Batı Şiirinden Alınan Nazım Şekilleri

Sone

• İtalyan edebiyatında görülen, klasik Avrupa edebiyatında yaygın olarak kullanılan, Türk şiirinde az görülen, iki dört dizeli ve iki üç dizeli bölüm olmak üzere 14 dizeden oluşan nazım biçimidir.
• Uyak örgüsü (abba-abba- ccd- ede veya edd) şeklindedir.
NOT: Sone nazım şeklini Türk edebiyatında ilk olarak Servet-i Fünun şairleri kullanmıştır.

Terza-Rima

• Üç dizelik bentlerle kurulu İtalyan nazım biçimidir.
• Kafiye düzeni (aba –bcb- cdc -ded…) şeklindedir.
• İlk olarak İtalyan edebiyatında kullanılan bu biçim, daha sonra başka edebiyatlarda da kullanılmıştır.
• Dante’nin İlahi Komedyası bu biçimle yazılmış olması, terza-rimanın yaygınlık kazanmasını sağlamıştır.
• Terza-rima, Türk edebiyatında ilk kez Servet-i Fünun döneminde bir tek şiirde Tevfik Fikret’in Şehrâyîn şirinde denenmiş; II. Meşrutiyet’ten sonra zaman zaman kullanılmışsa da, yaygınlık kazanmamıştır.

Triyole

• On mısralı bir nazım biçimidir.
• İki dizelik bir kıtanın ardından dörder dizelik iki bent gelir.
• Başta yer alan iki mısranın birincisi ilk dörtlüğün, ikincisi ikinci dörtlüğün son mısrasında tekrar edilir. Ancak tekrar eden bölüm diğer dizelerle anlam bakımından uyuşmak durumundadır.
• Uyak düzeni “AB – aaaA – bbbB” biçimindedir.

Balad

• Batı şiirinde efsane ve masalı andıran, çoğu zaman acıklı, kimi zaman gülünç olayları, söylenti niteliğindeki eski hikâyeleri işleyen; üç uzun bir kısa bentten oluşan bir nazım biçimidir.
• Uzun bentlerin dize sayısı çeşitli olabilir (7,8,9….20) ancak, ilk bentte kaç dize varsa, öteki bentlerde de o kadar dize bulunması gerekir; sunu bendi genellikle 4-5 dize olur.
• Balad’da kafiye düzeni, şairin tutumuna göre çeşitlilik göstermekle beraber genellikle çapraz kafiye kullanılır.

Kaynakça:
Cem Dilçin, Örneklerle Türk Şiir Bilgisi, TDK Yayınalrı

Yazar: Serpil Altunyay