Üzerinde yaşadığımız dünya, canlı cansız birçok varlığa ev sahipliği yapmaktadır. Özellikle bu canlı varlıklar, birbirleriyle ya da yaşanılan çevre ile sürekli olarak etkileşim halindedir. Doğada yer alan canlıların bu ilişkilerini inceleyen bilim dalına ekoloji bilimi adı verilmektedir.
Ekoloji biliminin inceleme alanı, ekosistem üzerinde bulunan bütün canlı ve de cansız varlıklardır. Ekoloji biliminin bir diğer adı da çevrebilimdir. Çevrebilim inceleme ve araştırmalarında canlı etkenler olan biyotik ve de cansız etkenler olan abiotik faktörleri göz önüne almaktadır. Ekosistemin işleyişini etkileyen biyotik faktörlere örnek olarak tüketiciler, üreticiler ve de ayrıştırıcılar gösterilebilmektedir. Ekosistemi etkileyen ve ekoloji bilimi tarafından incelenen abiotik faktörler ise; iklim şartları, hava, toprak ve su gibi etkenlerdir. Oldukça sistemli ve de karmaşık bir yapıda bulunan ekosistem, ekoloji bilimi tarafından araştırılarak canlıların yaşamları ve de devamlılığı gibi konularda bilgi edinilmektedir.
Ekoloji biliminde, ekosistem içerisinde yaşamını sürdürmekte olan tüm canlılara organizma adı verilmektedir. Ekosistemde yer alan organizmaların yaşamını sürdürdüğü ortam ise, cansız çevre ifadesiyle anılmaktadır. Bu cansız çevrede, birbirleriyle benzer canlı türleri bir araya gelerek canlı popülasyonları oluşturmaktadır. Bir araya gelen canlılar, cansız çevrede hem birbirleriyle hem de cansız çevre sürekli etkileşim halinde bulunurlar. Bu etkileşime canlı ve cansız birçok etken katılarak zaten anlaşılması güç olan ekosistemin yapısı daha da karmaşık bir hale bürünmektedir. Binlerce farklı canlı türünün hem kendileriyle, hem diğer canlılarla hem de cansız çevre ile sürekli olarak etkileşime geçmesi, ekoloji biliminin birçok bilim dalıyla birlikte koordinasyonlu olarak hareket etmesine neden olmuştur.
Ekoloji biliminin incelemiş olduğu canlıların türleri; yaşam alanları, yaşam biçimleri, yapıları, beslenme şekilleri, hareket yetenekleri ve de buna benzer birçok durum birbirinden farklılıklar göstermektedir. Birçok etkenin dahil olduğu canlı inceleme alanına, bir de cansız çevre eklenince inceleme ve araştırma olanakları tek başına yeterli olmamaktadır. Bu nedenle, kendine ekosistemde yaşamlarını sürdüren bütün canlıları inceleme konusu olarak seçen ekoloji bilimi, aynı zamanda fizik, botanik, klimatoloji, fizyoloji, zooloji, kimya, patoloji, morfoloji ve de pedoloji gibi birçok farklı bilim dalıyla birlikte çalışmalarını sürdürmektedir. Temel anlamda, ekoloji bilimi doğadaki canlılarda ortak olan konular üzerine araştırmalarını sürdürmektedir. Bu duruma örnek olarak ise, beslenme ve üreme gibi olaylar gösterilebilmektedir.
Dünyada canlı yaşamı var olduğundan beri, ekosistemdeki yapı günümüze kadar bozulmadan gelebilmiştir. Ekosistemde yer alan canlıların görevleri vardır ve bu görevleri yerine getirmektedir. Av ve avcı gibi olayların dışında bazı canlılar, dünyadaki canlı yaşamının devam edebilmesi için kritik rollere sahiptir. Bazen de canlılar, av ya da avcı konumuna gelerek özellikle de hayvanlar dünyasında nesillerin devamlılığı sağlanmaktadır. Ekolojik bir dengenin söz konusu olduğu ekosisteme bu açıdan bakıldığında, ekosistemin kusursuz işleyen ve oldukça sistematik bir mekanizmaya sahip olduğu söylenebilir. Ekoloji bilimi de, kusursuz işleyen bir yapıda canlıların yaşamlarını araştırmaktadır.
Yazar:Erdoğan Gül