Çocuğunuzla iyi bir iletişim kurmak kuşkusuz onun davranışlarını olumlu etkileyecek ve ilerde özgüveni gelişmiş, başarılı, mutlu bir birey olarak hayata atılmasını sağlayacaktır. Dünya hızla değişmekte-gelişmekte ve bununla birlikte çocukların kişilikleri ve davranışları gün geçtikçe farklılıklar göstermektedir. Bu nedenle artık eski yöntemlerle çocuğunuzu eğitmeye çalışmaktan vazgeçmeli, çocuğunuzu büyütürken nasıl davranmanız gerektiği konusunda araştırmalı,okumalı,hatta eğitim almalısınız. Çocuğum çok yaramaz, hiç laf dinlemiyor, biz eskiden annemizin-babamızın bir bakışından ne yapmamız gerektiğini bilirdik gibi cümleleri kurmaktan vazgeçmelisiniz. Çocuğunuza karşı hangi tutum içerisinde olduğunuzu, bunun ne kadar doğru ya da yanlış olduğu bilincini kazanmanız ve uygun davranış modelleri geliştirmeniz sizin hayatınızı da çocuğunuzun davranışlarını da olumlu yönde etkileyecektir. Olumsuzlukları hayatımızdan çıkarmak bize pozitif bir yaşam sunar.
Çocuğunuzun Davranışlarını Hangi Olumsuz Aile Tutumu Etkiliyor Olabilir?
1- Baskıcı Tutum:
– Çocuğunuz istediğiniz gibi davranmadığında ona şiddet uyguluyorsanız ya da şiddete meyilli tavırlar içerisine giriyorsanız,
– Ona istediğinizi yaptırabilmek için baskıda bulunuyor ve şartlar koşuyorsanız, (Yemeğini yemezsen, seni odaya kilitlerim. Oyuncağını başkasına veririm. vb.)
– Çocuğunuza genellikle soğuk ve sert bir tavırla yaklaşıyorsanız,
– Çocuğun duygularını ifade etmesine izin vermiyorsanız,
– Ona verdiğiniz eğitimde sık sık ceza yöntemine başvuruyorsanız
– Küçük yaramazlıklarına bile cezayla karşılık veriyorsanız
– İstediğiniz gibi davranmadığında onu suçluyor, utandırıyor, sevdiği şeylerden alı koyuyorsanız yani onu yoksunlaştırıyorsanız, baskıcı aile modeline uygun davranmış oluyorsunuz demektir.
Baskıcı Aile Tutumuna Maruz Kalan Çocukların Özellikleri:
– Çocuk,kendine güvenini olmayan, kendini ifade edemeyen ve savunmayı bilmeyen bir
birey olarak yetişir.
– Korkak, kolay öfkelenen, üzgün bir çocuk olur.
– Doğruyu-yanlışı ayırt etmekte zorlanır.
– Şiddet ve baskıdan kurtulabilmek için sık sık yalana başvurur.
– Sorunların şiddet ve baskı ile çözülebileceğini öğrenen çocuk aynı şeyleri sorun yaşadığı insanlara uygulamaya çalışır.
– Yanlış bir şey yaptığında bunu düzeltmek için yardım istemek yerine saklamayı tercih
eder.
– Davranışının neden yanlış olduğu konusunda ona hiç açıklama yapılmadığı için
davranışını düzeltmek için çaba göstermez.
– Davranışının yanlış olduğunu fark etmez bile, yaşadığı tek duygu annesine-babasına
kızmak, öfkelenmek, cezalandırıldığı için üzülmektir.
2- Tavizkar Tutum:
– Çocuğunuz ne diyorsa yapıyor, ne istiyorsa alıyorsanız,
– Ona sınırlar koymuyorsanız,
– Çocuğunuza nerede durması gerektiğini söylemiyorsanız,
– Çocuğunuzun sizi yönetmeye başladıysa, tavizkar aile modeline uygun bir profil çiziyorsunuz demektir.
Tavizkar Aile Tutum İle Yetiştirilen Çocukların Özellikleri:
– Her istediğini yaptırır. İstediği her şeyi aldırır.
– Annesi babası üzerinde baskı uygular.
– Her isteği yapıldığından doyumsuz, mutlu olmayı bilmeyen bir çocuktur. İleri yaşamın da da böyle davranmaya devam eder.
– Gururlu, kendini beğenmiş, bencil bunun yanında kırılgan bir kişiliğe sahiptir.
– Kuralları, sınırları anlamakta zorlanırlar. Kurallara uymak zor ve anlamsız gelir.
– İstediği olmadığında hayal kırıklığına uğrar, sevilmediğini düşünür, üzülür ve küser
– Doğru ve yanlışı ayırt etmekte zorlanır çünkü, ne yaparsa yapsın anlayışla karşılanmaya alışmıştır.
– Anne-babasının her zaman onun isteklerini gerçekleştirmek zorunda olduğunu düşünür. Siz ona taviz verdikçe o size istekleri konusunda taviz vermeyecektir.
– Anne-babasıyla gerçek-içten bir ilişki geliştirmekte zorlanır.
– Yaptığı yanlışların farkında olmadığından, bunun diğer insanlar üzerindeki olumsuz etkilerini fark edemez.
3- Aşırı Korumacı Tutum:
– Çocuğunuzun her davranışını gereğinden fazla kontrol altında tutuyorsanız,
– Çocuğunuzun başına bir şey gelecek diye oyun-spor vb. aktivitelere katılmasını engelliyorsanız,
– Kendi odası olmasına rağmen sizinle uyumasını istiyorsanız,
– Ev işlerini yaptırmıyorsanız,
– Yemeğini yediriyor, ayakabılarını-giysilerini giydiriyorsanız,
– Ödevlerini onun yerine yapıyorsanız,
– Sokakta başka çocuklarla oynamasına izin vermiyor, koşmasını engelliyor hatta arkadaşlarını siz seçiyorsanız, aşırı korumacı aile modelini çiziyorsunuz demektir.
Aşırı Korumacı Tutumla Yetiştirilen Çocukların Özellikleri:
– Öz güven eksikliği yaşarlar.
– Başkalarına bağımlı, çabuk kırılan bir kişiliğe sahip olabilirler
– Çocuk kendi kendine yetemediği için okul yaşamında da uyum problemi yaşayabilir. Başarı grafiği düşük olabilir.
– Annesi tarafından yıkanmaya, sürekli onunla uyumaya alışmış çocuk anne bağımlısı haline geleceğinden. İleride annesine sormadan hiçbir karar alamaz duruma gelebilir. Erişkinlik döneminde evliliği söz konusu olursa ciddi problemler yaşayabilir.
– Anne-babaları tarafından sevildiklerini hissetseler de, bir işi yapmakta kendilerini yetersiz hissederler.
– Büyüdüklerinde çocuksu tavırlar içinde ve talepleri olmadığında agresif tutumlar gösteren, sorunlu kişiler olabilirler.
Çocuğunuzun pisiko-sosyal gelişiminin sağlıklı olmasını istiyorsanız, bu olumsuz aile tavırlarından olduğunca uzak durmanız, sizin ve çocuğunuzun daha sağlıklı ve mutlu bireyler olarak yaşamanıza imkan sağlar.
Kaynakça:
Açev Ebeveyn Destek Semineri
Yazar:Eda Şahan