Bilgiustam
Bilgiyi ustasından öğrenin

Türk Destanları, Motifler ve Tipler

3 37.244

Destan uzun manzum hikayelere verilen addır. Kainatın, insanın, kadının ve erkeğin yaratılışı, Türk mitlerinin doğuşu, çeşitli Türk devletlerinin kuruluşu, gelişimi ve çökmesi, zafer ve yenilgileri gibi konular anlatılır. Destanlarda olağanüstü olaylar ve olağanüstü özellikte kahramanlar vardır. Destanlar anonim ve sözlü edebiyat ürünleridir. Ağızdan ağıza dolaşmak suretiyle oluşur. Destanlarda anlatılan olayların geçtiği yer ve zaman bilinmez. Kahramanlar lider ve kurtarıcı rolündedir.

İslamiyet Öncesi Türk Destanları

image00120Altay-Yakut: Yaratılış Destanı
Sakalar: Alp Er Tunga Destanı, Şu Destanı
Hunlar: Oğuz Kağan Destanı
Göktürkler: Bozkurt Destanı, Ergenekon Destanı
Uygurlar: Türeyiş Destanı, Göç Destanı

İslamiyet’in Kabulünden Sonraki Türk Destanları

Karahanlılar: Satuk Buğra Han Destanı
Kazak-Kırgız: Manas Destanı
Türk-Moğol: Cengiz-name
Tatar-Kırım: Timur ve Edige Destanları
Selçuklu-Beylikler-Osmanlı: Seyit Battal Gazi Destanı, Danişmend Gazi Destanı, Köroğlu Destanı

Türk Destanlarında Motifler

Işık Motifi: Işık destanlara aydınlık veren dini bir motiftir.
At Motifi: Türk destanları ve diğer sözlü ürünlerin hepsinde at önemli bir konuma sahiptir.
Kurt Motifi: Destanlarda Türk’ün hayat ve savaş gücü simgesidir.
Kırklar Motifi: Türklerin önem verdiği, ona kutsal bir nitelik kazandırdığı sayıların başında kırk gelir.
Geyik Motifi: Türk kültüründe kutsal olarak bilenen hayvandır.
Sihir Motifi: Destanlarda sihir yapanlara rastlanılır.
Aslan Motifi: Güç ve kuvvetin sembolüdür.
Ağaç Motifi: Türk destanlarının asıl ögesidir.
Rüya Motifi: Rüyalar destan kahramanlarının hareket tarzının tayinine ve gelecekteki olaylardan haberdar olmasına yarar.
Mağara Motifi: Destan geleneğinde mağara motifi bir inanca bağlı olarak belirgin şekilde görülür.
Hızır Motifi: Türk halk kültürünün önemli bir öğesi olan Hızır motifi destan kahramanlarına yol gösterip yardım eder.
Ok ve Yay Motifi: Destanlarda ok ve yay unsuru daha çok destan kahramanının hüner ve maharetini sergilemek için kullanılır.

Türk Destanlarında Tipler

Alp Tipi: kahraman, yiğit, cesur ve asil
Bilge Tipi: manevi lider, öğüt veren, aksakallı, bilge
Kadın Tipi: erkeğin en büyük destekçisi

Kaynakça:
Büyük Türk Destanları Serisi

Yazar:Mustafa Bostan

Bunları da beğenebilirsin
3 Yorumlar
  1. İyi okuyun diyor

    Yorumda yapilan yazım imla hatalari kisiyi ilgilendirir toplumun faydalacagi bilgilerin doğruluğu hepimizi laf soylemis olmak marifet degil soylenenin amaci daha onemli

  2. vasco diyor

    bir edebiyat öğrencisi olarak şuan bunları işleyip halkedebiyatından bu konuyla alakalı 5 kitap ve bir çok makale okumaktayım bilgiler hem çok eksik hem de çoğu yanlış lütfen daha alanında uzman kişiler yazsın sadece bir köşede durması için değil

    1. Mina Su diyor

      Lise bir öğrencisi olarak, “şu an” ayrı yazılır. Noktalama işaretlerine dikkat etmenizi öneririm. Bir edebiyat öğrencisi olarak kendinizden utanmalısınız, iyi akşamlar.

Cevap bırakın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.

Bu web sitesi deneyiminizi geliştirmek için çerezleri kullanır. Bununla iyi olduğunuzu varsayacağız, ancak isterseniz vazgeçebilirsiniz. Kabul etmek Mesajları Oku