Uzmanlar serebral palsili çocuklarda aşırı salya akmasını kontrol etmeye yardımcı olmak için tükürük bezlerine Botox enjekte edilmektedir. Bu uygulamada hedeflenen bezleri belirlemek ve enjeksiyonları yönlendirmek için ultrason görüntülemeyi kullanılmaktadır. Bu prosedür çok az veya hiç hazırlık gerektirmez, ancak oluşabilecek kaygıyı hafifletmek çocuk şayet bu prosedürü anlayabilecek yaşta ise açıklanma yapılması gerekir. Enjeksiyonlar, salyayı altı aya kadar etkili bir şekilde azaltabilirken, gerektiği takdirde tekrarlayabilir.
Pediatrik Botox Enjeksiyonu Nedir?
Aşırı salya akmasını tedavi etmek için çocukların tükürük bezlerine botulinum toksini tip A (Botox ®) enjekte edilmektedir. Yapılan Botox tükürük bezlerinin aktivitesini azaltır. Enjeksiyon, çocuğun ürettiği tükürük miktarını azaltabilir. Doktorlar genellikle bu enjeksiyonları ayakta tedavi bazında yaparlar. Bu prosedür tipik olarak sedasyon veya genel anestezi kullanır. Bu, enjeksiyon sırasında çocuğun rahat olmasını sağlamak içindir. Doktorlar genellikle hedef bezleri (submandibuler ve/veya parotis tükürük bezleri) belirlemek ve enjeksiyonları yönlendirmek için ultrason kullanırlar. Prosedür tipik olarak iki ila dört salgı bezine enjeksiyon sağlar.
Pediatrik Botox Enjeksiyonu Yaygın Kullanımları Nelerdir?
Tükürük bezlerine Botox enjeksiyonları aşırı salyayı azaltabilir. Salya, aşırı tükürük üretiminden kaynaklanabilir ve serebral palsi gibi nörolojik durumlardan da kaynaklanabilir. Bu tür durumlar tükürüğü ağızdan yutma ve temizleme yeteneğini zayıflatabilir. Bu da tükürük oluşumuna ve aşırı salya akmasına neden olabilir. Hayatın ilk iki yılında salya akması normaldir. Bundan sonra çocuklar için sorunlara neden olabilir:
• Hava yolundan aşağı inen tükürükten boğulma
• Akciğer enfeksiyonları
• Ağız çevresindeki cilt ve diş sorunları
• Sosyal leke
Enjeksiyonlar, iki ila üç hafta içinde salyayı azaltmalıdır. Etkiler altı aya kadar sürebilir. Doktorunuz prosedürü gerektiği gibi tekrarlayabilir.
Pediatrik Botox Enjeksiyonuna Nasıl Nasıl Hazırlanılır?
Öncelikle prosedürü çocuğa anlatmak için onun anlayabileceği tarzda anlatılması gerekir. Çocuklar ne bekleyeceklerini bildiklerinde daha az kaygılı hissedecekler. İşlem sırasında kendisini rahat hissetmeleri için ilaç verilebileceği belirtilmelidir. Bunun yanında işlem yapacak uzmana çocuğun aldığı tüm ilaçları bildirilmelidir. Ayrıca herhangi bir alerji, geçirdiği son hastalıklar veya diğer tıbbi durumlar hakkında bilgilendirilme yapılmalıdır.
Bu işlemin yapılabilmesi için çocuğun genel anesteziye ihtiyacı olabilir. İşlemden birkaç saat önce çocuğun yemeyi içmesi kesmesi gerekir, bu işlem sırasında ve sonrasında kusma riskini azaltır. İşlem gününde çocuğun sağlıklı olması önemlidir. Ayrıca işlemden bir iki gün önce kendini hasta hissetmeye başlarsa veya ateşi varsa uzmana bildirilmelidir, çünkü işlemin yapılmasını yeniden planlaması gerekebilir. Kan sulandırıcı, aspirin, ibuprofen gibi ilaçlar kanama riskini artırabileceğinden çocuk bu ilaçlardan herhangi birini alıyorsa, bırakması veya ara vermesi gerekir.
Pediatrik Botox Enjeksiyonu Ekipmanı
Botox enjeksiyonlarında iz bırakmayan çok küçük bir iğne kullanılır. Ultrason tarayıcıları bir bilgisayar konsolu, video görüntüleme ekranı ve takılı bir dönüştürücüden (prob) oluşur. Elde tutulan küçük prob bir mikrofona benzemektedir. Uzman, bezi görmelerine ve iğneyi içine yönlendirmelerine izin vermek için probu cilde yerleştirir.
Pediatrik Botox Enjeksiyonu Nasıl işlemektedir?
Botox, belirli bir bakteri türü tarafından üretilen bir toksindir. Küçük, seyreltilmiş miktarlarda kullanmak güvenlidir. Uzman sinirden kasa giden sinyali engellemek için ana tükürük bezlerine enjekte ederler. Bu, bezleri daha az aktif hale getirir.
Pediatrik Botox Enjeksiyonu Nasıl Uygulanıyor?
Prosedür tipik olarak 30 dakika ila bir saat gerektirir. Çocuk muhtemelen enjeksiyonlardan önce sedasyon veya anestezi alacaktır. Ve bu kaygıyı azaltmaya yardımcı olur. Ayrıca işlem sırasında hareketten kaynaklanan komplikasyon riskini azaltmaya yardımcı olur. Doktorlar genellikle intravenöz (IV) ilaç enjeksiyonundan sonra solunum gazı yoluyla genel anestezi verirler. Hastaların tipik olarak genel anestezi sırasında ne olduğuna dair hiçbir anıları yoktur. Derin sedasyon/monitörize anestezi bakımında, sedatifler genellikle damar yoluyla bir IV kateter yoluyla verilir. Hastalar normalde kendi başlarına nefes alabilirler.
Minimal/orta derecede sedasyon için, çocuğa kaygıyı azaltmak için ilaç verebilir. Ancak çocuk sorulan sorulara yanıt verebilecek ve gerektiğinde talimatları uygulayabilecek şekilde olur. Anestezi veya sedasyon altına girdiğinde, uzman enjeksiyonları gerçekleştirir. Tükürük üreten çene ve ağız yakınındaki bezleri bulmak için ultrason görüntülemeyi kullanır. Saha sonra steril bir alan sağlamak için cildi temizler. Ultrason rehberliğinde deri yoluyla bezlere küçük bir iğne sokulur. İğne yerleştirildikten sonra, boşluğa az miktarda botox enjekte edilir. Ve kan damarlarından ve sinirlerden kaçınmak için çok dikkatli olunur.
Tipik olarak, doktor dört tükürük bezini enjekte edecektir. Bunlar çoğunlukla kulağın önündeki deri yoluyla (parotis bezini hedef alarak) ve çenenin altına (submandibuler bezi hedef alarak) yerleştirilir. İşlem sonrası delinme yerlerini bir bandajla kapatılırken, herhangi bir kesi veya dikiş gerekli değildir. Anestezi veya sedasyonun etkiisinin atılabilmesi için kısa bir süre çocuk izlemeye alınır. Tipik olarak, işlemden yaklaşık bir ila iki saat sonra eve gidebilir.
Pediatrik Botox Enjeksiyonu Sırasında ve Sonrasında
Genellikle bir IV kateter yoluyla çocuklara sakinleştirici uygular. Damaryolu yerleştirdiğinde çocuk hafif bir baskı veya keskin bir kıstırma hissedebilir. Genelikle iki yaşından küçük çocukları sakinleştirmek için ara sıra oral ilaçlar kullanabilir. Uzman enjeksiyonları yönlendirmeye yardımcı olmak için prosedürü ultrason kullanarak gerçekleştirecektir ve çocuğunuz sakinleştiği için herhangi bir acı hissetmez. Çocuğunuza bir çeşit sedasyon uygulanmışsa, iyileşme süresi boyunca bölümde kalması gerekir. Ve gün için herhangi bir aktivite sınırlaması olması gerekiyorsa uzman tarafından bilgilendirme yapılır.
Çocuğun enjeksiyon bölgesinde ağrı ve morarma yaşayabilir. Bu normaldir ve ağrı sadece bir veya iki gün sonra geçmektedir. İşlemden 24 saat sonra bandajlar çıkarılabilirken, bandajları çıkardıktan sonra çocuk duş alabilir veya banyo yapabilir. Maksimum etki iki ila üç hafta sonra görülebilirken, sonuçlar genellikle üç ila altı ay sürmektedir.
Pediatrik Botox Enjeksiyonu Faydaları![Serebral Palsili Çocuklarda Salya Tedavisinde Pediatrik Botox Enjeksiyonu]()
• Enjeksiyonlar minimal invaziv, güvenilir ve etkilidir.
• Prosedür cerrahi bir kesi gerektirmez, sadece deri ponksiyonu ile yapılır. Çocuğun deri deliğini kapatmak için dikişe ihtiyacı olur ve iğne enjeksiyonuna bağlı iz kalmayacaktır.
• Çoğu durumda, işlem enjeksiyondan sonra ağrılı değildir.
• İyileşme hızlıdır.
• Doktor işlemi gerektiği gibi tekrarlayabilir.
Pediatrik Botox Enjeksiyonu Riskleri
• Minimal kanama
• Düşük enfeksiyon riski (vücudun bir bölümünü enjekte etmek için bir iğne kullanıldığında her zaman düşük bir enfeksiyon riski vardır)
• Yüz kaslarını tükrük bezlerinin yakınında geçici olarak hareket ettirememe. (Üç ila altı ay süren geçici yüz sarkması)
• Tükürük üretimindeki önemli düşüşten kaynaklanan ağız kuruluğu.
• Botox un bezin dışına sızmasına bağlı yutma güçsüzlüğü .
• Nadir de olsa anesteziden kaynaklanan yan etkiler ve alerjik reaksiyonlar ortaya çıkabilir. Bazı hastalarda mide bulantısı, kusma ve baş dönmesi olabilir. Bu yan etkiler genellikle hafif, kısa ve tedavi edilebilir.
Kaynakça:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4516924/
https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/j.1469-8749.2012.04370.x
https://www.radiologyinfo.org/en/info.cfm?pg=pediatric-botox
Yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu