Doğalgaz Sayaç Montajı: Metalden esnek bağlantı elemanları kullanılarak sayaç bağlantılarında ön gerilme oluşumu mutlaka önlenmelidir. TS EN 331 standardına uygun gaz kesme vanası konulmalı ve olası bir tehlike halinde kullanıcının gaz kolay kesebilmesi için gaz kesme vanaların kolay ulaşılabilir yükseklikte (180-220 cm) monte edildiğine dikkat edilmelidir. Sayaçlar duvardan 2 cm boşluk bırakacak konsollar ile monte edilmelidir. Sayaçlar gaz dağıtım şirketlerinin çalışanlarının rahat okuyabilmeleri ve arızlara kolayca müdahale etmeleri için aydınlık, rutubetsiz, donmaya karşı korunan ve çok sıcak olmayan yerlere konulmalıdır.
Duvar ve Döşemeden Doğalgaz Borusu Geçirme: Duvar ve döşeme geçişlerinde dikkat edilmesi gereken en önemli konu borunun dışına boru kılıfının geçirilmesidir. Gaz borusu ve koruyucu kılıf borusunun mutlaka eş merkezli olması sağlanmalı ve kılıf borusunun iç çapı, gaz borusunun dış çapından en az 2 santim daha büyük olmalıdır. Koruyucu kılıf boru, bina dış duvarının içine yağmur vb. suları tam sızdırmaz olacak biçimde yerleştirilmelidir. Duvarın dış ve iç tarafından yaklaşık 1 santim, döşeme geçişlerinde ise üstte 2 santim, altta (tavan) 1 santim taşması sağlanmalıdır. Kılıf, geçtiği yere çimento harcı veya alçı ile sabitlenmeli, kullanılacak kılıf malzemesi duvar geçişlerinde sert plastik ya da çelik olmalı, döşeme-kat geçişlerindeyse sadece çelik kılıflar kullanılmalıdır.
Bina İçi Doğalgaz Tesisatının Bölümleri
Bir binaya verilen gazı tamamen güvenli şekilde kesebilmek veya bir daireye ait gazı kontrol edebilmek üzere bağlantı hattı başına konulan küresel tip gaz kesme elemanına ana kesme vanası denir.
Ana emniyet vanası ve regülatörden sonra gaz sayaçlarının giriş bağlantılarına kadar düşey veya yatay olarak çekilen boru hattına dağıtım borusu denir. Düşey olarak çekilen dağıtım borularına kolon borusu denir. Kolon hattı ile sayaç girişi arasında bulunan boruya sayaç bağlantı hattı denir. Sayaçtan en son ayırım(sorti) hattına kadar olan ana boruya tüketim hattı, tüketim hattından ayrılan ve cihaz bağlantı vanasına (sorti musluğu) kadar olan boruya ayrım hattı ve cihaz bağlantı vanasından cihaza kadar olan hatta cihaz bağlantı hattı denir.
Doğalgaz Borularının Döşenmeside Dikkat Edilecek Hususlar
Gaz Borularının Erişilebilirliği: Doğalgaz borularını açıktan görülebilecek ve kolayca ulaşılabilecek şekilde döşemeye dikkat edilmelidir. Sıva altına doğalgaz tesisat borusu döşenmemelidir. Doğalgaz iç tesisat boruları, taşıyıcı yapı elemanı olarak kullanılmamalı ve gaz boruları kapalı hacim, asansör boşlukları, havalandırma içinden geçirilmemelidir. Gaz boru bağlantı elemanlarıyla yapılmış dişli bağlantılarda mutlaka amacına uygun plastik esaslı sızdırmazlık malzemeleri kullanılmalı veya sızdırmazlık macunu ile birlikte keten kullanılmalıdır. Malzemeler gerekli olan standarta (TS EN 751 – 2) standardına uygun olmalıdır. Gaz taşıyıcı çelik borular binaya mutlaka bir tehlike anında kolayca ulaşılabilen bir yerden girmelidir. Buradaki ana gaz borusu ve ana kapama vanası hasar görmeyecek şekilde darbelere karşı monte edilmiş olmalıdır. Bu yer bina deposu ve oturma yeri olarak kullanılmamalı kapama vanası küresel çelik vana olmalı ve muhafaza içine alınmalıdır.
Doğalgaz boruları boru çapları göz önünde bulundurularak uygun aralıklarla düşey borularda kelepçelerle, yatayda döşenen borularda ise hem kelepçe hem de konsollarla tavan ve duvarlara sağlam bir şekilde tespit edilmelidir. Kullanılacak kelepçeler duvarlara çelik dubeller ile konsollar ise beton harç ile tutturulmalıdır. Doğal gaz tesisat boruları tüm zayıf akımla çalışan telefon, zil ve kablolu TV vb. kabloları ile bunların bağlantıdan en az 15 santim mesafede olmalıdır. Kuvvetli akımla çalışan bina elektrik tesisatları, elektrik sayaçları, priz, anahtar, elektrik cihazları ve benzeri ile bunların bağlantı buatlarından da en az 15 santim mesafeye çekilmelidir. Çapraz geçişlerde elektrik tesisat sıva altına konulmalı eğer bu sağlanamıyorsa gaz borusunun dış yüzeyi belli bir mesafede elektrik akımına ve sıcaklığa karşı yalıtıcı bir malzeme kaplanmalıdır. Gaz borularını kendi amacı dışında (elektrik, topraklama hattı vb) kullanması engellenmelidir. Gaz boru bağlantıları yanmaya karşı emniyetli olmalı ve gaz boru bağlantılarının taşıyıcı kısımları yanmayan malzemeden yapılmalıdır. Gaz boruları, ulaşılması güç kapalı hacimler içinden geçirilmemelidir.
Boruların korozyona (paslanmaya) karşı korumasının önemi çok büyüktür. Gaz tesisatının korozyona karşı korunması her şeyden önce gaz tüketim cihazlarının kullanım güvenliğini sağlamaktadır. Korozyona karşı önlemlerin yetersiz olduğu tesisatlar kısa zaman içinde tahrip olur, gaz kaçakları oluşturur. Bina içlerindeki gaz boruları uzun süre normal yapı nemliliği değerinin üzerinde bulunan nem ile temasta bulunmayacak şekilde döşenmelidir.
Gaz tesisat borularının, yüksek gerilimle çalışan işletmelerde koruma ve topraklama amacıyla kullanılması yasak ve tehlikelidir. Tam tersine doğalgaz iç tesisatındaki statik elektrik topraklanarak alınmalıdır.
Asma tavan içlerinden ya da duman bacalarından, asansör boşluklarından, çöp ve yanıcı madde depolarından, davlumbaz içlerinden, içine girilmesi ve erişilmesi imkânsız yerlerden, aşırı aydınlıklardan (üstü kapalı veya açık) geçirilmemelidir.
Yazar: Meltem Yıdırım