Tavuklar genellikle evlerin arka bahçelerinde veya çatıda serbestçe dolaşmalarına izin verilerek bakılırlar. Bu durum genellikle bir tavuğun uçamayacağı izlenimini verir. Bunun yanında tavukların yüksek bir çitin üzerinde tünediğine de sıkça şahit olunur. Her iki durum göz önüne alınarak değerlendirildiğinde tavuklar uçabilir, ama bu uçma konusunda pek konuda iyi değillerdir açıklaması yapılabilir. Uçma yetenekleri kısa mesafeleri kapsayabilecek şekildedir ve uçuş için farklı nedenleri vardır. Ancak tavukları kışı geçirmek için güneye göç ederken görmek mümkün değildir. Tavuklar uçamayan kuşlar olarak kabul edilmese de, uçma yetenekleri o kadar kötüdür ki, bazen hiç uçamayabilirler. Aşağıda tavukların neden uçamadıkları hakkında açıklayıcı bilgiler ve kanıtlar bulunmaktadır:
Tavukların Uçabilme Yeteneği
Tavuklar teknik olarak uçabilirler, ancak herkesin bildiği uçma tanımını karşılayabilecek bir uçma yeteneğine sahip değillerdir. Ağır gövdeleri ve nispeten küçük kanat açıklıklarıyla, tavuklar yukarı ya da uzağa uçamazlar. Uçarken bir tavuğu görenler uçuşlarının diğer kuşlar kadar zarif olmadığını fark edebilirler. Kanat çırpması düzensizdir ve yörüngeleri üzerinde fazla kontrole sahip değillerdir. Birçok yönden bakıldığında bu uçma görüntüsü uçmadan çok zıplama gibi görünmesini sağlar. Bu nedenlerden dolayı tavuklar havada uçmak yerine zeminde yürürken daha sık görülürler. Yabani tavuklar bile ormanlarda genel olarak uçarken değil de yürürken bulunurlar. Tavukların bu yabani türleri böceklerden, tohumlardan ve meyvelerden beslendiklerinden, genellikle orman zeminde bulunurlar ve zemini temizlerler. Solucanlar, alçakta yatan bitkiler ve düşen meyvelerle beslenebilirler.
Evcil tavuklar ise sahipleri tarafından yem verilerek beslenirler. Yiyecekleri temizlemek zorunda kalmazlar ve genellikle tüm temel ihtiyaçlarına özen gösterilmiş olarak kalabalık kümeslerde yaşarlar. Fakat ne kadar memnun olurlarsa olsun tavuklarda görülen gagalama hareketi genel bir harekettir. Birçok hayvan gibi, tavuklar da en baskın kuş olan hiyerarşik bir sosyal yapı geliştirmiştir. Kanatları uçma yetenekleri için iyi olmasa bile bu hiyerarşik düzende kanatlarını iyi kullanırlar.
Tavukların Neden Kanatları Vardır?
Bilim adamları tavuklar ile kanatları arasındaki kesin bağları belirleyememişlerdir, ancak genel olarak bu modern kuşların dinozorlardan geldiğine inanılmaktadır. Bu evrimsel eksik parçalar, tavukların neden kanatları olduğunu tam olarak belirlemeyi zorlaştırmaktadır. Günümüz tavukları ve yabani tavuklar uçamazlar, ama kanatlarını bazı durumlarda kullanırlar. Kanatlarını kullandıkları alanlar şunlardır:
• Kaçmak: Bir tavuk yakalamaya çalışıldığında, hızlı bir şekilde kaçma yeteneğine sahip olduğu görülür. Ancak, küçük bacakları uzun mesafelerde harika değildir ve daha hızlı avcılarını kandırmaları için yeterli değildir. Bununla birlikte, kanatları bu avcıların bazılarından kaçmak için gerekli mesafeyi almalarında faydalı olabilir. Bu nedenle, onlara çok hızlı bir şekilde yaklaşmaya çalışıldığında, sıklıkla uçtukları görülebilir.
• Mücadele: Yukarıda da açıklandığı gibi, tavuklar arasında bir hiyerarşisi vardır. Bu hiyerarşinin nasıl belirlendiğine bakıldığında çoğunlukla baskın olmak önemlidir. Kavga ederken tavuklar, rakiplerine tepeden vurabilmek için uçarlar ve kanatları bu anlamda onlara avantaj elde etmelerinde şans vermektedir. Tavuklar, diğer hayvanlarla savaşmaya çok az ihtiyaç duyarlar, ancak köşeye sıkıştırılmışlarsa ve kendilerini savunmaları gerekiyorsa, uçma yeteneklerini kullanabilirler.
• Güvenlik: Çoğu kuş gibi tavuklar aktif bir metabolizmaya sahiptir ve uyanıkken çok enerjik olabilirler. Bu, uykunun özellikle önemli olduğu ve bu enerjiyi yenileyebilecekleri anlamına gelir. Ancak yerde yatmak onları üzerlerine basma riski ile karşı karşıya getirir. Bu yüzden tavuklar bu savunmasız pozisyonda kendilerini daha güvende hissedecekleri için, çoğu zaman yüksek yerlerde tüneyerek uyurlar. Ayrıca yerde oturan bir tavuk yaratılış gerçeği olarak bir horozun içgüdüsel tepelemesine açık bir hedef oluşturmaktadır. Bu yüzden bir horozdan bile daha yükseğe uçarak, bu yüksekliğe ulaşamayan horoz ve avcılarına karşı korunmayı da daha güvenli hale getirir.
• Kur yapmak: Tavukların kanatları uçmak için bir neden olmayabilir, ancak tavukların kanatları için başka kullanım alanları vardır. Horoz ve dişi tavuklar birbirlerini etkilemek için bir alana çıktığında birbirlerine karşı belirli bir yaklaşımları vardır. Bu yaklaşım genellikle çiftleşmeyi başlatmak için kanadı alçaltmayı veya hatta vals tarzı bir dansta kanatları kullanmayı içerir.
• Civcivleri yetiştirmek: Kanatlar kuluçka döneminde yumurtaların ve civcivler çıkardıktan sonra yavruların korunmasında da önemli rol oynamaktadır. Ayrıca, civcivler yumurtadan çıktıktan sonra, tavuklar kanatlarını, civcivleri kendilerine ve birbirleriyle daha yakın tutmak, hatta hava şartlarına ve avcılarına karşı korumak içinde etkilidir. Ayrıca civcivlerin doğru yöne yönlendirilmesinde de kullanabilirler.
Tavukların kanatlarının olmasının temel nedeni sorgulandığında bilimsel olarak bunun cevabı net değildir. Bir teoriye göre, mevcut yerli tavukların savaşmak için yetiştirildiğidir. Uçmak için yetiştirilememişlerdir ve tavukları dövüş modunda tutmak, uçup gitmelerinin tercih edilmediği anlamına gelmektedir. Ayrıca, evcil tavuklar tüm ihtiyaçlarını insan bakımı alanların karşıladığı için, uçma kabiliyeti gerekli değildir.
Türlere Göre Uçma Yeteneği Değişir mi?
Tavuklar uçma konusunda bir kuş gibi asla iyi değillerdir fakat bazı türleri diğerlerinden daha kötü uçma yeteneğine sahiptir. Temel olarak, bu durumun tavuğun vücut şekli ve türü ile ilgisi vardır. Temel olarak, eğer kuş büyük gövdeli, ağır ve daha kısa kanatlıysa, kolayca uçamaz ve zamanın çoğunu bu zorunluluktan dolayı zeminde geçirir. Aynı şey daha zayıf kuşlar için de geçerli olan bir durumdur, çünkü vücutlarını güçlendirecek güce sahip olmayacaklardır. Uçma konusunda diğerlerine göre daha kötü olan tavuk türleri şu şekildedir:
• İpek tavuğu: Bu tür tavukların tüyleri inanılmaz güzelliktedir, ancak ne yazık ki çok çevik hayvanlar değildirler. İpek tavukları daha küçük tavuklardır ve kabarık tüyleri yere kadardır. Bu uçmasını imkânsız hale getirir. Küçük kanatları çok kapalı bir yapıya sahiptir. Etleri diğer tavuk eti kadar besleyici olmasına rağmen, grimsi siyah bir renktedir. 
• Orpingtons: Bu İngiliz tavuklar ağırlık ve genişlikleri nedeniyle uçmalarını neredeyse imkânsızdır. Kanatlarını çok iyi şekilde çırpabilirler, ayrıca sürtünmeyi artırabilen tufty tüylerine sahiptirler.
• Australorps: Bir yılda en çok yumurta bırakan rekoru elinde tutan harika bir damızlık tavuk cinsidir. Australorp cinsi tavuklar vücut tipi göz önüne alındığında yerden yükselmek için müsait değillerdir.
• Araucana: Bu tavuklar da ilginç tüylere sahiptir, ancak diğer cinslere göre tüy yapıları çok daha düzenlidir. Bu sayede uçma konusu daha iyidirler.
• Lehçe: Polonyalı tavuklar çok farklı karakterize bir tavuk cinsidir. Kafalarında renkli bir tepe bulunan ilginç tüylere sahiptirler. Güçlü kanatları onları tavuklar arasında uçma konusunda nispeten atletik yapan bir yapıya sahiptir.
• Sumatra: Sumatra tavukları bir diğer güzel tavuk çeşididir. Şovlar için harika kılan inanılmaz tüyleri vardır. Ne yazık ki, genellikle horoz dövüşü için yetiştirilmişlerdir, ancak bu fiziksel cesaret onları en güçlü tavuk cinsleri arasında yer almasını sağlamaktadır.
Kaynakça:
hgtv.com
backyardchickencoops.com.au
fresheggsdaily.com
Yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu