Dünyanın dört bir yanında hükümetler, insanlara koronavirüsün yayılmasını yavaşlatmak için sosyal mesafe ve kendi kendine izolasyon olarak da bilinen fiziksel mesafeyi kullanmalarını tavsiye etmektedirler. Bununla birlikte, bu yaklaşımlar arasında bazı temel farklılıklar vardır. Koronavirüs veya SARS-CoV-2, koronavirüs hastalığı 2019 (COVID-19) olarak bilinen bir solunum rahatsızlığına neden olmaktadır.
Yapılan bazı araştırmalar, bir noktadan sonra nüfusun yaklaşık % 50-60’ının SARS-CoV-2 yakalanacağını tahmin etmektedirler. Çoğu ülke bulaşma hızını yavaşlatmak için, fiziksel mesafe ve kendi kendine izolasyon gibi tedbirler uygulamaktadır. Bu yazıda kendi kendine izolasyon ile fiziksel mesafe ile arasındaki farklar, bunların ne zaman uygulanması gerektiği ve bu önlemlerin kişisel sağlık ve toplum sağlığına yönelik etkileri üzerine bilgiler bulunmaktadır.
Sosyal Mesafeden Bahsedilirken Dil Önemlidir
Sosyal mesafe kişinin kendisi ile diğerleri arasında fiziksel mesafeyi korumak anlamına gelse de, duygusal bir mesafeyi korumayı da gerektirir. Bununla birlikte, pandemi sırasında kişinin arkadaşları, ailesi ve toplumu ile bağlantıda kalması önemlidir. Bu nedenle, sosyal mesafe yerine fiziksel mesafe terimi kullanılmalıdır. Kişinin sosyal bağlantılarını sürdürürken ve hatta güçlendirirken fiziksel olarak mesafeli kalabileceğine inanılmaktadır.
Fiziksel Mesafe Nedir?
Fiziksel mesafe, kişinin evin dışında yaşayan bireylerden 6 fit veya 2 metre uzakta kalması anlamına gelir. Fiziksel mesafe, insanları birbirinden uzak tutarak virüsün yayılmasını yavaşlatmayı amaçlar. SARS-CoV-2 oldukça bulaşıcıdır. Bu, genellikle bir kişi öksürdüğünde veya hapşırdığında dışarı atılan damlacıklar halinde insandan insana kolayca yayılabileceği anlamına gelir ve bu damlacıklar sert yüzeylerde de yaşayabilmektedirler. Fiziksel uzaklık bazı anlamlara gelir ve bunlar aşağıdaki gibidir:
• Spor oyunları, müzik festivalleri veya tiyatro gösterileri gibi büyük etkinliklere gitmemek
• Partiler veya düğünler gibi sosyal toplantılara gitmemek
• Arkadaşlarla veya aileyle buluşmamak
• Alışveriş merkezleri, barlar, restoranlar veya parklar gibi halka açık yerlerde toplanmamak
• Aynı evde yaşamayan insanlardan en az 6 fit (2 metre) uzakta durmak
Dünya Sağlık Örgütü (WHO), herkesin öksüren veya hapşıran kişilerden fiziksel olarak kendini uzak tutmasını önermektedir. Türkiye, Birleşik Krallık, Fransa ve İtalya da dahil olmak üzere çoğu ülke, tüm vatandaşlarından her zaman fiziksel mesafeyi uygulamalarını istemişlerdir. CDC, fiziksel mesafeyi koruması zor olan kişilerin, halka açık yerlerde yüz maskesi takmasını tavsiye etmiştir. Bu maske, virüsün bulaştığını bilmeyen kişilerden, asemptomatik olanlar da dâhil olmak üzere, virüsün yayılmasını yavaşlatmaya yardımcı olmaktadır. İnsanlar fiziksel mesafeyi korurken yüz maskesi takmalıdır.
Kendi Kendine İzolasyon Nedir?
Kendi kendine izolasyon, COVID-19’a sahip olabilecek kişileri diğerlerinden uzak tutmayı amaçlar ve bu, virüsün yayılmasını engellemelidir. Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC), kendi kendini izole eden COVID-19 semptomları geliştiren kişilerden elde edilen bilgilere semptomlar aşağıdaki gibidir:
• Ateş
• Öksürük
• Nefes almada zorluk
Kendi kendine izolasyon, acil tıbbi yardım gerekmedikçe 14 gün evde kalmak, tıbbi yardım ararken toplu taşıma araçlarından kaçınmak, ziyaretçi kabul etmemek, evde başka bireyler varsa ayrı odada kalmaya çalışmak ve eve gelen kargo gibi paketlerin dışarıda bırakılmalarını istemek gibi anlamlara gelir. Kendi kendine izolasyon sırasında hijyen açısından yapılması gerekenler vardır ve bunlar aşağıdaki gibidir:
• Açılan bir penceresi olan iyi havalandırılmış bir odada kalmak
• Aynı evde yaşayanlarla aynı havluları kullanmamak
• Düzenli olarak tuvalet ve banyoları temizlemek
• Çatal bıçak takımı ve bulaşıkları iyice yıkamak
COVID-19’lu çoğu kişi, uzman bakımı gerektirmeyen semptomlar yaşamaktadır. Bu semptomlar aşağıdaki gibidir:
• Yüksek ateş
• Yeni başlayan ve sürekli öksürük
• Nefes darlığı
Bununla birlikte, kişi bazı semptomlardan herhangi birini geliştirirse, derhal acil yardım çağırmalıdır. Bu semptomlar aşağıdaki gibidir:
• Nefes almada zorluk
• Göğüste kalıcı ağrı
• Göğüste baskı hissi
• Bilinç bulanıklığı, konfüzyon
• Dudakların morarması
• Mavimsi bir yüz
Karantina Nedir?
SARS-CoV-2’ye maruz kalmış veya virüs için pozitif test yapan herkesin karantinaya girmesi gerekebilir. Karantinada olmak, kişinin diğerlerinden ayrılması ve hareketlerinin kısıtlanması anlamına gelir ve bu hastalığın yayılmasını durdurur.
Fiziksel Mesafe ve Kendi Kendine İzolasyon Ruh Sağlığını Nasıl Etkileyebilir?
Bulaşıcı hastalık salgını endişe, kaygı veya korkuya neden olabilir. Pek çok kişi kendi sağlıkları ve aileleri için endişelenmektedir. İşten izin almak zorunda kalmak da mali endişelere yol açabilir. Market alışverişi, fiziksel mesafe sırasında stresli ve kendi kendine izolasyon sırasında çok zor olabilir. Bunlar bazı duyguların yaşanmasına neden olmaktadır ve bunlar aşağıdaki gibidir:
• Yalnızlık
• Öfke
• Can sıkıntısı
• Hüsran
• Kaygı
• Depresyon
Fiziksel izolasyonla başa çıkmak için bazı ipuçları aşağıdaki gibidir:
• Güncel kalmak ama haber alımını sınırlamaya çalışmak
• CDC ve WHO gibi güvenilir kaynaklardan bilgi aramak
• İnternet kullanarak arkadaşlara ve aileye bağlı kalmak
• Aktif kalmaya çalışmak
• Yapılandırılmış bir günlük rutin oluşturmaya çalışmak
• Nefes egzersizleri yapmak
• yoga veya meditasyon yapmak
• Sıcak banyo yapmak veya kitap okumak gibi sakinleştirici aktiviteler denemek
• Yerel makamlardan ve kar amacı gütmeyen gruplardan hangi desteğin mevcut olduğunu öğrenmek
Kendine Kendine İzolasyon İle Fiziksel Mesafe Salgını Nasıl Etkiler?
Dünyanın dört bir yanındaki ülkeler, COVID-19 salgınını kontrol altına almak için fiziksel mesafeyi ve kendi kendine izolasyonu kullanmaktadır. Günümüzde SARS-CoV-2 için aşı bulunmamaktadır. Bu, fiziksel mesafenin ve kendi kendine izolasyon yapmanın, kişilerin kendilerini ve topluluklarını korumanın en iyi yolu olduğu anlamına gelmektedir. Bu önlemler, insanların virüsü kapmasını ve virüsü başkalarına bulaştırmasını önlemeye yardımcı olacaktır. Halk sağlığı yetkilileri, virüsün yayılmasını yavaşlatarak, sağlık sistemlerinin ciddi şekilde hastalanan insanlara bakacak yeterli personel, ekipman ve yatağa sahip olmasını sağlamayı hedeflemektedir. Bu, COVID-19 geliştirme riski yüksek olan kişiler için önemlidir ve bu kişiler aşağıdaki gibidir:
• Yaşlı yetişkinler
• Lupus gibi otoimmün rahatsızlıkları olan kişiler
• Astım gibi solunum rahatsızlıkları olan kişiler
• Hamile kadınlar
SARS-CoV-2, potansiyel olarak ölümcül bir solunum hastalığı olan COVID-19’a neden olmaktadır. Yaşlı yetişkinler, lupuslu kişiler, astımı olanlar ve hamile kadınlar özellikle savunmasızdırlar. Günümüzde SARS-CoV-2 için aşı bulunmamaktadır. Bu hastalıkların toplum arasında yayılmasını önlemenin en iyi yolu, kendi kendine izolasyon ve fiziksel mesafeyi korumaktan geçtiğiönlemlerini gözlemlemektir. Ayrıca ellerin sık sık yıkanması da çok önemlidir. Fiziksel mesafe, WHO’ ya göre öksüren veya hapşıran i kişilerden en az 6 fit uzakta durmak demektir ve herkese bunu yapmasını tavsiye edilmektedir. Pek çok ülke bunu daha da ileri götürmüştür ve insanlardan her zaman kendileriyle yaşamayan herkesten uzak durmalarını istemiştir. Ayrıca CDC COVID-19 semptomları geliştiren herkesten kendi kendini izole etmesini istemiştir ve bu, dışarı çıkmamak ve ziyaretçi almamak anlamına gelir.
Kendi kendine izolasyon, anksiyete ve depresyon duygularına neden olabilir, ancak bu süre zarfında kişinin zihinsel sağlığını korumak için yapabileceği aktiveteler bulunmaktadır.
Kaynakça:
https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-nCoV/index.html
https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/advice-for-public
https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(20)30521-3/fulltext
Yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu