Arı zehri asidik yapıda bir madde olup enzim ve proteinler içerir. Arı soktuktan sonra iğnesi koparak deride kalır. İğnesi kopan arı tekrar sokamaz ve birkaç gün içinde ölür. Yaban arıları ise iğnelerini deride bırakmadıkları için defalarca sokabilirler. Arı zehrinin kokusu diğer arılar tarafından duyulur ve bölgeye başka arılarda hücum eder.
Bulgu Belirti ve Yakınmalar
Belirtiler, arı zehrinin içindeki kimyasal maddelere reaksiyon olarak gelişir.Arının sokması ile birlikte şiddetli ve keskin bir ağrı duyulur. Sokulan yerde kızarıklık, şişlik ve kaşıntı olur. Birkaç gün içinde belirtiler kaybolur.Az da olsa alerjik reaksiyonlar görülebilir. Yaygın kaşıntı, terleme, çarpıntı, tansiyon düşüldüğü, kasılmalar, bilinç kaybı, nefes darlığı ve ölüm görülebilir. Çok sayıda arı sokmasına bağlı olarak zehirlenme ve bazen şoka bağlı ölüm görülebilir.Beyne yakın bölgelerin sokulmasında ise belirtiler daha hızlı ve fazla olur.
Tıbbi Tedavi
Öncelikle arının iğnesi çıkarılır. Üstten tutup çekilirse uçta kalan zehir de vücuda girer. Bu yüzden iğneyi yandan sert bir cisimle, örneğin enjektör ucu ile iterek çıkarmak gerekir. Bölge sabunlu su ile yıkanır, batikon ile dezenfekte edilir. Arının soktuğu yer emilmemelidir. Emme, ovma gibi hareketler zehrin kana daha hızlı karışmasına neden olur. Soğuk uygulama yapılır. Analjezik (parasetamol veya naproksen sodyum gibi), antihistaminik (setirizin, loratadin gibi) verilebilir. Eğer kişinin arı zehrine karşı alerjisi varsa, immünoterapi denilen aşı tedavisi uygulanır.
Diyet Değişiklikleri
Özellikle arı zehrinin vücuttan daha hızlı atılabilmesi için günlük sıvı alımının artırılması, günde en az 2 litre su tüketilmesi yararlıdır.
Yaşam Tarzı Değişiklikleri
Arının soktuğu bölgeye kuru peçeteye sarılmış buz tatbiki 20 dakika süreyle yapılabilir. Ağrı ve şişlik geçene kadar 4-5 saatte bir buz uygulaması yapılabilir.Sokulan bölgeye diş macunu sürülür ve kaşıntı ile şişlikte azalma elde edilebilir. Diş macunu 15 dakika bırakılır ve yıkanır. 5 saat sonra tekrar uygulanabilir.Sokulan bölgeye dairevi hareketler ile roll-on deodorant sürülebilir.
Önerilen Bitkisel İçerikli Takviyeler
Geleneksel olarak kullanılan bazı bölgesel uygulamalar vardır.
Çip soğan ikiye ayrılarak sokulan bölgeye uygulanır. İşlem gününde 4 defa, şişlik ve ağrı azalana kadar devam edilir.
Sirke, yemek sodası ve et yumuşatıcı (meat tenderizer olarak da bilinir; arı zehrini parçalayan papain enzimi içerir) beraber karıştırılır ve sokulan bölgeye sürülerek 20 dakika beklenir. 3-4 saatte bir tekrarlanabilir.
Yazar:Fatih Bolelli