Osmanlı devletinde adet olarak, şehzadeler arasında tahta çıkmadan sakal bırakmak yasaktı. Sakal tahta çıktıktan sonra bırakılırdı. Bunun iki istisnası Yavuz Sultan Selim ve Padişah Vahdettin’dir. Kanuni oğlu Mustafaya bu yüzden, “Sakalını kes! Merak etme! Taht kime nasipse zamanı gelince onun olur sabret”, diye uyarıda bulunmuştur. Fakat babasını dinlemeyen Şehzade Mustafa devlete isyandan öldürülür. Kimileri de bu olaya “Hürrem Sultanın parmağı var” diyerek olayı başka yerlere çekmektedirler. Koskoca Kanuni Sultan Süleyma’nın Hürrem Sultana kanıp da oğlunu öldüreceği, akla inandırıcı gelmez.
Şehzade Mustafa, Kanuni Sultan Süleyman’nın Mahidevrandan olma oğludur. 1515 yılında Manisada doğmuştur. Kanuni’nin daha sonra Hürrem Sultandan da oğulları olunca, şehzade Mustafaya taht konusunda rakipleri çıkmıştır. Bütün olaylar buradan ateş almıştır. Tahta hangi şehzade çıkacak. Devlet geleneklerine göre şehzadeler deneyim kazansın diye sancaklara gönderilirdi. Burada şehzadeler halkın sorunlarını, devlet işlerini öğrenirlerdi. Daha sonra bu gelenek kaldırılmış kafes sistemine geçilmiştir. Bu yüzden daha sonraki yüzyıllarda tahta geçen padişahlar, deneyimsizlikten devleti doğru yönetememişlerdir. Şehzade Mustafada on sekiz yaşındayken 1533 yılında Saruhan Sancak Beyi olarak, sekiz yıl Manisada görev yapmıştır. Bu süre sonrasında Amasya Sancak Beyliğine atanır. Yerine Manisaya babası Kanuni tarafından Şehzade Mehmet atanır. 1543’te Şehzade Mehmet ölünce de yerine Şehzade Selim getirilir.
Şehzade Mustafa görevinde başarılıdır. Devletin doğu sınırlarını güvence altında tutar. Askerlerde bu durumları izler. Şehzade Mustafa burada da altı yıl görev yaparak Konya Sancak Beyliğine atanır. Zaman su gibi geçmiştir. Batıda “Muhteşem Süleyman”diye nam salan padişah yaşlanmıştır. Yeniçeri Şehzade Mustafayı pek sevmektedir. Yeniçeri onu padişah olarak görmek istemektedir. Lakin tahtı, padişah oğullarının hepsinin isteme hakkı vardır. Daha da önemlisi kime taht nasip olursa kardeşini öldürebilir. Bu acı veren bir haktır; ama Osmanlının altı yüz yıl hüküm sürmelerini sağlamıştır.
Nahcıvan seferine giden Osmanlı ordusu, Konya’da konaklamıştır. Şehzade Mustafa için ecel yaklaşmıştır. Birtakım mektuplar gelip gitmiştir. Ortalık kızışmıştır ve en sonunda hüküm verilir. Şehzade olsa da, Devlete isyanın cezası ölümdür. Şehzade, cellatlar tarafından padişah otağında boğulur. Şehzade Mustafa herkes tarafından sevilen bir şehzadeydi. Babasına her zaman güzel hediyeler, atlar yollardı. Askerin sıkıntısıyla ilgilenirdi. Gönüllerini hoş tutardı. Alimlere büyük saygısı vardı. Kendisi de alimdi, şairdi. Bugün türbesi Bursa Muradiyede’dir.
Kaynakça:
gazetehaber.com
Yazar:Osman Coşkun