Ülkemizin iklimi incelendiği zaman, ülkemizde çeşitli bölgelerde çok çeşitli iklim bölgeleri vardır. Bu iklim bölgeleri, aynı zamanda çeşitliliğin ve coğrafi zenginliğin açık bir göstergesidir.
Türkiye’nin dünyada orta kuşakta yer almasına bağlı olarak oluşan bu iklim çeşitliliğinde yer alan iklimler, kendi içlerinde farklı özellikler göstermektedir. Her iklimin, çok belirgin bir özelliği bulunmaktadır.
Çoğu iklimde ise, yağmur genellikle gözükür. Ülkemizdeki orman oranına bakıldığında, bu apaçık bir şekilde kendini göstermektedir. Yağmur toprak için hayat anlamına gelirken, özellikle Karadeniz ikliminin özelliğine bağlı olarak, Karadeniz Bölgesinde, kendini oldukça fazla hissettirir ve yaşamın bir parçası olmaktadır.
Ülkemizde yağmur genellikle her bölgede görülürken,bu doğa olayının yaşanması ise oldukça sistematik ve düzenli bir şekildedir.Yağmur oluşumunda, nem türleri oldukça etkin bir rol oynamaktadır.
Havada 3 türlü nem bulunur. Bunlar, mutlak, bağıl ve maksimum nemdir.Mutlak nem, 1 metreküp havada bulunan su buharının, gram olarak ağırlığıdır. Maksimum nem, 1 metreküp havanın taşıyabileceği en yüksek noktadaki ağırlıktır.Bağıl nem ise, havanın neme doyma oranıdır.Sıcaklığa bağlı olarak, yeryüzündeki su, buharlaşarak atmosfere doğru hareket eder. Maksimum nem oranı burada %100 oranındadır ve sabittir. Buharlaşan su buharları, atmosferde soğumaya başlar. Böylece bağıl nem oranı da aynı oranda artar.Bağıl nem, hava soğuyup yükseldikçe artmaya devam eder. Bağıl nem, %100’ü aştığı zaman, maksimum nemi aşar ve hava artık nemi kaldıramaz. Bağıl nemdeki oluşan ağırlığın, yüzde yüzünden sonraki kısım, yeryüzüne yağmur olarak düşer. Yağmurun oluşması, bilimsel olarak bu şekilde meydana gelmektedir.
Yağmurun oluşması için, havanın soğumasına ihtiyaç vardır.Dünyada görülen çeşitli yağmur çeşitleri bulunmaktadır.
1) Yamaç Yağışları
Yağmurun oluşması için, öncelikle hava kütlesinin soğuyarak, havanın nem taşıyamama seviyesine ulaşmasına gelmesi gerekir.Bu yağmur türü, yatay bir şekilde hareket eden bir hava kütlesinin, yamaçla karşılaşması sonucu, yükselmesiyle oluşur. Yükselen hava soğur ve bunun sonucunda yağmur meydana gelir.Dünyada oldukça meşhur olan Muson Yağmurları, bu şekilde oluşmaktadır.
2) Yükselim(Konveksiyonel) Yağışlar
Bu yağmur türü ise, rüzgarsız ve güneşli bir günde, havanın ısınarak yükselmesi sonucu oluşur. Isınan hava yükselir ve nem yoğunlaşarak yeryüzüne yağmur olarak iner.
3) Cephe Yağışları
Bu yağmur türü ise, soğuk hava kütlesinin, sıcak hava kütlesiyle çarpışması sonucu meydana gelmektedir. Türkiye’de kış aylarında görülen yağış türüdür.
Yazar:Erdoğan Gül