Diaspora kelimesi, bir kavim, bir ulus ya da inanç mensuplarının ana yurtlarından kopması ve bunun sonucunda başka yerlerde azınlık olarak yaşamalarına denmektedir. Diaspora, Yunanca bir kelimedir ve dağılma anlamına gelmektedir. Ama zaman içerisinde içeriği değiştirilmiş ve genişletilmiştir. Günümüzde sürgünde yaşayan tüm halkların ve onların dağılma hareketliliği olarak da kullanılmaktadır. Diaspora turizmi, Pasifik ve Karayip Adaları’ndan Filipinler’e, Çin’den Gana’ya kadar geniş bir coğrafi alanda yayılmış durumdadır. Bu gibi topluluklara dünya genelinde turizm ürünleri pazarlanmakta ve birçok destinasyon bu pazar için hareket etmektedir. Eski vatanları Türkiye olan ve günümüzde bazı sebeplerden dolayı Türkiye dışında yaşamak zorunda kalmış olan diaspora toplulukları ve Türkiye’ye göç ederek kendi diasporalarını oluşturmuş olan topluluklar örnek verilebilir.
Başka bir örnek ise, herhangi bir Ortodoks Hristiyan’ın atalarının bir zamanlar Trabzon Sümela Manastırı’nda olması ve o kişinin bu destinasyonu ziyaret etmesi bu kapsama girmektedir. Aynı şekilde, Kafkasya’da yaşayan bir Çerkes’in yaşadığı yerin dışında bulunan başka bir Çerkes yöresine, o yöredeki Çerkeslerin etnik açıdan farklılıklarını görmeye gitmesine etnik turizm diyebiliriz. Ama bu yöreyi ziyarete giden Çerkes, daha önce ataları veya kendisi yöreden göç etmek zorunda bırakılmış veya ekonomik sebeplerden dolayı başka bir yere göç etmek zorunda kalmış ise bu turizm hareketi diaspora turizmi kavramına girmektedir. Diaspora turizmi hareketleri içerisinde bu turizmin en yaygın olarak yapıldığı örneklerden bir tanesi olan ve en önemli örneklerden biri olanı Yahudi diasporasıdır. Yaklaşık 25 yıl önce başlamış olan Yahudilerin İsrail’e eğitim turları sayesinde bugüne kadar 500.000’i aşkın diaspora genci İsrail’e gitmiştir.
Kaynakça:
Tören, E. (2012). Ata Toprağı Ziyaretlerinin Turizm Kapsamında Değerlendirilmesi. VI. Lisansüstü Turizm Öğrencileri Araştırma Kongresi, 550-566.
Cohen, E. (1999). Prior Community Involvement and Israel Experience Educational Tours, Evaluation and Research, 13 (2): 76-91.
Yazar: Semahat Göker