Yol, asfaltlanmış veya asfaltlanmamış bir caddedir; genellikle araç ve yaya yolculuğu için tasarlanmış düz bir yüzeydir. Yollar, küçük yerel caddelerden büyük otoyollara ve otoyollara kadar boyut ve amaç açısından farklılık gösterebilir. Bir bölgedeki farklı yerleri birbirine bağlayan güvenilir ve verimli bir ulaşım aracı sağlamak üzere inşa edilmişlerdir. Yollar, otomobil, kamyon, bisiklet ve yaya gibi taşıtların hareketi için hayati önem taşıyan altyapılardır; ulaşım ve bağlantı için temel arterler olarak hizmet ederek bir yerin gelişiminde önemli bir rol oynar, erişilebilirliği teşvik ederek insanların, malların ve hizmetlerin hareketini kolaylaştırırlar. Ayrıca yollar, verimli ulaşımı sağlayan ve seyahat süresini azaltan çok önemli bir iletişim ağı bileşenidir. Kara yollarının sağladığı erişilebilirlik, bir topluluğun genel gelişimine önemli ölçüde katkıda bulunur, bağlantısını artırır ve sosyo-ekonomik kalkınmada hayati bir rol oynar.
Afrika’da ulaşımdan bahsedilecek olursa ana ulaşım yöntemi kara yoludur. Bununla birlikte Afrika, kötü yollarıyla tanınır ancak bu, kaliteli yollara sahip bir Afrika ülkesinin olmadığı anlamına gelmez. Her ne kadar gerektiği kadar söylenmese de Afrika dünyanın en zengin kıtaları arasında yer almaktadır. Şu anda 2.601 Milyar (Amerikan Doları) Gayri safi yurt içi hasıla ( GSYH) ile dünyanın en zengin 5. kıtası olan Afrika’da özellikle altyapı açısından çok gelişmiş, kaliteli yollara sahip ülkeler bulunmaktadır.
Afrika’da Kara yolu Taşımacılığı
Kara yolu taşımacılığı, Afrika’daki en önemli ulaşım şeklidir, tüm yük ve yolcu hareketlerinin %80’inden fazlasını oluşturur. Kıta geniş bir yol ağına sahiptir, ancak altyapının kalitesi ülkeden ülkeye büyük farklılıklar göstermektedir. Pek çok ülkede yollar asfaltsız, bakımsız ve tehlikelidir. Zorluklara rağmen kara yolu taşımacılığı Afrika ekonomisinde ve kalkınmasında hayati önemdedir. Kırsal ve kentsel alanları birbirine bağlar, ticareti kolaylaştırır ve ekonomik büyümenin teşvik edilmesine yardımcı olur. Kara yolu taşımacılığı aynı zamanda milyonlarca insana istihdam sağlar. Son yıllarda Afrika’nın kara yolu altyapısının iyileştirilmesine yönelik önemli yatırımlar yapılmıştır. Afrika Kalkınma Bankası (AfDB), önümüzdeki on yılda kara yolu taşımacılığı projelerine 31 milyar dolar yatırım yapmayı taahhüt etmiştir. Dünya Bankası Afrika’daki yol projelerine de büyük yatırımlar yapmıştır. Bu yatırımlar Afrika’daki yolların kalitesinin iyileştirilmesine yardımcı olarak onları daha güvenli ve verimli hale getirmektedir. Ayrıca izole toplulukların birbirine bağlanmasına ve yoksulluğun azaltılmasına da yardımcı olmaktadır.
Bu makalede Dünya Ekonomik Forumu’nun (WEF) Kara yolu Altyapı Kalitesi Raporu’na göre (2019 yılı) en kaliteli kara yollarına sahip ilk 10 Afrika ülkesi ele alınmıştır. 38 Afrika ülkesi arasında yer alan bu ülkeler 7 puan üzerinden ve dünya sıralamasındaki yerine göre (en iyi yol kalitesine sahip 141 ülke içinde) değerlendirilmiştir.
İşte, en kaliteli yollara ve harika yol ağlarına sahip ilk 10 Afrika ülkesi:
1.Namibya
Namibya, 7 üzerinden 5,3 puan (2019’daki son değeri) alarak kaliteli yollarıyla Afrika’da ilk sırayı almaktadır. Bu başarı, dünya sıralamasında 22. sırada yer almasına da yansımaktadır. Ülkenin kara yolu kalitesi bakımından en yüksek değer puanı 2010 yılında 5,83 olmuş, 2006’dan 2019’a kadar toplam değer ortalaması 5,24’e inmiştir. Ülke, sürekli olarak kara yolu altyapısına yatırım yapmakta, büyük şehirleri birbirine bağlamakta ve ticareti kolaylaştırmaktadır. Namibya’nın kara yolu ağı bakımlı olup, sorunsuz ulaşıma olanak sağlamakta ve ülkede turizmi canlandırmaktadır. İyi yollara sahip olmanın bir avantajı da genel ulaşım maliyetlerini düşürmesidir. Namibya’nın başarısı iki temel faktöre dayanmaktadır. Bunlardan biri ömrünün uzatılmasında kritik bir rol oynayan mevcut yol altyapısının düzenli bakım planıdır. İkincisi ise yolların kalitesini büyük ölçüde artıran yeni yolların iyileştirilmesi ve inşa edilmesidir. 2000’de Kara yolları Otoritesinin kurulması, Namibya’nın kara yolu altyapısının ve doğal olarak sosyo-ekonomik gelişiminin devamını sağlamaktadır.
2.Mısır
Mısır, 5,1 puan ile Afrika ülkeleri arasında en iyi yollar bakımından ikinci sırada, dünya genelinde ise141 ülke arasında 29. sırada yer almıştır. En düşük puan ise 2013’te 2,74’tür. 2006 ile 2019 yılları arasında ülkenin ortalama puanı 3,47 olmuş, 2019’da en yüksek puan (en son değer) 5,1’e ulaşmıştır.
3.Ruanda
Ruanda, en son 2029 yılındaki 4,8 puanla kaliteli yollarıyla Afrika’da üçüncü sırada yer almaktadır. Dünya çapında 39. sıraya yerleşmiştir. 2010’dan 2019’a kadar ortalama değer puanı 4,76 olmuş, 2019 yılında biraz yükselişle 4,8’e çıkmıştır. Ülke, geçmişteki trajik olayların ardından altyapısını yeniden inşa etme konusunda kayda değer ilerleme kaydetmiştir. Yol inşaatına yapılan yatırımlar temel odak noktası olmuş, Ruanda ve komşu ülkelerle bağlantının iyileştirilmesine yol açmıştır. Bu durum bölgedeki ticaret ve ekonomik kalkınmayı olumlu yönde etkilemiştir.
4.Mauritius
Mauritius, Güney Afrika’da yer alan bir ada ülkesidir. Genel altyapısı iyi gelişmiştir. Yollar iyi durumda tutulmaktadır ve toplam 1.910 kilometrenin 1.834 kilometresi asfaltlanmaktadır. 2000 yılına gelindiğinde kara yolu sistemi ülkenin trafik hacmini karşılayabilecek duruma gelmiştir. Arabalar nüfusun onda birinden daha azına aittir. Mauritius’ta demir yolu yoktur. Otobüsle toplu taşıma güvenilir ve verimlidir. Mauritius, 4,7 puanla Afrika ülkeleri arasında dördüncü, dünya çapında ise 42. sıradadır. Ülkenin ortalama değer puanı 4,45 puan iken en son 2019 değeri 4,7’ye yükselmiştir. Mauritius, küçük boyutuna rağmen gelişen turizm endüstrisini desteklemek için kara yolu ağının geliştirilmesine öncelik vermiştir. Ülkenin bakımlı yolları, önemli bir turizm adası olması nedeniyle ülke için bir avantajdır.
5.Fas
Fas, kaliteli yollarıyla Afrika’da 4,7 puanla beşinci sırada yer almaktadır. Ülkenin ortalama değer puanı 4,02 iken en son değer 2019 yılında 4,7 puana çıkmıştır. Dünya çapında 43. sıradadır. Ülke, büyük şehirleri birbirine bağlayan ve Afrika ile Avrupa arasında bir geçit görevi gören kara yolu altyapısına stratejik olarak yatırım yapmıştır. Hükumetin kırsal altyapıya yaptığı yatırımlar, bu ülkenin uluslararası konumunu geliştirmesine ve sıralamada Belçika, İrlanda ve İtalya gibi ülkeleri geride bırakarak küresel konumunu daha da yukarılara taşımasını sağlamıştır. Fas’ın iyi gelişmiş kara yolu ağı, ticaret ve turizmin desteklenmesinde önemli bir rol oynamış ve dünyanın dört bir yanından ziyaretçi çekmiştir.
6.Güney Afrika
Güney Afrika, WEF raporuna göre 4,5 puanla yol kalitesi açısından Afrika ülkeleri arasında altıncı, dünya genelinde ise 141 ülke arasında 51. sıradadır. Güney Afrika, büyüyen ekonomisini desteklemek için kara yolu altyapısına büyük yatırım yapmıştır. Ülkenin en uzun ulusal otoyollarından biri olan N2 otoyolu 2.255 kilometre (1.401 mil) uzunluğa sahiptir. Western Cape’teki (güneybatı eyaleti), eyaletin başkenti olan Cape Town rıhtımlarından başlayarak ülkeyi dolaşır, bir uçtan diğer uca gider ve Mpumalanga’daki Ermelo’ya kadar uzanır. Ülkenin iyi bağlantılı, 750.811 kilometreyi aşan kara yolu ağı, büyük şehirlere ve turistik yerlere kolayca erişilebilmesi sayesinde ticaret ve turizmin desteklenmesinde önemli bir rol oynamıştır.
7.Kenya
Bir doğu Afrika ülkesi olan Kenya, 4,1 puanla kaliteli yollarıyla Afrika’da yedinci sırada, dünya genelinde ise 64. sırada yer almaktadır. En düşük değer 2006’da 2,22 puan, 2006’dan 2019’a kadar hesaplanan ortalama değer 3,67, en yüksek değer ise 2017’de 4,3 olmuştur. 2019 yılında kaliteli yollara ilişkin en son puan 4,1 olan ülke, özellikle kırsal alanların şehir merkezlerine bağlanması konusunda kara yolu altyapısını iyileştirmede önemli ilerleme kaydetmiştir. Bu, malların ve insanların hareketini kolaylaştırarak çeşitli sektörlerde ekonomik büyümeyi ve kalkınmayı teşvik etmiştir.
8.Senegal
Senegal, 4,1 puanla kaliteli yollarıyla Afrika’da sekizinci, dünya genelinde 141 ülke arasında 65. sıraya yerleşmiştir. En düşük değer ise 2007’de 2,6 puan, 2007’den 2019’a kadar ortalama değer 3,45 puan, 2019’da ise en yüksek puan 4,1 puan olmuştur. Ülke, kara yolu altyapısına, büyük şehirlerini birbirine bağlamaya, tarım ve sanayi sektörlerini desteklemeye önemli yatırımlar yapmıştır. Senegal’in gelişmiş kara yolu ağı, ekonomik büyümesine ve gelişmiş bölgesel bağlantılara katkıda bulunmuştur.
9.Tanzanya
Kaliteli yollar bakımından on listesine giren bir diğer Doğu Afrika ülkesi Tanzanya’dır. Tanzanya, 4,1 puan ile 38 Afrika ülkesi arasında dokuzuncu, dünya genelinde ise 141 ülke arasında 66.sırada yer almaktadır. Ortalama değeri 3,18 puan olan yolların en düşük değeri 2,48 puanla 2008 yılında gerçekleşmiştir. En yüksek değere 2019 yılında ulaşmış, 4,1’e yükselmiştir.
10.Cezayir
Listede son sırada yer alan Cezayir, 2019 yılındaki en son yol kalitesi değerlendirmesi ile 4 puan almış, Afrika ülkeleri arasında onuncu, dünya genelinde ise 141 ülke arasında 67. sıraya yerleşmiştir. Ülke, 2006 yılından 2019’a kadar ortalama 3,38 puana sahip olmuştur.
Ek Bilgi
Dünya Ekonomik Forumu’nun (merkezi İsviçre’nin Cenevre kentinde bulunan kar amacı gütmeyen bir kuruluştur)Yol Kalitesi Endeksi, iş dünyası liderleriyle yapılan anketlere dayanmaktadır ve farklı ülkelerdeki kara yolu altyapısının durumu hakkında değerli bilgiler sağlamaktadır. Puanlar, katılımcıların kendi ülkelerindeki yolların kalitesi ve verimliliğine ilişkin değerlendirmelerine göre belirlenmektedir. Yol kalitesi göstergesi, Dünya Ekonomik Forumu (WEF) tarafından her yıl yayınlanan Küresel Rekabet Edebilirlik Endeksi’nin bileşenlerinden biridir. Bu, 144 ülkede 14.000’den fazla iş liderinin görüşlerinin alındığı uzun süredir devam eden ve kapsamlı bir anket olan WEF Yönetici Görüş Araştırması’ndan elde edilen verilere dayanarak, belirli bir ülkedeki yolların kalitesine ilişkin bir değerlendirmeyi temsil etmektedir. Yol kalitesi göstergesi puanı yalnızca tek bir soruya dayanmaktadır. Katılımcılardan, faaliyet gösterdikleri ülkelerdeki yolları 1’den (az gelişmiş) 7’ye (uluslararası standartlara göre kapsamlı ve verimli) kadar derecelendirmeleri istenir. Bireysel yanıtlar bir ülke puanı oluşturmak için toplanır.
Sonuç
Kara yolu altyapısına yapılan yatırımlar birçok Afrika ülkesinde ekonomik büyüme ve kalkınmanın desteklenmesinde önemli bir rol oynamıştır. Kaliteli yollara sahip en iyi Afrika ülkeleri, iyi bağlantılı kara yolu ağlarının ticaret, turizm ve genel erişilebilirlik üzerindeki olumlu etkisini ortaya koymaktadır. Yukarıda isimleri geçen 10 Afrika ülkesi kara yolları açısından iyi durumdadır fakat dünya genelinde 141 ülke içinde en kötü yol kalitesine sahip ülkeler konumunda olan birkaç Afrika ülkesi (Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Madagaskar, Moritanya ve Çad ) de vardır. Zayıf yol sistemlerine sahip olan Demokratik Kongo Cumhuriyeti, 2,1 puan ile 136. sıradadır. Afrika’ya bağlı bir ada ülkesi olan Madagaskar 2 puanla 139.ülke, Moritanya, 2 puan ile 140.ülke, Çad ise 1,9 puan ile 141. ülkedir. Daha fazla Afrika ülkesi altyapı gelişimine öncelik vermeye devam ettikçe, yol kalitesinde daha fazla ilerleme, bağlantının geliştirilmesi ve kıta çapında ekonomik ilerlemenin desteklenmesi beklenebilir.
Peki, Dünyanın En İyi Yolları Hangi Ülkelerde?
Singapur, Hollanda, İsviçre, Hong Kong ve Japonya 141 ülke arasında en iyi yol kalitesinde ilk 5 sırada yer alan ülkelerdir. Dünyanın en iyi yoluna sahip olan Singapur (Güneydoğu Asya’da yer alır) 6,5 puan ile 1. sıradadır. Onu takip eden Hollanda (Avrupa’da yer alır) 6,4 puan ile 2. sırada, İsviçre (Avrupa’da yer alır) 6,3 puan ile 3. sırada, Hong Kong (Asya’da yer alır) 6,1 puan ile 4. sırada ve Japonya (Doğu Asya’da yer alır) 6,1 puan ile 5. sıradadır.
Kaynakça:
https://briefly.co.za/88913-list-top-10-african-countries-quality-roads.html
https://businesselitesafrica.com/2022/04/27/top-7-african-countries-with-quality-road-networks/?v=ebe021079e5a
https://www.theglobaleconomy.com/rankings/roads_quality/
https://www.theglobaleconomy.com/rankings/roads_quality/Africa/
https://worldpopulationreview.com/country-rankings/road-quality-by-country
Yazar: Müşerref ÖZDAŞ