Tiflis, Türkiye’nin kara komşusu Gürcistan’ın başkenti ve aynı zamanda da en önemli şehridir. Şehir ülkenin en kalabalık yerleşim yeri ve ekonomik merkezidir. Şehirde yaklaşık olarak 1,4 milyon insan yerleşik olarak ikamet etmektedir. Bu kişilerin yüzde 95’ine yakın Gürcü geriye kalan kısım ise, başta Rusya olmak üzere civar ülkelerin vatandaşlıklarına sahip kişilerden oluşmaktadır. Tiflis, Gürcistan’ın en önemli şehri olsa da şehrin Karadeniz ile bağlantısı olmaması en büyük dezavantajı olarak kabul edilmektedir. Bu anlamda şehrin ekonomik yapısı aslında civar şehirlerle de doğrudan alakalıdır. Buradan çıkan ticari niteliğe sahip mallar, karayolu ile Batum’a ulaştırılır buradan da yük gemileriyle, dünyanın birçok ülkesine ulaştırılır. Tiflis, Gürcistan’ın imtiyazlı şehri olma özelliğine sahiptir. Şehirde, 6 adet semt bulunmaktadır. Bunlar sırasıyla, Eski Tiflis, Vake-Saburtalo, Dibude-Çugureti, Gldani-Nadzaladevi, Isani-Samgori ve Didgori’dir.
T
iflis bir liman şehri olmaması sebebiyle, deniz seviyesinden yaklaşık olarak 500 metre yüksekliktedir. Şehrin en alçak kesiminin yüksekliği; 380 metre iken, en yüksek kesim 770 metre civarındadır. Şehrin merkezinde 1,4 milyon insan yaşasa da, şehrin yasal sınırları dahilinde kabul edilen alanları da hesaba katarsak nüfusun yaklaşık olarak 3,4 milyona dayandığını söyleyebiliriz. Ülkenin en önemli şehri olan Tiflis, aynı zamanda da ülkenin sosyo-ekonomik yapısını doğrudan doğruya yansıtmasıyla da ünlüdür. Tiflis, tarih boyunca sahip olduğu jeopolitik konum itibariyle oldukça önemli olarak kabul edilmiştir. Pasif olan İpek Yolu güzergahında bulunan Tiflis, günümüz itibariyle de oldukça önemli bir coğrafyanın tam üzerinde yer almaktadır. Başka bir ifadeyle, Rus ve Hazar enerji kaynaklarının Türkiye ile bağlantısını sağlayan Tiflis, bu anlamda Kafkaslarda oluşturulmuş olan enerji koridorunun en önemli bacaklarından birine sahiptir.
Tiflis’in geçmişi birçok Avrupa şehri kadar ihtişamlıdır. Öyle ki, şehrin tarihi M.Ö. 4000 yılına kadar uzanmaktadır. İnsan yaşamının bu denli eski olduğu Tiflis’te halen geçmişe ait birçok ize rastlamak mümkündür. Ancak resmi olarak tescil edilen veriler uyarınca, bölgenin tarihi daha yeni olarak kabul edilmektedir. Tarih boyunca birçok imparatorluğun bünyesinde kalmış olan Tiflis, Roma, Bizans ve Selçuklu Araplarının himayesine de girmiş ve uzun yıllar bu etki altında asimile olmuştur. Uzun yıllardır Osmanlı İmparatorluğu’nun da idaresinde kalmış olan Tiflis, bu dönemde Osmanlı’nın doğuya açılan kapısı olarak da göze çarpmaktaydı. jeopolitik konumu itibariyle Osmanlı İmparatorluğu için her daim oldukça önemli bir yere sahip olmuş olan Tiflis, Osmanlı idaresine geçmesinin ardından kısa sürelerle de olsa zaman zaman elden çıkmış ve İran, Rus İmparatorluğu gibi devletlerin idaresine geçmiştir. Ancak Osmanlı sonrasında Tiflis’i tekrar ele geçirse de 1800’lü yıllarla beraber Ruslar bölgece ciddi bir hakimiyet kurmuş ve Osmanlı bir daha kazanamamak üzere Tiflis’in egemenliğini Ruslara terk etmiştir. Sonrasında Çarlık Rusya’nın çökmesi üzerine Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin bir parçası olan Gürcistan’ın en önemli yerleşim yeri olan Tiflis, bu dönemde tamamıyla Rus mimarisi nazara alınarak Sovyet tarzında yapılanmaya gitmiş ve günümüze dek uzanan bu süreçte, şehir adeta bir Rus şehrinden farksız bir kimliğe kavuşmuştur.
Kaynakça:
Tbilisi Bulletin 2016
Yazar:Emir Karasu