Yemek yedikten sonra halsizlik, şişkinlik, kas ve eklem ağrıları, hazımda güçlük gibi sorunlarla karşılaşıyorsanız glutene karşı hassasiyetiniz olabilir. New England Tıp dergisinde yayınlanan bir makalede glutenin 55 hastalığı tetiklediği belirtilmiştir. Bunlardan bazıları osteoporoz, huzursuz bağırsak sendromu gib sindirim sistemine etki eden hastalıklarken, bazıları da anksiyete, depresyon, şizofreni ve otizm gibi nörolojik ve psikiyatrik hastalıklardır. Peki bu durumda glutenden uzak mı durmalıyız? Glütensiz beslenme nedir? İşte karşınızda gluten hakkında bilmeniz gerekenler.
Gluten Nedir?
Yapısında 30’dan farklı protein çeşidi bulunduran buğdayın içerisindeki proteinlerden biri de glutendir. Buğday, arpa, çavdar ve yulaf gibi tahıl ürünlerinde bulunmaktadır. Gluten hamura elastikiyet kazandıran; ekmek, pizza, kek ve kurabiyelerin kabarmasını sağlayan ve bu yiyeceklerin raf ömrünü uzatan bir protein türlüdür.
Günümüzden 100 yıl önce üretilen buğdayın içindeki gluten miktarıyla, şu anda tükettiğiniz buğdayın içindeki gluten miktarı ve kalitesi arasında oldukça büyük fark var. Yani bugünkü tahılla, o zamanlarda atalarımızın ekmek üretmek için öğüttükleri tahıl aynı değil. Özellikle son 50 yılda; kuraklık sebebiyle ya da doğadaki zararlılara karşı, dayanıklı buğday üretmek için melezleştirildi. Kısacası fazla miktarda üretilmesi için genetik değişimlere uğratıldı. Böylece buğday üretiminin yaygınlaşması, ucuzlaması ve bağımlılık yaratıcı etkisinden dolayı market raflarındaki gıdaların %80’ninde kullanılmaya başlandı. Aslında doğal bir madde olan glutenin genetik yapısının değiştirilmesiyle insan vücudunda sindirilmesi zor bir hal aldı. Bu durum bağışıklık sistemimizi yorup, hastalıklara karşı dirençsiz olmamıza neden olmaktadır.
Glutensiz Beslenme Nedir?
“Gluten Free” olarak da bilinen ve çölyak hastalığı tedavilerinde, glutene karşı hassasiyeti olan kişilerin beslenme programlarında, buğday, arpa, yulaf gibi gluten içeren tahıl ürünlerinin tüketilmemesi ile ortaya çıkan beslenme şeklidir. Gluteni hayatınızdan çıkarmak zor gelse de aslında sanıldığı gibi zor değildir. Yapmanız gereken; vitamin ve minerallerce zengin, bol lifli sebze ve meyveler; protein kaynağı baklagiller, tavuk, balık ve et çeşitleri ile yumurta, süt, peynir gibi besleyici hayvansal gıdaların yer aldığı sağlıklı ve düzenli bir beslenme programı oluşturmaktır. Özellikle ara öğünlerde ve çay saatlerinde hamur işi gibi lezzetlere karşı koyarak, paketli glütensiz gıdaları tüketmeye özen gösterilmelidir.
Glutensiz Gıdalar Nelerdir?
Mısır unu, patates unu, kestane unu, pirinç unu
Et, tavuk, balık (Panelenmemiş, una bulanmamış, marine edilmemiş)
Süt, yumurta, peynir, tereyağı, yoğurt, bal
Zeytin, zeytinyağı, ayçiçek, mısır, fındık ve kanola yağları
Fındık, fıstık, badem, ceviz, leblebi
Pirinç, karabuğday, maydonoz, marul, ıspanak, brokoli, karnabahar, pazı
Beyaz lahana, karalahana, brüksel lahanası
Enginar, kereviz, soğan, mantar
Pırasa, sarımsak, turp, arpacık, tere, zencefil
Fasülye, maş fasülyesi, bezelye, barbunya, soya fasulyesi, nohut, mercimek
Glutensiz Beslenme Kilo Verdirir Mi?
Herkesin kolayca ulaşabileceği ve tüketebileceği bir ürün haline gelen glutensiz ürünler bilinçli bir şekilde tüketilmelidir. Unutulmaması ve dikkat edilmesi gereken nokta glutensiz ürünlerin hepsinin sağlıklı olmadığıdır. Örneğin, pirinç ve patates gibi şeker ve nişasta oranı yoğun olan bir çok besin de glutensiz diyette tüketilmektedir. Eğer glutensiz abur cuburlardan uzak durup, doğal glutensiz beslenmeye geçerseniz; bu beslenme şekli kilo vermenize yardımcı olabilir.
Yazar: Dilara Yeten
Glutensiz beslenmeyle kilo vermenin sağlıksız olduğunu yazmak yerine Glutensiz gidaları yazmanız..