Kültür ve Turizm Bakanlığının 81 İl içinde “Marka Kent” olmaya aday gösterdiği 15 il arasında yer alan Hatay ili; bereketli toprakları, stratejik konumu, çok kültürlü yapısı, doğal, tarihi ve turistik değerlerinin yanı sıra çok önemli lezzet turizimine ev sahipliği yapman ülkemizin güzide illerinden bir tanesidir. Hatay’ın yemek kültürü; bulunduğu coğrafi konum itibariyle, Ortadoğu mutfağı ile benzerlikler göstermesinin yanında, Anadolu ile de pek çok ortak yemek çeşitliliğine ve geleneğine sahiptir. Ancak bu benzerlik yine de Hatay mutfağının kendine özgünlüğünü ortadan kaldırmamaktadır. Hatay’ın meşhur yemeklerini anlamak için, onun tarihinden gelen etnik karışımın detaylarını da anlamak gerekir. Bu yazımızda; et yemekleri, sebze yemekleri, çorbaları, bulgur ve aşları,dolma-sarmaları, hamur işleri, tatlıları, reçelleri, mezeleri ve salataları ile zengin olan bu mutfağın mezelerine göz gezdireceğiz.
1-Muhammara (Cevizli Biber)
Kurutulmuş biberlerin suda bekletilmesi ile yumuşaması sağlanır, damarlı kısımlar temizlendikten sonra iyice dövülür ve böylece püre haline getirilir. Soğan, ceviz, etimek, kimyon ve tuz ilavesi ile karıştırılarak kıvam alması sağlanır. Üzeri süslenir ve artık servise hazırdır.
2-Humus
Nohutun haşlanıp süzülmesinden sonra limon suyu, sarımsak ve tahinle birlikte ezilerek püre haline getirilir. Üstüne kimyon, toz biber, zeytinyağı yada tereyağı gezdirilip, domates, turşu, çam fıstığı ile süslenerek servis edilir.
3-Abagannuç
Patlıcan, biber, domates közlenerek kabukları soyulur ve ince ince kıyılır. Ezilmiş sarımsak, nar ekşisi, zeytinyağı, tuz ilave edilerek karıştırılır. Üstüne nar ekşisi gezdirilerek sunulur.
4-Zeytin Öfelemesi
Salamura olmaya, yeni tatlandırılmış kırma yeşil zeytin çekirdeklerinde temizlenir. Kabukları soyulmuş domates ile soğan ve maydanoz ufak ufak doğranır ve zeytin ile karıştırılır. Bol zeytinyağı ve nar ekşisi ile süslenerek servis edilir.
5-Sarma İçi
Tepsiye konularak, bulgurun üzerine domates salçası eklenerek ,30 dakika kadar, ıslanması için bekletilir. İnce kıyılmış soğan ve biber salçası ile yoğrulur.
İyice yumuşadıktan sonra ince kıyılmış maydanoz ve ufak doğranmış domateslerle bol nar ekşisi ve bol zeytinyağı katılarak karıştırılır. Marul veya taze asma yaprağıyla servis yapılır.
6-Mütebbel (Patlıcan Yoğurtlama)
Közlenen patlıcanlar kabuklarından soyulduktan sonra küçük parçalar halinde doğranır. Doğranan patlıcan yoğurt ile karıştırılarak üzerine kuru nane ve zeytinyağı eklenerek sunulur.
7-Zahter Salatası
Hatay dağlarında yetişen zahter bitkisi iyice yıkanarak ince ince doğranır. Soğan, maydanoz, domates, zeytinyağı ile karıştırılır. Ve böylece mis gibi kokan o özel salatanız artık hazırdır.
8-Tebbuli
Yumuşaması için ıslatılan bulgura; nane, maydanoz, domates ve yeşil soğanın doğranıp eklenir. Zeytinyağı ve nar ekşisi yada limon ve nar ile süslenip servis edilir.
9-Sürk (Çökelek) Salatası
Bol taze ot ve baharat katkısıyla yoğrulan çökelekler küçük, kümbete benzeyen bir forma sokularak taze ve küflü olmak üzere iki farlı şekilde hazırlanır.
Küflü sürk ince ince doğranır. Kıyılmış soğan ve kabuğu soyulmuş domates, sürke eklenerek karıştırılır. Zeytinyağı ilavesi ile servise hazır edilir.
10-Sakız Murcu
Sakız murcu, Hatay’da hemen hemen her ortamda bulunan Çitlenbik ağacının sürgünlerinden elde edilir.Özenle yıkanan sakız murcu bitkisi tencerede haşlanır ve süzülür. Zeytinyağında kavurulan soğanlara ilave ediler ve bir müddet daha kavrulur. Sarımsak ilaveli süzme yoğurt ile sakız murcunun üzerine gezdirilerek servis edilir.
11- Bakla
“Bakla carası” denen özel kaplarda haşlanan bakla, ahşap tokmak yardımı ile sarımsak, tahin, limon suyu ilave edilerek iyice dövülür. Kıvama gelinceye kadar karıştırılarak, zeytinyağı-kimyon-maydanoz süslemesi ile servis edilir.
12-Zerzevat
Julyen şeklinde kıyılan soğanlar, su dolu bir kapta on dakika bekletilir. Sudan alındıktan sonra avuç içinde sıkılarak suyu süzülür ve summak baharatı ile karıştırlır. Tuz ve ince kıyılmış maydanoz ilavesi yapılarak kepapların yegane mezesi hazırlanmış olunur.
13-Tarator
Havuçlar soyulup, rendelenir ve zeytinyağında hafif kavrulur. Sonrasında sarımsaklı süzme yoğurtlada ilave edilerek iyice karıştırılır. Üstüne maydanoz ve dövülmüş ceviz eklenerek servis edilir.
14-Taze Çökelek Salatası
Genellikle kahvaltı sofralarını süsleyen bu salatada soğan ve biber ince doğranarak ovulur. Domatesler irice doğranır. Hazırlanan malzeme özel taze çökeleğin içine eklenerek tuz serpilir. Üzerine hafif zeytinyağı dökülerek servis edilir.
Yazar: Lale Aydin