Yunan mitolojisinde Athena zeka, sanat, strateji, bilgelik, barış ve ilham tanrıçasıdır. Roma mitolojisinde ise Minevra olarak anılır. Athena, savaşçı üvey kardeşi Ares’in aksine barış yanlısıydı. Anlaşmazlıkları akıl ve mantık yoluyla çözmekten yanaydı. Strateji ve savaş sanatı alanında Athena hem çok deneyimli hem de usta bir savaşçıydı. Bu nedenle savaş kaçınılmazsa Athena yanınızda yer almasını isteyeceğiniz bir 
tanrıçaydı. Athena aynı zamanda üretken ve hünerli bir sanatçıydı. Sembolleri, kalkan, mızrak, zeytin dalı ve baykuştur. Mızrak savaşı, zeytin dalı barışı, gök gözlü baykuş da bilgeliği temsil eder. Athena’nın taşıdığı kalkan özeldir ve bu kalkan Aegis olarak adlandırılır. Üzerinde değişik süslemeler ve Medusa’nın başının yer aldığı kalkan, en güçlü orduları bile bozguna uğratabilir. Zeus’un en sevdiği kızıdır, bu nedenle Zeus’un yıldırımlarını bir tek o kullanabilir.
Athena Tanrıların kralı Zeus ile hikmet tanrıçası Metis’in biyolojik kızıdır. Athena annesinin zekasına ve babasının adalet anlayışına sahipti. Bu iki özellik onun parlak zekalı ve merhametli bir tanrıça yapıyordu. Zor duruma düşen, özellikle kahramanlar ve askerler Athena’dan yardım istiyorlardı. Onun himayesi altındaki Herakles ve Odysseus gibi kişiler görevlerini hiçbir zorlukla karşılaşmadan yerine getirirdi.
Koruması altında olan sadece insanlar değil, aynı zamanda Atina ve Argos dahil birçok kent de koruması altındaydı. Ayrıca kimileri tarafından yasaların ve uygarlığın simgesi olarak görülmekteydi. Athena, zeki ve adaletli olmasından dolayı birçok toplantıda ve kurulda yer almaktaydı.
Athena, bilgelik ve savaşın yanında edebiyat, şiir, müzik ve felsefe gibi birçok sanat dalının da baş hamisiydi. Onun varlığı şiirlere esin kaynağı olmaktaydı. Şairler onun gri renkli gözleri ve asil duruşu ile ilgili şiirler yazdılar.
Athena’nın sevdiği olmamıştır. Athena bakire bir tanrıçaydı ve başka türlü de olmak istemiyordu. Bu onun duygulardan yoksun olduğu anlamına gelmiyordu. Sadece tutkulu bir aşkın, tüm diğer tanrı ve tanrıçalardaki gibi mantığını etkilemesine izin vermiyordu. İşte bu yüzden Athena Parthenos yani “Bakire Athena” olarak da anılır. Atina’da bulunan ünlü Parthenon Tapınağı adını buradan almaktadır. Parthenon “bakire odası” anlamına gelir. Tapınak Athena adına yapılmıştır ancak buradaki sabat eserleri başka tanrıları da sergiler. Parthenon’da fildişi ve altından yapılmış 10 metre yüksekliğinde Athena heykeli bulunmkatdır. Bu görkemli tapınak Athena adına inşa edilmek ile birlikte aynı zamanda Atina’yı da onurlandırmak için yapılmıştır.
Erechtheum Parthenon’dan daha küçüktür ve yakınında bulunmaktadır. Parthenon kadar süslü ve gösterişli olmayan bu tapınak geleneksel amaçlarla kullanılmaktaydı. Athena’nın zeytin ağacından yapılmış olan heykeli burada yer almaktadır ve bu heykel Panathenaea Şenlikleri’nin bir parçasını oluşturuyordu.
Yaz ortasında Tanrıça Athena’ya adakta bulunmak isteyenler tanrıçanın doğum günü olduğu düşünülen tarihte burada toplanırdı. Burada atletizm ve müzik yarışmaları yapılırdı, ancak en önemli etkinlik ahşap heykeli giydirmekti. Her yıl seçilen bir grup kadın heykel için yeni bir yün kıyafet dikerdi. Şenlik sırasında bu giysi kentte gezdirilir, sonra da Erechtheum’daki heykelin üzerine giydirilirdi. Bu heykelle ilgili dört yılda bir düzenlenen bir diğer şenlikte Büyük Panathenea’ydı. Bu şenlik sırasında heykel denize taşınıp, yıkanırdı.
Athena’nın doğum sahnesi ile ilgili anlatılar şu şekildedir:
Tarıça Metis’in hamile kalması ile Zeus doğacak çocuğun erkek olup kendisini devirir düşüncesi ile Metis’i yutar yani kendi içine atar. Onu kendi parçası yapan Zeus, Metis’i uzun süre kafasının içinde taşır. Zamanı geldiğinde demir ve ateş tanrısı Hephaistos’u çağırarak, baltası ile başına vurma emrini verir. Hephaistos, Zeus’un emrine karşı gelmez ve baltasını Zeus’un alnına indirir. Yarılan yerden kalkanlı ve zırhlı bir şekilde güzel bir kız çıkar. Başındaki altın miğfer kıvılcımlar saçıyor ve parlak zırhı tüm vücudunu kaplamıştı. Elinde yepyeni mızrağı ile doğan Athena’yı görenler şaşkınlık içindeydi. Olimpos dağı bu tanrıçanın doğuşu ile sarsıldı ve topraktan güçlü bir gürültü çıktı.
Homeros’un İlyada Destanı’nda Athena savaş tanrıçası olarak belirtilir. Burada Athena Troya Savaşında Akhalardan taraftadır. Her fırsatta Akhilleus, Diomedes, Odysseus ve Meneleos’u koruyan Athena, Troyalı savaşçılara da tuzaklar kurarak savaşı etkiler.
Athena, Odysseia’da ise farklı bir rol oynar. Zeki biri olan Odysseus’a yol gösterir. Bütün ailesinin kaderi elinde olan Odysseus’un tüm olay ve konuşmalardaki kılavuzu Athena’dır.
Kaynakça:
Sears, K. (2021). Mitoloji 101, Say Yayınları
https://tr.wikipedia.org/wiki/Athena
https://okuryazarim.com/yunan-mitolojisinde-athena/
Yazar: Gizem Şıdım