Bronşektazi Nedir? Teşhis ve Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Bronşektazi, akciğerin iç kısımlarına hava taşımakla görevli olan boruların dallarında oluşan şekil ve genişleme bozukluğuna verilen addır. Bu bakımdan bronşektazi, temelde bir hastalık olmayıp hastalık belirtisidir.

Bronşektaziye Sebep Olan Faktörler Nelerdir?

Bronşektaziye, herhangi bir yolla meydana gelmiş bir akciğer hasarı sebep olabilir. Bu durumun da toplamda iki ana kategorisi mevcuttur. Bunlardan ilki kistik fibroz ile alakalıdır ve bu kistik fibroz anormal mukus üretimine sebep olan tamamen genetik bir durumdur.
Diğer bir kategori ise, kistik fibroz ile alakalı olmayan bronşektazidir. Bu tür bir bronşektaziye neden olan ve en yaygın görülen durumlar ise şunlardır:

• Anormal bir şekilde işleyen bağışıklık sistemi,
• Otoimmün hastalıklar,
• Enflamatuar bağırsak hastalığı,
• HIV,
• KOAH,
• Alerjik aspergilloz,
• Alfa 1-antitripsin eksikliği,
• Tüberküloz,
• Boğmaca gibi akciğer enfeksiyonları bronşektaziye sebep olan durumlar arasındadır.

Kistik fibroz akciğerleri, karaciğer ve pankreas gibi bazı organları etkiler. Bu durum, akciğerlerde tekrarlanan enfeksiyonlara sebep olurken öteki organların da fonksiyonlarını bozabilir.

Bronşektazi Belirtileri Nelerdir?

Bronşektazi semptomlarının gelişmesi bazen aylar bazen de yıllar alabilir. Ancak bazı tipik semptomlar ise şunlardır:
• Kronik günlük öksürük,
• Nefes darlığı,
• Kan tükürme,
• Hırıltılı sesler ya da göğüsten nefes alma,
• Göğüs ağrısı,
• Kilo kaybı,
• Çok fazla miktarda balgam çıkarma,
• Yorgunluk,
• Çocuklarda gelişme geriliği,
• Ağız kokusu,
• Sık bir şekilde görülen solunum yolu enfeksiyonları gibi semptomlar, bronşektaziyle beraber ortaya çıkan semptomlardır.

Bronşektazi Nasıl Teşhis Edilir?

Bronşektazi teşhisi genel olarak hastanın şikayetleri ve muayene bulguları sonucunda konulur. Bronşekteazide, kişide meydana gelen solunum yolu enfeksiyonları ve bol balgam çıkarma durumları oldukça sıklaşır. Normal akciğer grafileri ise teşhis için yeterli olmayıp teşhis için kullanılan en önemli araç ise Yüksek Çözünürlüklü Bilgisayarlı Tomografilerdir.

Bronşektazi Nasıl Tedavi Edilir?

Bronşektazinin tedavisi yoktur, fakat durumun kontrol edilmesi tedavi için önemli bir basamaktır. Bronşektazi, erken keşfedilip enfeksiyonlar da minimum bir seviyede tutulursa, hasar yavaşlayabilir. Ayrıca, solunum yollarının da daha fazla tıkanmasını engellemek ve meydana gelen akciğer hasarını da en aza indirmek adına bu durum oldukça önemlidir. Bronşektazi tedavisinde kullanılan en yaygın yöntemler ise şunlardır:

• Solunum egzersizleri,
• Göğüs fizyoterapisi,
• Enfeksiyonu engellemek ve tedavi etmek amacıyla kullanılan antibiyotikler,
• Pulmoner rehabilitasyon,
• Balgam inceltici ilaçlar,
• Oksijen terapisi,
• Hava yollarını açmak adına albuterol ve tiotropium gibi bronkodilatörler,
• Solunum yolu enfeksiyonlarını engelleyen aşılar tedavide kullanılan yöntemlerdir.

Göğüs fizyoterapisinde akciğerlerdeki mukusu temizlemek için yüksek frekanslı olan göğüs duvarı salınımı yeleği kullanılır. Yelek, öksürük ile aynı etkiyi yaratıp göğsünüzü hafif bir şekilde sıkıştırır ve sonunda serbest bırakır. Bu durum da bronşiyal tüplerin duvarlarında oluşan mukusu yerinden çıkarır. Ancak akciğerde kanama varsa ya da bronşektazi akciğerinizin yalnızca bir bölümünde ise, bu durum ameliyat gerektirebilir. KOAH ya da immün bozukluklar gibi koşullar bronşektaziye sebep oluyorsa da bu hastalıklar mutlaka tedavi edilmelidir.

Neden Ameliyat Olmak Gerekir?

Bronşektazinin akciğerde sadece bir bölgede meydana geldiği durumlarda cerrahi yöntemler uygulanır. İlaç tedavileriyle kontrol altında tutulan ya da yaygın bir Bronşektazide herhangi bir cerrahi tedavi uygulanmaz.

Ancak ilerlemiş bronşektazide ilaç tedavisine karşı bir yanıt alınamaz ve bu durumda hastanın yaşam kalitesi bozulursa ameliyat hasta için uygulanacak en doğru seçenektir. Bunun yanında hastada, akciğer boşluğunda iltihaplanma ve ağızdan kan gelme ya da sık sık hastane yatışı gibi bazı durumlar mevcutsa da cerrahi girişim gerekir. Hasta eğer sosyal hayatını etkileyen bir bronşektazi rahatsızlığıyla karşı karşıyaysa da cerrahi girişim onun için çok faydalı olur.

Bronşektazi Ameliyatında Hangi Yöntemler Uygulanır?

Bronşektazi ameliyatı sırasında uygulanan yöntem kapalı ameliyat yöntemidir. Bu kapalı ameliyat türü ise TEK PORT VATS olarak adlandırılır. Bu yöntemde kaburga arasına 3 ya da 4cm’lik bir kesi atılarak buradan bir cerrahi alet ve kamera ilerletilir. Ancak bu cerrahi alet ve kamera ilerletme işlemi kaburgalar arası genişletilmeden yapılır ve hastalıklı akciğer lobu dışarıya çıkartılır. Uygulanan bu yöntem ise yaklaşık iki saat sürer. Ameliyat sonrasında da hissedilen ağrı çok az olduğu için hastalar hızlı bir şekilde normal yaşama dönerler.

Yazar: Sevinç Urgenç