Beş vakit farz ve sünnet olan namazların yanı sıra kılınan bazı namazlar vardır ki; bu namazlara nafile namaz yani tatavvu namazı denir. Bunlar müstahab ve mendub namazlardır. Bu namazlar Yüce Allah’a manevi yönden yakınlığa sebep olurlar ve her nafile namazın kendine özgü sevapları vardır.
Bu nafile namazların başlıcaları şunlardır;
1)Tahiyyetü’l-Mescid
Bu bir müstehab namazdır. Bu namaz herhangi bir mescide ya da camiye ilk defa girildiğinde kılınan bir namazdır. Allah’a şükür için kılınır. Girilen mescide ve ya camiye yani ibadethaneye ilk girildiğinde oturmadan kılınmalıdır. Oturup kalktıktan sonra da kılınabilir fakat oturmadan kılınması daha faziletlidir. Böyle bir durumda veye kılınamayacağı bir durum olduğunda ”Sübhanellahi velhamdü lillahi ve la ilahe illallahu vallahu ekber” denilmelidir. Aynı zamanda girilen ortamda başka bir namaz kılmak ve ya imama uymak niyeti ile giriliyorsa da yine Tahiyyetül Mescid namazı kılınmış olunur.
2)Abdest ve Gusulden Sonra Kılınan Namaz
Abdest ve ya gusul alındıktan sonra eğer vakit varsa, ıslaklık kuruyacak kadar vakit geçmeden kılınan iki rekatlık namaz da dinimizce mendubtur. Alınan abdeste ve ya gusule şükretmek, Allah’a teşekkür etmek için kılınır. Abdestten sonra kılınan herhangi bir farz ve ya sünnet namaz da aynı şekilde şükür namazı yerine geçer.
3)Duha Namazı
Diğer adı kuşluk namazıdır. Güneş doğup biraz yükseldikten sonra 2, 4, 8 ve ya 12 rekat olarak kılınır. Mendub bir namazdır. Aynı zamanda Peygamber Efendimiz (s.a.v) daimi olarak kıldığı bir namazdır. En faziletli hali 8 rekat olarak kılındığı zmandır. Bu namaz kuşluk vaktinde yani yaklaşık olarak imsak vaktinden 4-5 saat sonra kılınan bir namazdır. (Bu süre imsak saatine göre değişebilir)
4)Teheccüd Namazı
Yatsı namazını kıldıktan sonra daha uyumadan ve ya uyuduktan sonra sabaha varmadan kılınan namaza denir. 2’şer rekat olarak 2, 4, 6, 8, rekat olarak kılınabilir. Salat-ı Leyn yani gece namazı demektir. Eğer bir miktar uyuduktan sonra kılınırsa Teheccüd adını alır. Uyuyup tekrar uyanarak gecenin 4te 3ünde herhangi bir zamanda kılınması daha hayırlı ve faziletlidir. Çünkü gece uykusu en tatlı uykulardandır ve o vakitteki uykuyu bırakıp namaz kılmak daha hayırlıdır. Peygamber Efendimiz’in (s.a.v) bırakmadan devam ettiği bir namazdır. Kılamayacağı zamanlarda oturarak kılardı.
Bir kimse adet haline getirdiği Teheccüd namazını adet haline getirdiyse onu özür olmaksızın asla bırakmamalıdır. Çünkü Allah katında amellerin en sevimlisi az bile olsa devamlı olanıdır.
5)Regaib Gecesi Namazı
Recep ayının ilk cuma gecesi bilindiği üzre mübarek Regaib Kandili gecesidir. Leyle-i Regaib olarak söylenir. Bazı alimlere göre bu gecede Peygamber Efendimiz (s.a.v) birçok manevi ahval ve ikrama kavuşmuştur. Oda yüce Allah’a şükür etmek için bu gecede 12rekatlık namaz kılarmış. Bazı rivayetlere göre de Peygamber Efendimiz (s.a.v.) anne rahmine bu gece de düşmüş olabilir. Fakat doğumundan geriye doğru hesaplanırsa o geceye denk gelmemiş olduğu ortaya çıkıyor. Sebebi ne olursa olsun bu gece çok mübarek bir gecedir. Regaib kelimesinin anlamı değeri çok olan, bağış, ihsan, ikram ve nefis şeyler demektir. Bu gecede toplanıp (çağrı yapıp başkalarına haber vererek) namaz kılmak bid’at yani harama yakın olan davranış sayılmaktadır. Fakat bir yerde habersiz olarak bulunan 2, 3 kimsenin cemaat oluşturarak namaz kılması caiz sayılmaktadır.
6)Mir’ac Gecesi Namazı
Receb ayının 27. gecesi mübarek Mir’ac Kandilidir. Bu gecede 12 rekat olarak nafile namaz kılmak uygun görülmüştür. 2’şer rekat olarak kılınan bir namazdır. Her rekatta Fatiha suresi ve bir sure okunarak kılınır. Sonra 100 defa ” Sübhanallahi velhamdü lillahi ve la ilahe illallahu vallahu ekber” denmeli daha sonrada 100 defa istiğfar edilmeli ve 100 defa Salat-ı Selam getirmek gerekir.
7)Berat Gecesi Namazı
Şaban ayının 15. gecesine berat gecesi denir. Bu gecede yaratılan tüm malukatların bir dahaki Berat kandiline kadar geçirecekleri 1 sene boyunca olan rızıklarına, zengin veya fakir, aziz ve ya celil, diriltilip öleceklerine, ecellerine ve bunun gibi birçok şey hakkında meleklere bilgi verileceği bilinmektedir. Bu yüzden bu geceyi çok maneviyatlı ve huş’u içinde geçirmek gerekir. Fakat bu geceye özgü snnet olan bir namaz yoktur. Bu gecede kılınan namaza Salatü-l Hayr yani Hayır Namazı denmiştir. Bu namaz bir çok rivayete göre 100 rekattır. Her rekatta 1 Fatiha suresi ve arkasından 10 tane İhlas suresi okunmalıdır.
8)Kadir Gecesi Namazı
Ramazan ayının 27. gecesine Kadir Gecesi denir. Bu gece çok mübarek bir gecedir. Kuran-ı Kerim bu geceden başlayarak inmiştir. Bu geceyi ibadet ile geçirmenin sevabı çoktur. Bu gecenin bir anı vardır ki o ana denk gelen bütün dualar muhakkak karşılık bulur. Bu gecede teravihden sonra bir müddet daha ibadetle bulunulması, nafile olarak namaz kılınması bu geceyi ibadet ile geçirmek demektir. Kadir Gecesi namazının en azı 2 rekat, ortası 100 rekat, en fazlasıda 1000 rekat olarak kılınabilir. Bu namaz iki rekat olarak kılındığı zaman her rekatında 200 ayet okunmalıdır. 100 rekat olarak kılındığı taktirde her rekatta 1 fatiha suresi sonra kadir suresi ve arkasından 3 defa da ihlas suresi okunmalıdır, her 2 rekatta bir selam verilmelidir. (Allahahümme inneke afüvvün tühibbu’l-afve fa’fuanni, Allahım! Sen affedicisin, bağışlamayı seversin, beni affet) duası da söylenmelidir.
Bu namazın tam olarak böyle kılınacağı kesin değildir. Bazı rivayetlerde böyle geçmektedir. Asıl amaç bu geceyi olabildiğince maneviyatlı geçirmektedir.
9)Yolculuk Namazı
Bir müslüman bir yola çıkacağı zaman ve ya bir yolculuktan döndüğü zaman 2 rekat namaz kılınmalıdır. Bu mendub bir namazdır. Yolculuğa çıkılırken bu namazın evde kılınması, yolculuktan dönüldüğü zaman bu namazın mescidde kılınması daha faziletlidir.
10) Tesbih Namazı
Bu namaz her rekatında 75 defa ”Sübhanallahi velhamdü lillahi ve la ilahe illallahu vallahu ekber” diye tekbir alınan 4 rekatlı bir namazdır. Niyet edilip namaza başlanır ve ”Allahu ekber!! diye namaza başlanır. Subhaneke okunur ve arkasından 15 defa ”Sübhanallahi velhamdü lillahi ve la ilahe illallahu vallahu ekber” okunur. Sonra euzu besmele çekilerek Fatiha ile bir sure daha okunur. Arkasından tekrar 10 defa ”Sübhanallahi velhamdü lillahi ve la ilahe illallahu vallahu ekber” okunur sonra rukuya varılıp rtuku tesbihlerinden sonra 10 defa ”Sübhanallahi velhamdü lillahi ve la ilahe illallahu vallahu ekber” çekilip rukudan kalkılır. Bu kıyam halinde 10 defa ”Sübhanallahi velhamdü lillahi ve la ilahe illallahu vallahu ekber” okunur. ondan sonra secdeye varılıp secde tesbihleri yapıldıktan sonra yine 10 defa ”Sübhanallahi velhamdü lillahi ve la ilahe illallahu vallahu ekber” okunur. Secdeden tekbir ile kalkılıp yine 10 defa ”Sübhanallahi velhamdü lillahi ve la ilahe illallahu vallahu ekber” okunur. İkinci secdeye yine tekbir ile varılıp secde tesbihleri yapıldıktan sonra yine 10 defa ”Sübhanallahi velhamdü lillahi ve la ilahe illallahu vallahu ekber” okunur. Böylece namaz tekbirlerinden fazla olarak alınan tekbirlerin toplamı 75 olur.
Bu birinci rekattan sonra ikinci rekata kalkılır ve yine önce 15 defa ”Sübhanallahi velhamdü lillahi ve la ilahe illallahu vallahu ekber” okunur. Sonra birinci rekatta yapıldığı şekilde yapılarak kade (son oturuş) yapılır. Tahiyyat ve salavatlar okunur.Ve selam verilir. Her iki rekatta yapılan bu tesbihlerin toplamı 150 olur. Bundan sonra aynı şekilde 2 rekat daha kılınır. Böylece 4 rekatta yapılan toplam tesbihlerin sayısı 300 olur. Eğer bu namazlarda yanılma olursa yapılan sehiv secdelerinde bu tesbihler okunmaz. Bu namaz her isteniliği günde veya gece de kılınabilir. Çok fazilatli bir namazdır.
11)Tevbe Namazı
Her insan fıtratı gereği bilerek ya da bilmeden bazı günahları işleyebilir. Hayırlı bir kul olmak arzusu ile yapılan her türlü hatanın ve ya günahın arkasından tevbe etmek, Allah katında af dilemek gerekir. İşte bu namaz sakin bir yerde 2 rekat olarak kılınıp af dilemek için olan bir nafile namazdır ve mendubtur. Bir insanın bir günahı işleyip sonra pişmanlık duyup bir daha bu günahı işlememeye karar verdikten sonra bu namazı kılıp af dilerse Allah’ın bu günahını af edeceğine dair bir hadis-i şerif bulunmaktadır.
12)Hacet Namazı
Bu dünyaya ve ya ahirete ait bir dileği olan bir kimse hacet namazını kılar. Bu namaz bazı rivayetlere göre 4 bazı rivayetlere göre 12 rekattır. 1. rekatında fatiha suresi okunduktan sonra 3 defa Ayetel Kürs-i okunur. Diğer 3 rekatında ise birer Fatiha Suresi ve arkasından İhlas ve Muavvize-teyn sureleri okunur. Namazı kılıp yüce Allah’a dua eder, Peygamber Efendimiz’e Salat ve Selamda bulunur. Daha sonra da Hacet duasını okuyup dileğinin gerçekleşmesi için Yüce Allah’a dua eder.
Hacet Duası: “Allahümme innî eselüke tevfîka ehlil-hüdâ ve amele ehlil yakîni ve münâsahete ehlit-tevbeti ve azme ehlis-sabri ve cidde ehlil-haşyeti ve talebe ehlir�rağbeti ve teabbüde ehlil-verai ve irfâne ehlil-ilmi hattâ ehâfek. Allahümme innî eselüke mehâfeten tahcizünî an masiyetike hatta amele bi-tâatike amelen estehikku bihî rızâke ve hatta ünâsıhake bit-tevbeti havfen minke ve hattâ uhlisa leken-nasîhate hubben leke ve hattâ etevekkele aleyke fîl-umûri husni zannın bike. Subhâne hâlikın-nûr.”
13)İstihare Namazı
Bazı hal ve durumların bireyin kendisi için iyi veya kötü, hayırlı ve ya hayırsız, olumlu ya da olumsuz olduğunu birey anlayamaz. İşte bu namaz yapılacak olan işin onun için nasıl olacağını Yüce Allah’tan öğrenmek için kılınan bir namazdır. Bu namaz 2 rekatlık bir namazdır. Birinci rekatında Kafirun Suresini İikinci rekatında da ihlas suresi okunur. Namazı bitirince de İstihare Duası okunur. Dünya ile hiç bir bağ kurmadan, abdestli olarak, kıbleye dönerek uyunur. Eğer rüyada beyaz ve ya yeşil renk görülmesi hayra işarettir. Siyah ve ya kırmızı görülmesi de şerre işarettir.
İstihare Duası:”Allâhumme innî estehîruke bi-ilmike ve estakdiruke bikudratike ve es’eluke min fadlike’l-azîm. Feinneke takdiru velâ ekdiru ve ta’lemu vela â’lemu ve ente allâmu’l-ğuyûb. Allâhumme in kunte ta’lemu enne hâzâ’l, emre hayrun lî fî dînî ve meâşî ve âkibeti emrî âcili emrî ve âcilihi fakdirhu lî ve yessirhu lî summe bârik lî fîh. Ve in kunte tâ’lemu enne hâza’l-emre şerrun lî fî dînî ve meâşî ve âkıbeti emri âcili emrî ve acilihî fasrifhu annî vasrifnî anhu va’kir liyelhayra haysu kâne sume ardinî bih.
14)Katil Namazı
Dinimizce kısas helaldir. Böyle bir durumdan önce nafile olarak iki rekat Katil Namazı kılınır. Bu namaz Allah katında affedilmek için güzel görünen bir namazdır.
15)İstiska Namazı
Diğer bir isimle Yağmur Duası Namazı’dır. Yağmurun az yağıp, su sıkıntısı çekildiği zamanlarda Yüce Allah’a dua edip yağmur yağdırılması istenir.
Bu namazı cemaatle kılmak caizdir. İstenirse ayrı ayrı da kılınabilir. Bu namaz bitince bayram namazında ki gibi hutbe okunur.
İstiska Duası:”Allahümme, eskına ğaysen muğîsen henîen merîen ğadekan mücellilen seyhan ammen tabakan. Allahümme, eskine’l-ğayse ve lâ tec’alna minel-kanitîn. Allahümme, inne bil-bilâdi ve’l-ibadi vel-halkı minel-levâi ve’d-danki ma lâ neşkü illâ ileyke. Allahümme, enbit lenez-zer’a edirre lened-dar’a ve eskına min berakâtis-sema’i ve enbit lena min berekâti’l-arzı. Allahümme, inna nestağfiruke inneke künte ğaffaran feersilis-semae aleyna midrara.”
16)Kusuf Namazı
Diğer adıyla Güneş Tutulması Namazı’dır. Güneş tutulduğu zaman, cuma namazını kıldıran imam ezansız ve kametsiz olarak iki rekat namaz kıldırır. Her rekatında bir ruku ve iki secde yapılır. Namazdan sonra da güneş açılıncaya kadar kıbleye doğru ayakta ve ya insanlara karşı oturarak dua eder. İmam Azam’a, İmam Malik’e ve İmam Ahmed’e göre hutbe okunmaz. İmam Şafii ile İbn-i Hacer ve bazı alimlere göre, namazdan sonra hutbe okunması müstehabtır.
17)Hüsuf Namazı
Bir diğer adıyla Ay Tutulması Namazı’dır. Ay tutulduğu zaman, müslümanların kendi evlerinde tek başlarına güneş tutulması namazı gibi, iki ve ya dört rekat namaz kılınması hoş görünmüştür.
Kaynakça:
İnternet,ilmihaller,
Yazar:Kubilay Özçaka