Bilimin son yıllardaki devrimi olarak nitelendirilen nano teknoloji hemen hemen her alanda kullanıldığı gibi tekstil sektöründe de kullanılmaktadır.Öncelikle nano teknoloji hakkında kısa bilgilendirme yapılması gerekir. “Nano” kelime olarak Yunanca cüce anlamına gelen “Nanos” ifadesinden gelmektedir ve bilimsel olarak birimin milyarda birini ifade etmektedir.
Maddenin yapı taşı olan atomlar ve moleküller üzerinde yapılan, gözle görülmesi mümkün olmayan teknolojidir. Bu teknolojinin temelinde, malzemelerin büyüklüğünün, nano düzeyine indirildiğinde çok farklı özellikler sergilemesidir. Kısacası elde bulunan maddenin nano düzeyde yapısının istenildiği ve kontrollü bir şekilde değiştirilebilmesidir. Tekstil endüstrisi de gelişen bu teknolojinin uygulama alanı olmuştur. Her ne kadar bu teknoloji sayesinde yapay lifler üretiliyor olsa da, fikir kaynağı doğada bulunan “Lotus” bitkisinin nano düzeydeki pürüssüzlüğü olmuştur. Bu pürüssüzlük sayesinde bitkinin kir ve su tutmazlık özelliği bulunmaktadır.
Halen araştırma ve geliştirmesi devam eden bu teknolojiyle 5-10 yıllık bir periyotta hayatımızın her alanında karşılaşabileceğimiz öngörülmektedir. Bu teknolojiden faydalanılarak sektörde su geçirmezlik, leke tutmazlık, buruşmazlık, anti-mikrobiyallik, değişebilirlik, UV-ışınlarından koruyuculuk, yanmazlık veya güç tutuşurluk ve daha iyi boyanabilirlik gibi özellikler kazandırılan ürünler, geliştirilmiş ve kullanımları yaygınlaşmaya başlamıştır. Örnek verecek olursak; %90 oranında ısı yalıtımını sağlayan ceket, anti-bakteriyel iç çamaşırları, vücudun terini atabilen, ince olmasına rağmen kışın sıcak yazın serin tutan sportif giysiler, yanmaz itfaiye ekipmanları, kir ve kokuyu önleyen araç tavan kaplamaları görülmektedir. Michael PHELPS’ in 2008 olimpiyatlarında dünya rekoru kırdığı mayo, nano teknolojiye üretildi. “Biocare” ismi verilen kumaş günlük hayatta televizyon, bilgisayar, cep telefonu, mikrodalga fırın gibi elektronik cihazlardan yayılan iyonize olmamış radyasyonu %98,5 oranında engellediği tespit edildi.
Ayrıca kalabalıklaşan dünyada üretim – tüketim dengesinin bozukluğu, doğal tekstil liflerinin sektöre tam cevap verememesine yol açmaktadır. Bu boşluğun yanı sıra, sağladığı özellikler ve getireceği kolaylıklar göz önüne alınan nano tekstil ürünlerinin önümüzdeki 30-40 yıl içerisinde tekstil sektörün %70-80′ lik bir kısmında yer alacağı düşünülmektedir. Bu teknolojinin dünya devletleri arasındaki öncüleri, ABD ve Japonya olarak karşımıza çıkmaktadır.
Kaynakça:
TÜBİTAK, İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ, ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ
Yazar:Samet Bulut