-Agamanlar, günümüzde yaklaşık 300 türe, varyasyona sahip pullu-sürüngenler takımından bir eski dünya kertenkele familyasıdır. Otçul, hepçil veya böcekçil bir beslenme şekillerine sahip olan agamagillerin sırtları taraklı bir yapıya sahiptir, dış görünüşleri diğer kertenkele ailelerinden farklıdır bu sebeple ki diğer kertenkele çeşitlerinden ayrı tutulurlar.
–
Agamanlar’ın dişleri kök kısımlarından üst çene çıkıntısına bağlıdır, dişleri yapısal olarak ince ve sivri yapıya sahiptirler. Dilleri ise kısa, çatallı ve kalın bir yapı sahiptir. Vücut,kilo olarak diğer orta irilikte kertenkelere oranla daha minyon bir yapıya sahiptirler. Tırnakları uzun, sivri ve güçlü bir yapıdadırlar.
-Agamanlar genellikle kaya üstlerinde, yerde veya ağaç üstlerinde yaşarlar, vücut özellikleri bu sebepten dolayı oldukça gelişmiştir.
-Pullu derilerinde özellikle kuyruk ve bağ bölgelerinde dikenlenme-taraklı bir yapı mevcuttur.
-Sıcaklık ve benzeri etkenlere bağlı olarak renk değiştirebilirler, bu özellikleri oldukça gelişmiştir. Hatta bu gelişmiş özelliklerinden dolayı bukalemun türleriyle aralarında bir bağlantı olabileceği de uzmanlar tarafından düşünülüyor.
-Agamanların büyük çoğunluğu küçük böceklerle ve omurgasızlarla beslenir, bir kısmı ise sadece otlarla beslenir. Azınlık bir kısmı ise hem otçul hemde etçil yapıya sahiptirler.
– Phrynocephalus ve Cophotis cinslerinden belirtli türler hariç geneli yumurtlayarak ürer.
-Agamagiller ana yaşam bölgeleri Asya, Çinhindi yarımadası, Avustralya ve Afrika’dır. Yayılım şekli olarak ise ilk olarak Asya’nın güney taraflarından Afrikaya bir yayılım gerçekleşmiş. Çinhindi yarımadasından ise Avustralya’ya bir yayılım gerçekleşmiş. Zamanla daha farklı bölgelere(Ortadoğu vb.) yayılımlar meydana gemil.
-Kurbağabaşlı agamanlar çoğunlukla Afrika’nın çöl ve kurak bölgelerinde yaşarlar. Boyut olarak çok küçük olan bu tür renk olarak dikkat çekiçidir fakat ortama adapte olma özellikleri oldukça gelişmiştir. Yassı bir görünümde olan gövdelerini iki tarafa kıvırabiliyor ve kolay bir şekilde kumun içine saklanabilirler.
-Çinhindi yarımdasında ise genellikle uçarşeytanlar olarak bilinen ağaçlarda yaşayan küçük agamanlar mevcuttur. Bu agamanların gövdelerinde 5 ila 6 kaburga kemiği desteklenmiş açılabilir derimsi kanatlar mevcuttur. Bu açılabilir derimsi parçalar o agaman için adeta bir kanat görevi görüyor ve agamanın bir ağaçtan, diğer bir ağaca kolayca geçmesini sağlıyor.
-Asya’da ise çoğunlukla Calotes takımına mensup, diğer agamanlara göre daha iri yapılı ağaçta yaşayan üçgenbaşlı agamanlar mevcuttur. Bu agamanların gövdeleri iki taraftan hafif bir yassılığa sahiptirler.
-Agamagiller familyasında yaklaşık olarak 35 cins mevcuttur, bu cinslere bağlı olarak ise yaklaşık 300 tür mevcuttur. Bu türlerin içerisinde en bilinenleri ise; Yakalı Agama, Diken Kuyruklu Agama, Çöl Agaması ve Hardun Agama’dır.
Şimdi sizlere bu 4 türden kısaca bahsedeceğiz;
Yakalı Agama
Genellikle 30 cm.uzunlukta olan, yaşam alanı Avustralya olan bir Agaman türüdür. Görünüş olarak baş kısmında yakayı andıran derimsi parçalar mevcuttur, bu sebepten dolayıdır ki ismi Yakala Agama olarak bilinir.
Diken Kuyruklu Agama
Genellikle 35 cm.uzunlukta, yaşam alanı Mısır olan bir Agaman türüdür. Bu türün kuyruk bölgesi dikkat çekici bir şekilde dikenlerle kaplıdır,
Çöl Agaması
Yaşam alanı Kuzey Afrika çölleri olan, uzunluk olarak ise genellikle 30-35 arası uzunluklarda olan Agaman türüdür. Bu türün göve ve kuyruk kısımları dikenlerle kaplıdır.
Haldun Agama
40 cm. uzunluklara ulaşabilen, düz bir gövdeye, geniş ve düz bir kafa yapısına sahip olan, yaşam alanları Ortadoğu bölgesi (İran, İsrail, Mısır vb.) olan bir Agaman türüdür.
Bu tür ülkemizde de genellikle suya yakın kayalık bölgelerde bulunabiliyor.
Kaynakça:
Vikipedi
selosepet .com
Hayvan Ansiklopedisi
animaldiversity.com
britannica. com
Yazar:Ensar Türkoğlu