Zinde ve sağlıklı kalmak her bireyin arzusudur. İnsanlar bu amaçla doğru beslenmeye çalışırlar, spor ve egzersiz yaparlar. Egzersiz yaparak ya da sağlıklı bir diyeti takip ederek kilo vermek normaldir ancak, bunları yapmadan kilo vermek endişelenmesi gereken bir durumdur. Kısa bir süre içinde meydana gelen ani kilo kaybı altta yatan bir sağlık sorununu gösterebilir ve hemen bir doktora görünmek gerekir.
Ulusal Sağlık Enstitüleri, 6-12 ay ya da daha kısa süre içinde normal vücut ağırlığının% 5’inden daha fazla kilo kaybı yaşarsanız ve bu durumu açıklayacak bir neden yoksa, bir doktora görünmenizi tavsiye etmektedir. Addison hastalığı, çölyak hastalığı, crohn hastalığı, parkinson hastalığı, demans, depresyon, kanser, diyabet, yeme bozuklukları, HIV / AIDS, hiperkalsemi, hipertiroidi, KOAH (kronik obstrüktif akciğer hastalığı), peptik ülser, ülseratif kolit gibi çeşitli sağlık sorunları beklenmedik kilo kaybına neden olabilir.
Ani Kilo Kaybının Altında Yatan Nedenler:
-Addison Hastalığı: Bu durum aynı zamanda kronik adrenal yetmezlik olarak da bilinir. Aldosteron ve kortizol gibi böbreküstü bezleri tarafından salgılanan hormonların yetersiz miktarlarda üretilmesiyle bu bozukluk oluşur. İhmal edilirse bu durum yaşamı tehdit edici bir hal alabilir. Ani kilo kaybı Addison hastalığı’nın belirtilerinin biridir.
-Kanser: Ani kilo kaybı kanserli bireylerde görülen yaygın bir belirtidir. Tümördeki kanser hücrelerinin metabolizmayı hızlandırması nedeniyle vücut daha hızlı kalori yakar, bu da ani kilo kaybına neden olur. Kanser tedavisi gören bazı insanlar da açıklanamayan kilo kaybı yaşayabilirler.
-Çölyak Hastalığı: Bu sindirim sorununda ince bağırsağın yüzeyi glutene karşı oluşan bir tepkime nedeniyle hasar alır. Bu durum bazı besinlerin emiliminde yetersizlik ile karakterizedir. Kilo kaybı ve karaciğer, beyin, periferik sinir sistemi ve böbrekleri etkileyen diğer komplikasyonlar besinlerin emilimindeki sorun nedeniyle gerçekleşir.
-Kronik ishal: Yanlış bir gıda tüketimiyle alınan virüsün yol açtığı gastroenterit olarak adlandırılan viral enfeksiyon ishale neden olur. Bu hemen hemen herkesin hayatının bir döneminde yaşadığı bir sorundur. Bu tür bir ishal antibiyotiklerle tedavi edilebilir olsa da, 4 haftadan daha uzun süre bu sorunu yaşayan insanların kronik ishal oldukları kabul edilir. 4 haftadan daha uzun süren kronik bir ishal varsa kilo kaybı da kaçınılmazdır.
-Crohn Hastalığı: Crohn hastalığı sinirim sisteminin yüzeyindeki zarın iltihaplanması nedeniyle, sindirim sisteminin farklı alanlarını etkileyen nadir bir hastalıktır. Bu karın ağrısı, şiddetli diyare ve bazı durumlarda yetersiz emilime yol açar. Zamanında teşhis ve tedavi edilmezse, hayatı tehdit edici olabilir. Crohn hastalığı acı verici ve zayıflatıcı bir hastalıktır.
-Demans: Demans tam olarak bir hastalık değildir. Alzheimer, Parkinson ve Huntington hastalığı gibi bazı hastalıklarla ilgili belirtilerin ortak semptomudur. Beyin fonksiyonlarının azalmasıyla hafıza kaybı, konuşma bozuklukları ve kafa karışıklığına neden olur. Demansa bağlı kilo kaybı nadirdir ancak duyulmamış değildir. Bazı ciddi vakalarda hasta yemek yemediğini unutarak kilo kaybedebilir.
-Depresyon: Sürekli üzüntü ve ilgi kaybı hissi ile karakterize ruhsal durum depresyon olarak bilinir. Depresyonun bir çok semptomu arasında en temel olanı iştahsızlık nedeniyle kilo kaybı olsa da bazı vakalarda aşırı iştah artışı olur.
-Diyabet: Diyabet yüksek kan şekeri seviyeleriyle karakterize bir hastalıktır. En sık görülen belirtileri aşırı susama ve açıklanamayan kilo kaybıdır. Bunun nedeni fazla şeker böbrekler tarafından emilemez ve bu fazlalık idrara geçer. Şeker idrara her geçtiğinde hasta kendini susuz hisseder ve bunu su, soda ve kahve gibi içecekler tüketerek geçirmeye çalışır. Buna karşılık şeker seviyeleri tekrar artar ve bu bir döngü olarak devam eder. Bu döngü diyabetiklerdeki kilo kaybının nedenidir.
-Yeme bozuklukları: Anorexia nervosa denen yeme bozukluğunda hasta ne kadar yediğine ve kaç kilo olduğuna takıntılıdır. Genellikle, anoreksiya nervoza olan insanlar kendilerini uzun süre aç bırakır ya da aşırı egzersiz yaparlar. Öte yandan bulimia nervosada hasta yediklerini kusmak, laksatif ve diüretik almak ve aşırı miktarda egzersiz yaparak kısıtlar. Genç kızlar arasında çok yaygın olan bu yeme bozuklukları yaşamı tehdit edici bir hal almadan hemen tedavi edilmelidir. İnsanlar bunu genellikle duygusal sorunlarıyla başa çıkabilmek için yaparlar.
-HIV/AIDS: HIV nedeniyle ortaya çıkan hayatı tehdit eden durum AIDS olarak bilinir. HIV bağışıklık sistemine zarar vererek hastalıklara ve enfeksiyonlara karşı vücudun direncini engeller. HIV’e eşlik eden ve ani kilo kaybı yapan bir çok hastalık vardır. Bunlar; tüberküloz, salmonella, sitomegalovirüs, kandidiyazis, toksoplazma, kanser ve böbrek hastalıkları olabilir.
-Hipertiroidi: Tiroid bezi tarafından tiroksin hormonunun aşırı üretimi hipertiroidi veya aşırı aktif tiroid olarak bilinir. Ani kilo kaybı, hızlı veya düzensiz kalp atışı, terleme ve sinirliliğe sebep olur. Bunların nedeni aşırı tiroksin hormon salınımının metabolizmayı hızlandırmasıdır.
-Peptik ülser: İnce bağırsak, yemek borusu ve midenin üst kısmın iç yüzeyi üzerinde gelişen açık yaralar peptik ülser olarak adlandırılır. Bazı ilaçların uzun süreli tüketimi ya da bakteriyel enfeksiyonlar nedeniyle gerçekleşir. Peptik ülserin en sık görülen belirtileri kan kusma, beklenmedik kilo kaybı, iştah değişiklikleri ve dışkıda koyu renk kandır.
Bir hastalık sonrası ya da stres, yas, iş değiştirme, boşanma gibi durumlarda kilo kaybı oldukça normaldir. Eğer beklenmedik kilo kaybı bu durumlardan biri nedeniyle gerçekleşmediyse ihmal edilmemeli ve bir doktora görünülmelidir.
Yazar:Tülay Arsoy
Hızlı kilo kaybında hangi doktora bölüme çıkılmalı hangi işlemleri yaptırmalıyım