Spor giyim; günümüz yenilikleri ve yeni teknolojieri ile hammadde tedariğinden spora özel giysilerin tasarımına ve geliştirilmesine kadar tekstil segmentlerinden biri olarak ortaya çıkmıştır. Bu alan, araştırma ve geliştirme, öncü yeni teknolojiler ve çığır açan konseptler söz konusu olduğunda pek çok açıdan oldukça yenilikçidir.
Termo fizyolojik ve psikolojik rahatlık, el becerisi, kullanıcıya karşı çeviklik, nefes alabilirlik, nem yönetimi, hafiflik, antimikrobiyal ve koku önleyici özelliklerin temel gereksinimleri, spor giyim için doğru elyaf, iplik ve kumaş değişkenlerinin seçilmesi gibi özellikler spor giysilere dahil edilebilir. Spor kıyafetleri artık performans sporları veya yorucu fiziksel aktivitelerle uğraşan sporcularla sınırlı değildir. Bununla birlikte, sağlık bilincine sahip, fitness ve spor salonu meraklıları arasında spor giyim ve aksesuarlarında bir artış yaşanmıştır. 
Buna göre, spor giyim endüstrisi, hem sporcuların hem de sağlık bilincine sahip Y kuşağının gereksinimlerini karşılamak için aktif giyim, günlük giyim ve spor giyim gibi farklı spor giyim kategorilerinin geliştirilmesinde devrim niteliğinde gelişmelere maruz kalmıştır. Fonksiyonel gereksinimlerin yanı sıra, Spor giyimde silüet, renk ve diğer tasarım detaylarına öncelik veren yoga, jimnastik ve diğer spor aktivitelerinde yer alan kadın sayısının artması göz önüne alındığında estetik boyutlara da önem verilmektedir. Buna göre, spor giyim tasarımı ve geliştirmesindeki teknolojik ve ergonomik gelişmeler, araştırmacıların alanı daha fazla keşfetmesi için yeni yollar açmıştır.
Spor Giyim Sınıflandırması
Spor giyim, aşağıdakiler gibi bir dizi faktöre göre kategorize edilebilir:
• Sporcunun fiziksel aktivite ve yorgunluk düzeyi,
• Yorucu aktivite sırasında ortaya çıkan stres,
• Sporcunun kıyafetlerini çıkardığı süre,
• Çevre koşulları,
Fiziksel Aktivite Düzeyine Göre Sınıflandırma
Spor giyim, sporcunun fiziksel aktivite düzeyine göre aktif ve günlük giyim olarak sınıflandırılabilir. Bu sınıflandırma şu şekildedir;
Aktif spor giyim
Profesyonel spor giyim olarak da adlandırılan aktif giyim, sporcular tarafından kayak, uzun atlama, yüksek atlama ve diğer macera sporları gibi zorlu, yüksek seviyeli fiziksel aktiviteler sırasında genellikle kısa süreli olarak giyilen spor kıyafetlerini kapsar. Spor, aktif, stresli ve maksimum fiziksel performans gerektirir, bu da sporcunun yaşadığı aşırı terlemeye (duyarlı terleme) neden olur. Aktif giyim tasarımı, boş zaman giyimi için tasarım değerlendirmeleri kadar zorlayıcı bir görev değildir. Çünkü sporcu tüm aktif spor süresi boyunca, kapalı veya açık hava koşullarından bağımsız olarak sporcunun yaşı gibi oyun alanı sınırları içinde sabit ortam koşullarına maruz kalır.
Serbest zaman giyimi
Serbest zaman giyimi, kriket, hokey ve golf gibi spor aktiviteleri sırasında giyilen spor kıyafetleri içerir. Yukarıda bahsedilen spor aktivitesi, sporcu tarafından değişen aktif ve dinlenme evreleri ile ve değişen ortam koşullarına uzun süre maruz bırakılarak aralıklı performans gerektirir. Boş zaman spor kıyafetleri, farklı yaş ve cinsiyet gruplarına ait oyuncular ve düşük ila orta fiziksel aktiviteye düşkün olanlar tarafından giyilir. Ayrıca, aktivitenin seyri sırasında giyme süresi ve sıklığı ve ortam koşullarının tümü değişkendir. Sonuç olarak, günlük giyimin tasarımı, tasarımcılar için değişen ortam koşullarını ve kullanıcının maruz kalacağı alandaki uzun süreleri dikkate almaları gerektiğinden zorlu bir görevdir.
Kullanıcının, değişen çevre koşullarında tüm gün veya birkaç saat boyunca giysiyi giymesi beklenir. Bu nedenle, spor giyim tasarımı, kullanıcının fizyolojik gereksinimlerinin ve sporcunun spor aktivitesine düşkünken maruz kalacağı değişen çevresel koşulların özel olarak dikkate alınmasını gerektirir. Ayrıca, daha az rekabetçi bir moda estetik, stil, konfor ve işlevselliği bir arada sunan günlük ve spor giyim, parkalar, kapüşonlular, pantolonlar ve bisiklet yaka polar kazaklar da spor giyim kategorisine dahil edilebilir.
Spora Özel Gereksinimlere Dayalı Sınıflandırma
Spor giyim, sporun özel gereksinimlerine göre de sınıflandırılabilir. Farklı sporlar, farklı düzeyde fiziksel efor gerektirir ve değişen ortam koşullarında gerçekleştirilir. Sonuç olarak, bisiklete binme gibi belirli bir spor için giyilen giysiler, su altı sporları, dağcılık vb. gibi farklı bir ortamda yapılan başka bir spor için uygun olmayabilir. Spor giyim, spora özgü gereksinimlere göre kuru, nemli ve ıslak hızlı aksiyon spor giyimi olarak sınıflandırılabilir.
Kuru kalan ve hızlı hareket etmeyi sağlayan spor giyim
Kuru hızlı hareket spor kıyafetleri, hızlı ter emilimi ve dağılmasını sağlayan optimum nem yönetimi özellikleri gerektiren futbol, ragbi, tenis ve atletizm oyunları gibi spor aktiviteleri sırasında giyilir ve böylece kullanıcıya serinletici etki sağlar.
Nemli hızlı aksiyon yapılabilen spor kıyafetleri
Nemli hızlı hareket eden spor giyim, deri yüzeyinden hızlı ter buharlaşmasının bir ön koşul olduğu sporlar için uygundur. Spor giyim, sıvı terlemenin hızlı transferinin yanı sıra, iyi su buharı geçirgenliği, su geçirmezlik ve soğuğa karşı koruma ile yüksek derecede esneme kabiliyeti sağlamalıdır.
Islandığında hızlı aksiyon yapılabilen spor kıyafetleri
Islak hızlı hareket eden spor giyim, yüzme ve yüksek derecede esneme ve form uydurma gerektiren diğer su altı spor aktiviteleri gibi spor aktiviteleri için özel olarak tasarlanmıştır. Giysiler, sürtünmeyi ve yorgunluğu azaltarak sporcunun performansını artırmada hayati bir rol oynar.
Hava koşullarına göre sınıflandırma
Sporcunun aktivite sırasında maruz kaldığı hava koşulları da spor kıyafetlerinin sınıflandırılmasını belirler. Buna göre spor giyim soğuk, orta ve sıcak hava spor giyim olarak sınıflandırılabilir. Üç kategori için malzeme seçimi ve tasarım özellikleri, her bir giysi tipi için gerekli olan farklı özellikler nedeniyle büyük ölçüde farklılık gösterecektir.
Soğuk hava spor kıyafetleri
Soğuk hava spor kıyafetleri genellikle buz pateni, dağcılık ve kullanıcının ısı kaybı ve dolayısıyla hipotermi riski altında olduğu herhangi bir kış açık hava etkinliği sırasında giyilir. Soğuk hava spor kıyafetleri vücut ısısını hapsedebilmeli, soğuk ve nemli koşullara karşı koruma sağlayabilmelidir. Sonuç olarak, giysi, vücut ısısını hapsetmek için yüksek ısı yalıtımı sergileyecek ve nem buharı terin kolayca dışarı çıkması için nefes alabilir, ancak sıvının giysi yoluyla dış kaynaklardan içeri girmesini önleyecek şekilde tasarlanmıştır.
Ilımlı hava spor giyim
Ortam koşullarının ılımlı sıcaklık ve nem ile elverişli olduğu durumlarda, spor tutkunları tarafından ılımlı hava sporları tercih edilir. Buna göre, ılıman iklimde giyilen spor kıyafetleri, kullanıcıya kuru ve rahat bir his sağlamak için nefes alabilir, hava ve ısı geçişini geçirebilir olmalıdır.
Sıcak hava spor kıyafetleri
Sıcak hava spor kıyafetleri genellikle ortam sıcaklığının yüksek olduğu ve kullanıcının kendi metabolik ısı üretiminin ve sıcak havanın sinerjik bir etkisi olarak aşırı terleme (duyarlı terleme) ve yüksek vücut ısısı yaşadığı için hipertermi riski altında olabileceği durumlarda tercih edilir. Bu nedenle giysiler hafif, çabuk kuruyan ve deri tabakasının yanında ter emilimi olmadan sıvı nemi uzaklaştırabilen fitil olmalı ve hızlı ısı dağılımı için yüksek termal iletkenlik sergilemeli, böylece cildin yanında kuru ve serin bir his sağlamalıdır.
Kaynakça:
https://github.com/TheSaintIndiano/Sportswear-Classification
https://www.sjfzxm.com/global/en/338737.html
Yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu