnim. (sf 49)”
Kaynakça:
biyografi.info
sosyal ansiklopedi
Yazar: Özge T.