Amyotrofik Lateral Skleroz, son zamanlarda en çok karşılaşılan hastalıkların başında yer almaktadır. Temeli nörolojik sorunlara dayanmaktadır. Motor sinir hücrelerinin eksikliğinden ve aşırı derecede azalmasından kaynaklanan bu hastalık, beyine ileri derecede zarar vermektedir. Fakat bu hastalık beyin hücrelerine zarar verse de kişide bilinç kaybına ve bellek yitimine neden olmaz. Şimdilerde doktorların en sık karşılaştığı vakalardan bir olmakta ve yaşamı olumsuz etkilemektedir. Bu hastalık, vücuda hızlı bir şekilde yayılmakta ve birçok organın işlevini yitirmesine sebep olmaktadır. Als olarak kısaltılan ve tıpta bu isim ile anılan vaka, tehlike arz eden ve korkulması gereken bir hastalık türüdür. Bu rahatsızlık çeşitli evrelerden ortaya çıkar ve her bir aşamada kişi daha fazla acı çeker ve zarar görür. 1939 yılında Lou Gehrig adlı bir sporcunun yaşadığı belirtiler sonucu teşhis edilen ve ismi konulan hastalık, zamanla dünya çapında duyulmuştur. Günden güne daha fazla görülmeye başlayan vaka, modern çağın en salgın ve tedavisi güç olan hastalığı olarak nitelendirilmeye başlanmıştır. Kalıtsal olmasının yanı sıra değişik faktörlerden de ortaya çıkmaktadır. Fakat asıl kökenin neye dayandığı net olarak bulunamamıştır ve oluşma nedeni kişiden kişiye değişmektedir. Genelde orta yaş kişilerin karşılaşmış olduğu bir hastalık türüdür. Genetik olma olasılığı çok yüksek olsa da her kişinin bu hastalığa kapılma riski büyüktür. Ağır işte çalışanlar ve tarımla uğraşan kişilerde de görülme riski fazladır. Cinsiyet, sığara tüketimi, askerlik yapmak, kalıtımsal, kurşuna maruz kalmak, yaş, bağışıklık siteminde düzensizlik gibi etkenler, bu hastalığa neden oluşturabilir.
Amyotrofik Lateral Skleroz Belirtileri
İlk olarak kendisini güç kaybı ve halsizlik olarak göstermektedir. Hastalığın başlangıç evresinde, kas güçsüzlüğünü de beraberinde getiren rahatsızlık, zayıflama, ellerde işlev bozukluğu ve hareketsizlik, yutkunma sorunu, bacak, ayak, ayak bileklerinde güçsüzlük, kas ağrıları, kramplar gibi belirtiler yaşanmaktadır. Ve hastalık ilerledikçe, kilo kaybı, kan oranlarında değişmeler, konuşma bozukluğu, dik duramama, sıvı bir şey içerken zorlanma, çene refleksinde bozukluk, duygu kontrolünde güçlük, yürüme güçlüğü gibi reaksiyonlar ortaya çıkar. Ve kişinin sonraki evrelerde sakat kalma ihtimali oldukça yüksektir ve ölümle sonuçlanabilir. Nörolojik bir hastalık olarak görünmesindeki etken, kişinin davranışında ve kişiliğinde değişmelere yol açmasıdır. Sosyal yaşamdan kopma, çekingenlik, ilgisizlik, içine kapanıklık, toplum içerisinde aykırı davranışlarda bulunma, duygularda hızlı değişim, uyku problemi, çevreye uyum sağlamada zorluk gibi olumsuzluklar da bu hastalığın psikolojik belirtileridir. Kişi nefes almada zorlanır, işitme ve konuşmada sorun yaşar ve sonraları bu fonksiyonları tamamen yitirir. Baş parmağın yukarı doğru kalkık hal alması, çenede oluşan reflekslerde aşırı artış, göz seğirmeleri gibi olgular, hastalığın en belirgin reaksiyonları arasında yer almaktadır. Yani kişi bu belirtileri yaşadığında hemen bir hekime başvurmalıdır. Kişiden kişiye farklılık gösterdiği için diğer belirtilerde dikkate alınmalıdır.
Amyotrofik Lateral Skleroz Tedavisi
Hastalığının tedavisi, aşamalı uygulamalardan oluşmaktadır. Genetik nedenler, çevresel faktörler ya da farklı olgulardan oluşup oluşmadığı araştırılır. Kişiye ilk önce güç kazanması için çeşitli vitaminler enjekte edilir. Beta karoten ve Antioksidanlar gibi tedavi yöntemleri uygulanır. Ayrıca Fizik, Semptomatik, Özgül farmakoterapi gibi tedavi yöntemleri de hastalığın teşhisi ve tedavisi için kullanılmaktadır. Hastalık derecesine göre tedaviler uygulanır. Akupunktur, manyetik alan, hipnoterapi, Anti oksidanlar gibi tedaviler uygulanmaktadır.
Yazar:Elif Açıkgöz