Bilgiustam
Bilgiyi ustasından öğrenin

Metafor ve Metonimi Nedir? Farkları Nelerdir?

0 7.298

Metafor ve Metonimi Nedir? Farkları Nelerdir?Metafor

Anlatımı güçlendirmek için benzeşim yapılarak başka bir şeyden ödünç alınan isimlere metafor denir. Türkçe’ye istiare olarak geçen kelime, eğretileme ve mecaz şeklinde de karşılık bulmaktadır. Bir düşünceyi ya da kavramı anlatmak için onunla özdeşleşmiş olan başka bir kavram ya da nesnenin kullanılmasıdır.
“Sevgilim çiçek gibidir” cümlesinde benzetme yolu ile bir metafor yapılmıştır. “gibi” ve “kadar” kelimeleri kullanılarak yapılan bu metaforlar daha zayıf olan metaforlardır. Bu bağlamda güvercin ya da kartal daha güçlü birer metafordurlar. Beyaz güvercinler barışın, kartallar ise özgürlüğün temsilidir. Görüldüğü gibi güvercin ile barışın ya da kartal ile özgürlüğün arasında doğrudan bir bağ yoktur. Bu bağ benzeşimler yolu ile zihnimizde oluşturulmuş bir ilişkidir. Metafor benzemeyen ve buna rağmen ortak yönleri olan iki farklı şeyin birbirlerini anımsatacak şekilde karşılaştırılmasıdır.

Metonimi

Türkçe’de ad aktarması, mecaz-ı mürsel ya da düz değişmece türünde adlar ile bilinen metonimi kavramı ise aralarında nitelik açısından bağ olan iki şeyin birbirinin yerine kullanılmasıdır. Bütünün parça yerine geçip daralması ya da parçanın bütün yerine geçip genişlemesi biçiminde de metonimi ortaya çıkar. Ankara’nın Avrupa Birliğine üye olduğuna dair bir cümle kurulduğunda il olan Ankara Türkiye’nin yerine geçip Türkiye’nin Dünya Kupası elemelerinde gösterdiği bir başarıdan bahsederken Türkiye milli takımın yerine kullanılmıştır. Tek tek parçaların bir bütünün yerini alması metonimik bir anlatım biçimidir.

Metafor ve Metonimi Nedir? Farkları Nelerdir?Metafor ve Metonimi Farkları

Şaha kalkmış bir komutan heykelinde komutan, atı ve kılıcı kontrol eden kuvvetlerin bir metonimisi olurken cesaretin de metaforu olur. Benzetme yolu ile bir kavramın yerine geçmiş olan somutlaşmış bir nesne metaforda vardır. Metonimi ise somut olan bir nesnenin birtakım özelliklerinden birinin çağrışım yolu ile somut biçimde gösterilmesidir.
Jakobson, dilin temel ekseninin metafor ve metonimi olduğunu söyler. Barthes ise bu iki kavramın her söylemde zorunlu varlık gösterdiğini düşünür. Dilin bu ikilik temeline oturması dil bilimden göstergebilime bir yönelmeyi başlatır. Metonimik olan yapılar aynı anda bir arada bulunan “dizim”e karşılık anlam kazanırken, metaforik yapılar aynı anda yanyana bulunmayan “dizge”ye karşılık gelir.
Bu iki temel eksen biraz daha ayrıntılı ele alınırsa, metoniminin bir araya getirici metaforun ise seçmeci olduğunu söylenebilir. Birbirleri ile bağlantılı olan kavram veya terimler yan yana gelmek sureti ile bütün oluştururlar. Bu bütün dilin yatay eksenini oluşturur. Seçmeci olan metafor, metoniminin tersine dikey bir eksen oluşur. Burada benzerlik ya da karşıtlık durumlarına bağlı olarak birbirlerinin yerlerine geçen bir takım terim ve kavramlar söz konusudur.

Kaynakça:
İnsan ve İnsan Bilimi Dergisi

Yazar: Taner Tunç

Cevap bırakın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.

Bu web sitesi deneyiminizi geliştirmek için çerezleri kullanır. Bununla iyi olduğunuzu varsayacağız, ancak isterseniz vazgeçebilirsiniz. Kabul etmek Mesajları Oku