Sanat akımları genellikle eleştirmenler tarafından isimlendirilirdi, ancak Dada, sanatçıların kendileri tarafından adlandırdığı tek hareketti. Dadaizm veya Dada, zamanın sosyal, politik ve kültürel değerleri için tiksintiden doğan bir sanatsal anarşiydi. Sanat, müzik, şiir, tiyatro, dans ve siyaset unsurlarını kucakladı. Dada, Kübizm veya Fovizm gibi bir sanat tarzı değildi; Bir anti-kuruluş manifestosuyla daha çok protesto hareketi oldu.
Birinci Dünya Savaşı sırasında savaşa karşı çıkan pek çok sanatçı, yazar ve entelektüel tarafsız bir ülke olan İsviçre’ye taşındı.
Dada hareketinin ardındaki temel dayanak modern çağın bir cevabıydı. Kapitalist kültürün yükselişine ve sanatın eşzamanlı yıkımına karşı tepki gösteren sanatçılar, 1910’ların başlarında, Marcel Duchamp’ın açıkladığı gibi yeni bir sanat ya da “sanat karşıtı” bir şey keşfetmeye başladılar. Sanatın tanımını düşünmek istediler. Dadacılar modern çağda sanatın rolü hakkında çok ciddi bir soru soruyorlardı. Bu soru, Dada’nın yayılımının ulaşmasıyla daha da ilgili hale geldi.1915 yılına kadar, New York, Paris ve çevresindeki sanatçılar tarafından benimsendi.
Dadaist ifadesinin güzelleşmesi ile ortaya çıkacak en ikonik biçimlerden biri, Marcel Duchamp tarafından mükemmelleştirilen bir heykel formuydu. Bunlar, Duchamp’ın bulduğu fabrikada yapılmış objeleri enstalasyona dönüştüren eserlerdi. Advance’da bir Kırık Kol (1964), bir galeriye monte edilen kar küreği süspansiyonunu içeriyordu; Çeşme (1917) , muhtemelen Duchamp’ın en tanınmış hazır yapımı, seri üretilen bir seramik pisuar içeriyordu. Bu objeleri tasarladıkları fonksiyonel alandan alıp “sanat” seviyesine yükselterek, Duchamp sanat yapıtında eğlendirirken, izleyiciden sanatın nasıl takdir edildiğini ciddi bir şekilde düşünmesini istedi.
Dadacılar ideallerinde birleşmiş olsalar da, birleştirici bir tarzları yoktu. Dada’nın büyük paradoksu, sanat karşıtı olduğunu iddia etmeleriydi. Dada sanatını yaratan sanatçılar, Camdan alçıya, geometrik halılardan ahşap kabartmalara kadar her şeyi kullandı.
Dadaizm Akımının En Önemli Temsilcileri
Hugo Ball: Dadacılık hareketinin kurucularından olan Ball, Tristan Tzara ve Jean Arp gibi sanatçılarla birlikte Zürih Dadaizmi’nin oluşturulmasına öncülük etti. 1915’te Zürih’te Cabaret Voltaire’i kurdu. Soyut ve ses ögesini ortaya çıkaran şiirler yazdı.
Marcel Duchamp: “Karşı Sanat” diye nitelenen anlayışla ürettiği eserlerle dadacılık akımının öncüsü oldu ve dadacılık, 1915’ten sonra giderek yayıldı. Dadacıların en önemli yapıtlarından birisi Marcel Duchamp’in Mona Lisa’ya bıyık ve sakal çizdiği “L.H.O.O.Q” adlı yapıtıdır. Dadaizm sanata olduğu gibi, hayata ve topluma da sürekli bir başkaldırıştı. Bu yapıt, Dadaizmin uluslararası bir ikonudur.
Hans Arp: Dada hareketinde kilit isimdir. İlk soyut ağaç kabartmalarını Zürih Dada Sergisi’nde sergiledi. Eserlerinin temelini oluşturan soyut sanat, daha çok zihinsel yaratı ve işleyişi önemli kılmıştır.
Tristan Tzara: Dada hareketinin öncüsü ve Dadaist Manifestonun yazarıdır. Sanat tarihinin akışını değiştirecek yeni bir oluşumun başkahramanlarından biridir. Dilin yapısında ve kullanımında yaptığı değişik denemelerle, kamuoyunu ve sanat çevresini büyük şaşkınlığa uğrattı.
Hannah Höch: Politik fotomontajları ile tanınan Alman Dada sanatçısı. Dünyaya gönderme yapan temsili olmayan çalışmalar yaptı. Onu, çağdaşlarından farklı kılan, yapılandırılmış toplumsal cinsiyet rolleriydi.
Kurt Schwitters: Dadaizm, Konstrüktivizm, Sürrealizm, şiir, ses, resim, heykel, grafik tasarım, tipografi ve enstalasyon sanatı olarak bilinen pek çok tür yaptı. Merz Pictures’ adı verilen kolajları ile ünlendi.
Dadaizm Akımının Temsilcilerinin Önemli Eserleri
Dada Mutfak Bıçağıyla Yarılmış Almanya’nın Son Weimar Bira Göbeği Kültürel Dönemi (Hannah Höch), İki Küçük Köpekle Resim (Kurt Schwitters), Kabartma Rölyef (Kurt Schwitters), Konu 5 (Tristan Tzara), Biyografi (Tristan Tzara), İsimsiz Geometri (Hans Arp),
Marcel Duchamp (L.H.O.O.Q)
Kaynakça:
http://www.artyfactory.com
Yazar: Börte Büşra Yavuz