Kadınlar genellikle aylık adet dönemlerinde aksamalar olduğunda dehşete düşerler. Bununla birlikte, yeme bozukluğu tedavisi uzmanları ise, bir hastanın adetleri yeme bozukluğu nedeniyle durduktan sonra, tekrar geri döndüğünde genellikle endişelenirler. Amenore çocuk doğurma çağındaki bir kadında art arda üç ay menstrüel siklusun yokluğudur ve Anoreksiya nervoza için bir tanı kriteri olarak gösterilebilir, fakat regllerin tek iyileşme kriteri değildir. Bununla birlikte bir kadın için hastalığın önemli bir belirteci olmaya devam etmektedir. 
Yeme bozukluklarından muzdarip olanlar sadece kadınlar değildir ve erkeklerin bu durumu düşünülenden daha yüksek oranlarda yaşadıklarını belirtmek önemlidir. Yeme bozukluğu olan erkeklerin durumu amenore ile eşdeğer olmadığını belirtmek gerekir. Erkekler genellikle kendi semptomlarına neden olabilecek azalmış testosteron yaşarlar. Bu yazıda yeme bozukluklarının adet düzenliği(amenore) olan etkileri hakkında bilgiler bulunmaktadır.
Yeme Bozuklukları ve Amenore
Anoreksiya nervoza olan kadınların yüzde altmış altı ila seksen dördü amenore yaşarken, yüzde 6 ila 11’i hafif veya seyrek adet dönemleri yaşamaktadırlar. Bulimia nervoza olan kadınların yaklaşık yüzde 7 ila 40’ı amenore bildirmektedir. Genç bir ergen, yeme bozukluğunun bir sonucu olarak ilk dönemine adet düzensizliği yaşayabilir.
Amenore en sık vücut, yakılan enerjiye göre kalori alımının yetersiz olduğu bir “bağıl enerji yetersizliği” durumunda olduğunda ortaya çıkmaktadır. Bu adet adetleri düzenleyen hormon döngüsünü bozar. Bununla birlikte, anoreksisi olan bazı kızlar hastalıkları boyunca adet görmeye devam ederler. Bazı kızlar kilo vermeye başlamadan önce adet görmeyi bırakırlar. Aşırı yeme de menstrüel rahatsızlıklara neden olduğu bulunmuştur.
Yeme bozukluğu olan genç bir kadında dönemlerin kesilmesi menopoz başlangıcındaki gibi yaşanmaktadır. İlişkili semptomlar arasında ruh hali değişiklikleri, gece terlemeleri, uyku güçlüğü, bilişsel sorunlar ve küçülmüş yumurtalıklar ve rahim sayılabilir. Bu hormon değişikliklerinin en ciddi etkisinden biri, kemiklerde kalsiyum tazalması olan osteopenidir. Zayıflamış kemikler için yüksek derecede endişe duyulmaktadır, çünkü kırılma oranları yüksektir. Uzun vadede osteopeni osteoporoz (kırılgan kemikler) gibi geri dönüşümsüz ve kronik sorunlara yol açabilirler.
Adet Dönemi Geri Döndürme ile İlgili Yanlış Bilinenler
Doğum kontrol hapları yeme bozukluğundan dolayı olan adet düzenliğini çözebilir.
Doğum kontrol hapları çoğunlukla adet döneminin yeniden başlaması ve dolayısıyla kemik zayıflığının minumuna inidirilmesi için reçete edilmektedir. Bir çalışmada doktorlar araştırmaya katılmış ve yüzde 78’inin anoreksiya nervoza hastaları için doğum kontrol hapları verdiği tespit edilmiştir. Bununla birlikte, araştırmalar doğum kontrol haplarının osteopeniyi tersine çevirmeye yardımcı olmadığını göstermektedir. 
Sadece yapay bir döneme neden olurlar ve sorunun genel çözümünde yer almazlar veya kemik yoğunluğuna yardımcı olmazlar. Aslında, haplar sorunu maskeleyebileceğinden (gerçek adet kanamasının olmaması) doğum kontrolünün ötesinde amaçlar için tavsiye edilmezler (menstruasyon yapmayan cinsel olarak aktif dişiler hala hamile kalabilir).
Egzersiz, yeme bozukluğu ve amenore olan kadınların kemiklerini güçlendirecektir.
Ağırlık taşıyan egzersizler genellikle kemiği güçlendirmeye ve inşa etmeye yardımcı olsa da, bu anoreksiya nervoza hastaları için geçerli değildir. Araştırmacılar kişilerin bir kez amenore olduklarında egzersizin koruyucu etkisi kaybolduğunu tespit etmişlerdir. Şimdiye kadar, anoreksiya nervoza ‘da kilo kaybı ve amenore bağlamında yüksek yoğunluklu egzersizin kemik kütlesi için koruyucu olduğuna dair bir kanıt yoktur. Ayrıca, aşırı egzersiz problemi şiddetlendirerek östrojen eksikliğine ve amenore yol açabilir.
Adet Dönemi Gerçeği
Anoreksiya nervozada kemik yoğunluğunu artırmak için en güvenli ve en etkili strateji, büyüme tablosu, tarihi ve adet fonksiyonunun doğal restorasyonuna göre uygun bir ağırlığa geri dönmektir. Kadınlarda, kemikler yeterli bir östrojen olmadan güçlenmeyecek, bu da menstruasyonun yeniden başlamasını veya başlamasını gerektirir. Adet sıvısının tekrar başlaması için tek tedavi, yeme yeminin yeniden beslenmesi ve normalleştirilmesi yoluyla yeterli ve sürekli ağırlık restorasyonudur (tıkınırcayı ve temizleme döngülerini durdurma dahil).
Hastaların iyileştiği ve iyileştiği varsayılan birçok vakada amenore devam eder. Kilo geri yüklendikten sonra adetlerin devam etmesi altı aya kadar sürebilir. Amenorenin bu noktanın ötesinde kalması, bireyin gerçekte tam olarak restore edilmediğini gösterebilir. Faust ve arkadaşları (2013) tarafından yapılan bir çalışma, standart yeme bozukluğu tedavisi hedeflerinin amenoreu çözmek için yetersiz olabileceğini göstermiştir. Bu çalışmasa ortaya çıkan sonuçlar şunlardır:
Yetişkin hastalar için standart tedavi hedefi, beklenen vücut ağırlığının yüzde 90’ına ulaşmaktır (vücut kitle indeksi, boy, yaş ve cinsiyete göre).Yapılan çalışmada anoreksiya nervoza olan ergenler arasında adet dönemlerinin geri dönüşü, beklenen vücut ağırlığının ortalama yüzde 95’inde meydana gelmiştir. Ve ergenlerde adet dönemlerini düzeltmek için en azından bu ağırlık hedefinin gerekli olduğunu düşündürmektedir.
Ağırlık yörüngelerindeki bireysel farklılıklar göz önünde bulundurulmalıdır. Birçok hastada nüfus ortalamalarının önerebileceğinden daha yüksek ayar noktalarına (ve dolayısıyla adetlerin devam edeceği ağırlıklar) sahip olabileceğini belirtmektedir. Ergenlerin amenore başlangıcından önce adetleri destekleyen ağırlığın 5 pound’un üzerindeki ağırlıklarda adetleri geri yüklemelerinin atipik olmadığını gösteren diğer araştırmalara etmektedir.
Ne yazık ki, bazı hastalar için, hastalığın başlangıcındaki uzunluğa, ciddiyete ve yaşa bağlı olarak, kemik yoğunluğu hiçbir zaman tam olarak kurtarılmamıştır, ancak erken ve agresif tedavi ile şans büyük ölçüde iyileşir.
Sonuç olarak, bir yeme bozukluğu sırasında adet kaybı, en iyi hızlı kilo restorasyonu, yeme davranışlarının normalleştirilmesi ve sürekli beslenme ile en iyi şekilde giderilen endişe için önemli bir nedendir. Kişi durumun tamamen iyileştiğine inanıyor ancak adet dönemleri yaşamıyorsa, adetlerin geri dönüp dönmediğini görmek bir sağlık uzmanına danışması iyi bir fikirdir. Bu, kemik zayıflığından kaynaklanan ömür boyu zayıflatıcı sonuçları azaltmak için en iyi fırsatı sunar.
Kaynakça:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5801702/
https://www.verywellmind.com/eating-disorders-periods-and-bone-health-3994438
https://www.healthywomen.org/condition/menstrual-disorders
Yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu