Durian (Duryan) Meyvesi: Besin Değeri, Yan Etkileri ve Sağlığa Faydaları

Durian birçok sağlık yararı ve tıbbi özellikleri olan “meyvelerin kralı” olarak da bilinen bir meyve çeşididir. Güneydoğu Asya ülkelerine özgü geleneksel tıpta kullanılan tropikal bir meyvedir. Durian çok güçlü ve eşsiz bir kokuya sahiptir ve zengin bir beslenme profili içerir. Meyvenin, sindirim rahatsızlıklarının, kardiyovasküler hastalıkların, kan şekeri ve kan basıncı seviyeleri ile ilgili sorunların tedavisinde yardımcı olabilecek birçok bitki bileşiğine sahip olduğu söylenir. Bu yazıda durian meyvesinin potansiyel sağlık yararları, beslenme bilgileri ve yan etkileri tartışılmıştır.

Durian Meyvesi Nedir?

Durian meyvesi, sivri, sert bir dış kabuğa sahip muhallebi benzeri etli büyük (bir aya kadar uzunluğunda) boyutta bir meyvedir. Büyük tohumlar içerir ve meyve birkaç çeşitte mevcuttur ve en yaygın çeşit Durio zibethinus’tur. Tek bir durian yaklaşık 602 gram ağırlığındadır ve iyi bir enerji kaynağıdır. Bu meyvenin 100 gramı, önerilen diyet miktarının (RDA) yaklaşık % 7’si olan yaklaşık 147 Kcal enerji üretir.
Bu yenilebilir meyve, uçucu kükürt bileşikleri ve yağ asitleri nedeniyle çok güçlü bir kokuya sahiptir. Alman Gıda Kimyası Araştırma Merkezi tarafından yapılan bir araştırma, durian’ın 44 koku aktif bileşiğine sahip olduğunu ve kokusunun bal, meyve, kükürt ve kavrulmuş ve çürüyen soğanların bir kombinasyonu olduğunu belirtmektedir.

Durian Meyvesinin Besin Değerleri

Durian meyvesinin etkileyici bir beslenme profili vardır. Amerika Birleşik Devletleri Tarım Bakanlığı’na göre, 100 g durian meyvesinin besin değeri şu şekildedir:
• Enerji – 147 kcal
• Protein – 1.47 g
• Karbonhidrat – 27.09 g
• Elyaf – 3,8 g
• Kalsiyum – 6 mg
• Potasyum – 436 mg
• C vitamini – 19,7 mg
• Riboflavin – 0,2 mg
• Folat – 36 mikro g
B6 ve A vitaminleri, niasin ve flavonoidler, karotenoidler, antosiyaninler ve polifenoller gibi bitki bileşiklerini içerir. Durian ayrıca demir, kalsiyum, fosfor ve çinko gibi temel mineralleri de içermektedir.

Durian Meyvesinin Sağlık Açısından Faydaları

Sindirim Sağlığını İyileştirebilir
Durian’daki diyet lifi bağırsak hareketini kolaylaştırmaya yardımcı olur. Bu da kabızlığı önlemeye yardımcı olur ve sindirim sağlığını iyileştirir ve meyvedeki tiamin yaşlılarda iştahı ve genel refahı artırabilir. Durian meyvesindeki lif de peristaltik hareketi uyarır. Bağırsaklardaki sindirim sürecini kolaylaştırabilir. Ayrıca şişkinlik, aşırı şişkinlik, mide ekşimesi ve kramplar gibi sorunları tedavi etmeye yardımcı olmaktadır.
Kardiyovasküler Hastalıkların Önlenmesine Yardımcı Olabilir
Durianlarda organosülfür, enflamatuar enzimleri düzenleyebilir ve kardiyovasküler hastalık riskini azaltabilir. Tulane Üniversitesi Halk Sağlığı ve Tropik Tıp Okulu tarafından yapılan bir araştırma, çözünür diyet lifi açısından zengin bu meyvenin alımının, düşük yoğunluklu lipoprotein kolesterol (LDL-C) seviyelerini düşürmeye ve koroner kalp hastalığı riskini azaltmaya yardımcı olabileceğini tespit etmiştir. Durian meyvesi, içeriğindeki yüksek lif sayesinde kalp dostu bir meyve olarak gösterilmektedir.
Kan Şekeri Seviyelerinin Korunmasına Yardımcı Olabilir
Durian’daki manganez, kan şekeri seviyelerinin korunmasına yardımcı olabilir. Bir çalışmada durian alımı, diyabetli 10 hastada insülin yanıt eğrisini de iyileştirmiştir. Durian’daki antioksidanlar ayrıca diyabet semptomlarını ağırlaştırabilecek oksidatif stresi azaltmaya yardımcı olmaktadır. Durian ayrıca daha düşük bir glisemik indekse (GI) sahiptir ve bu nedenle, meyve kan şekeri artışlarına yol açmaz.
Tansiyon Seviyelerinin Düzenlenmesine Yardımcı Olabilir
Durian iyi bir potasyum kaynağıdır ve araştırmalar, artan potasyum alımının kan basıncı seviyelerini düşürebileceğini göstermektedir. Meyvedeki potasyum ayrıca vazodilatör olarak da çalışır. Vücut hücrelerinde sıvı ve tuz arasındaki dengeyi korumaya yardımcı olabilir. Mineral, kan damarları üzerindeki stresi azaltmaya ve kalp krizi veya inme riskini azaltmaya yardımcı olabilir.
Yaşlanmayı Geciktirmeye Yardımcı Olabilir
Durian C vitamini açısından zengindir. Besin, serbest radikallerin neden olduğu oksidatif stresi azaltan güçlü bir antioksidandır. Oksidatif stres seviyeleri ne kadar düşük olursa, yaşlanma süreci de o kadar yavaş olur. Durian diğer antioksidanlar açısından da zengindir ve yapılan çalışmalar, antioksidanların bazı cilt yaşlanma belirtilerini azaltmaya yardımcı olabileceğini göstermektedir. Durian tüketimi, ince çizgiler, kırışıklıklar veya yaşlılık lekeleri dâhil erken yaşlanma belirtilerini azaltabilir. Ancak, bu konuda doğrudan araştırma eksiktir.
Kanser Riskini Azaltabilir
Durianların kanser riskini azaltmaya yardımcı olabilecek antioksidan özelliklere sahip oldukları söylenir. Meyve, kanser büyümesini engelleyen ve hatta kanser hücrelerini öldüren polifenoller içerir. Bir çalışmada, meyve meme kanseri hücre hatlarına karşı koruyucu etkiler göstermiştir. Serbest radikallerin sağlıklı hücreleri yok ettiği ve kanserin yayılmasına neden olduğu bilinmektedir. Durianların antioksidanları serbest radikallerle savaştığından, kanser riskini azaltmaya da yardımcı olabilirler. Ancak, bu konuda daha doğrudan araştırma yapılması gerekmektedir.
Cinsel İşlev Bozukluğunun Tedavisine Yardımcı Olabilir
Durian hamurunun afrodizyak özelliklere sahip olduğuna inanılmaktadır. Ancak, bu iddiaları doğrulamak için herhangi bir çalışma bulunmamaktadır. Ayrıca Durian geleneksel tıpta doğurganlığı arttırmak için kullanılan bir meyve olsa da etkinliği için araştırma yapılmamıştır.
Kemik Sağlığının Korunmasına Yardımcı Olur
Durianlar potasyum ve magnezyum bakımından zengindir. Bu iki mineral kemik sağlığına katkıda bulunur. Çalışmalar, yüksek potasyum alımının, 50 yaşın üzerindeki erkek ve kadınlarda kemik mineral yoğunluğunu artırabildiğini göstermektedir. Araştırmalar ayrıca magnezyum eksikliğinin osteoporoz riskini artırabileceğini tespit etmiştir. Bununla birlikte, durianların kemik sağlığını geliştirmedeki etkinliğini doğrulamak için daha doğrudan araştırmaya ihtiyaç vardır.

Anemiyi Tedavi Edebilir
Durian zengin bir folat kaynağıdır. Çalışmalar folat eksikliğini hemolitik (kırmızı kan hücrelerinin rüptürü ile ilişkili) anemiyle ilişkilendirmektedir. Folat, yeterli miktarlarda mevcut değilse, üretilen kırmızı kan hücrelerinin sayısını azaltabilir, bu da anemiyi tetikleyebilir. Durian’daki diğer mineraller kırmızı kan hücrelerinin (RBC) üretimini tetikleyebilir. Ancak, bu konuda daha fazla araştırma yapılması gerekmektedir.
Uykusuzluk Tedavisine Yardımcı Olabilir
Durian meyvesi yemek uykusuzluğu tedavi edebilir. Durian triptofan (esansiyel bir amino asit) içerir. Çalışmalar, triptofanın kısa süreli uyku bozukluklarının tedavisine yardımcı olabileceğini göstermektedir.
Doğal Bir Antidepresan Olarak Faydalı Olabilir
Durian’ın depresyon, anksiyete ve stres semptomlarını hafifletmeye yardımcı olabileceğine inanılmaktadır. Durian, serotonin üretimine yardımcı olabilir, ancak bunu destekleyecek henüz bir araştırma yoktur. Çalışmalar, düşük serotonin düzeylerinin depresyonu şiddetlendirebileceğini göstermektedir.

Durian Meyve Nasıl Yenir?

Durian meyvesini kesmek sivri kabuğundan dolayı biraz zor olabilir, bu yüzden eldiven takması gerekir. Ancak, kesimi te yenmek için hazırlanması pratiktir. Önce bir bıçak yardımı ile meyve üstünden kesilir ve kabuğu ayrılır ve dilimlenir. Durian’ın eti de ayrıca dondurulmuş olarak satılmaktadır. Durian meyvesi genellikle tüketim için güvenli olmasına rağmen, bazı kişilerde bazı yan etkilere neden olabilir.

Durian Yemenin Yan Etkileri Nelerdir?

Durian’ın yan etkileri hakkında sınırlı araştırma mevcuttur. Bazı anekdot kanıtları, durian’ın bazı insanlarda gaz, ishal, mide rahatsızlığı, kusma ve alerjik reaksiyonlara neden olabileceğini düşündürmektedir. Durian tohumlarının tüketimi nefes darlığına neden olabilir. Ancak bunlar henüz somut araştırmalarla doğrulanmamıştır. Yan etkileri arasında şunlar bulunmaktadır:
• Diyabeti ağırlaştırabilir: Durianların düşük glisemik indeksi göz önüne alındığında, bu pek olası değildir. Bununla birlikte, anekdot kanıtları, kısa bir süre içinde durianların aşırı alımının kan şekeri seviyelerini yükseltebileceğini göstermektedir. Diyabeti olanlar durian meyvesi alımını sınırlamalıdır.
• Hamilelikte sorunlara neden olabilir: Hamilelik veya emzirme döneminde durian tüketiminin güvenliği hakkında yeterli bilimsel veri yoktur. Bu nedenle, tüketildikten sonra bir şikayet oluşursa bir sağlık kuruluşuna müracaat edilmesi tavsiye edilmektedir.
• Alkol ile alımda riskli olabilir: Alkol ile birlikte durian yemenin ölüme yol açtığı düşünülmektedir. Durian meyvesinde bulunan bazı bileşikler, bazı enzimlerin alkolü parçalamasını durdurabilir. Ancak, bu konuda kanıtlar yetersizdir.
Durian, yüksek besin değeri olan lezzetli bir meyvedir. Sindirim sağlığının iyileştirilmesinden anemi tedavisine kadar çok çeşitli sağlık yararları sunabilir. Bununla birlikte, henüz bilimsel olarak kanıtlanmamış bazı olumsuz etkileri olabilir. Eğer meyve tüketilmek isteniyorsa doktora ve diyetisyene danıştıktan sonra normal diyete eklenmesi tavsiye edilmektedir.

Kaynakça:
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23088286/
https://fdc.nal.usda.gov/fdc-app.html#/food-details/168192/nutrients
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6137565/

Yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu