Her mevsim kolayca bulunabilen ve sevilerek tüketilen bir meyve olan elmanın en az 1000 çeşidi olduğu söylenmektedir. Elmanın ilk ortaya çıkışı Kuzey Anadolu’da, Güney Kafkaslar, Rusya’nın güneybatısındaki bölgeler ve Orta Asya civarında olduğu tahmin edilmektedir.
Ülkemizde de bol miktarda yetişen elma, genellikle kırmızı, yeşil, sarı olarak ayrılmakta ancak elma çeşitlerinin hepsi tek tek bilinmemektedir. Bu elma çeşitlerinin hepsini anlatmak mümkün olmadığı için çok bilinen türlerine değinmek yerinde olacaktır.
Amasya Elması: Kışın sık bulunan bu elma çeşidini Türkiye’nin her yerinde bulmak mümkün olmaktadır. Çoğunlukla misket elması olarak anılan bu Amasya elması, orta irilikte olup kalınca bir sap kısmına sahiptir. Yapışkan bir kabuk yapısına sahip olan Amasya elmasının rengi yeşil ve kırmızı karışımından oluşmaktadır. İnce kabuklu yapıya sahiptir. Tatlı bir elma olan Amasya Elması, sulu ve güzel kokuludur. Ortalama ağırlığı 90 gr olan elmanın, Amasya vadisinde yetiştiği ve burada boğaz havasının elmaya ayrı bir tat verdiği söylenmektedir.
Amasya elmasının misket ve kabak olmak üzere iki çeşidi vardır. Küçük olanına misket denirken daha büyük aşılı olan türüne kabak elması denilmektedir. Amasya elmasının en önemli özelliği ağaçlarının geç meyve vermesi, 8-10 yıldan önce meyve vermemesidir.
Demir Elması: Yuvarlak konik şekilde olan bu elma türü, kışlık olmakla beraber iri bir yapıya sahiptir. Gevrek, kokusuz ve mayhoş bir tadı olan bu demir elması ince bir kabuğa sahiptir. Kabuğunun rengi yeşildir ve üzerinde koyu kırmızı çizgileri ve seyrek benekleri bulunmaktadır. Çekirdekleri uzun, dolgun ve ufaktır. Demir elmasının ağırlığı yaklaşık olarak 125 gramdır.
Starking Delicious Elması: Orta irilikte, yuvarlak konik şekilde ve kışın çıkan elma çeşididir. Parlak sarı ağırlıklı olmak üzere sarı-kırmızı renkten oluşan seyrek noktalı bir deseni bulunmaktadır. Yumuşak bir eti olan starking delicious elması, tatlı, sulu aynı zamanda da güzel kokuludur. Bu elmanın ortalama ağırlığı ise 208 gram olarak bilinmektedir.
Golden Delicious Elması: Orta büyüklükte olan bu elma çeşidi konik biçimde ve kışlık bir elmadır. Sapı oldukça uzun olan golden delicious elmasının kabuğu sarı-yeşil renktedir. Soluk ve seyrek benekli bir görüntüsü olan elmanın, eti sıkı ve suludur. Aynı zamanda hafif mayhoş bir tadı, hoş bir kokusu vardır. Elmanın ortalama ağırlığı 136 gram olarak belirtilmektedir.
Jonathan Elması: İri yapıda silindirik ve konik biçimde olan bu elmanın kabuğu kırmızı renkte ve düzgün bir yapıdadır. Sulu ve tatlı olan elmanın eti açık sarı renktedir.
Hüryemez Elması: Kışlık bir meyvedir. Kabuk rengi sarı-yeşil karışımından oluşurken kahverengi benekleri bulunmaktadır. Çok sulu ve çok mayhoş olan hüryemez elmasının eti gevrektir. Çekirdekleri çok dolgun olan bu elma türünün yaklaşık ağırlığı 300 gram olarak belirtilmektedir.
Granny Smith Elması: Kışlık bir meyve olan bu elma çeşidinin kabuk rengi hem koyu hem de açık yeşil olabilmektedir. Mayhoş bir tadı bulanan Granny Smith elması suludur. Sert yapıda olan elmanın 1 yıl boyunca soğuk hava deposunda saklanabilme özelliği bulunmaktadır. Yüksek lif ve potasyum oranına sahipken aynı zamanda bir antioksidan özelliği göstermektedir. Ortalama ağırlığının 186 gram olduğu belirtilmektedir.
Bea Burn Elması: Ağacının zayıf olmasının yanı sıra, mayhoş bir tadı bulunup çok hoş bir kokuya sahiptir.
Red Chief Elması: Meyveleri genellikle iri veya orta büyüklükte olmaktadır. Ortalama ağırlığı 235 gram olduğu ve sulu bir elma türü olduğu bilinmektedir.
Jerseymac Elması: Bu elma türü geniş ve şişkin bir yapıdadır.
Jonogored Elması: Asitli bir yapısı vardır. Sulu ve tatlı bir elma çeşididir. Rengi soluk kırmızı-turuncu olup daha fazla güneş alan bölgelerde çoğunlukla kırmızı rengi almaktadır. Yuvarlak ve iri meyveleri bulunmaktadır.
Mondial Gala Elması: Meyvenin ağacı yayvan ve kuvvetli bir yapıya sahiptir. Eti krem renginde olan bu elma çeşidi oldukça verimlidir.
Fuji Elması: İri yapılı, tatlı ve sulu bir meyvedir. Kabuk rengi sarıya çalan bu elma türünün üzerinde portakal kırmızısı desenler yer almaktadır. Kötü özelliği ise geç olgunlaşmasıdır.
Santana Elması: Fazla iri ve sulu bir elma çeşididir.
Türkiye’de Yetişen Elma Türleri: Amasya, Arapkızı (Afyon), Brea Burn (Eskişehir), Fuji (Afyon, Eskişehir), Gala (Afyon), Golden (Afyon), Goldstar, Granny Smith, Gümüşhane (Afyon, Gümüşhane), Hanna, Rayka, Redchief, Roma Güzeli (Afyon, Amasya), Starking, Yuvarlak, Topaz, Minik Yuvarlak.
En çok elma üreten ülkeler arasında 27 milyon 507 bin ton ile Çin Halk Cumhuriyeti birinci sırada yer almaktadır. Onu takip eden diğer ülkeler Amerika Birleşik Devletleri, İran, Türkiye, Rusya, İtalya, Hindistan, Fransa, Şili, Arjantin’dir. Elma, ülkemizde de iyi gelir sağlayan meyveler arasında yer almaktadır.
Kaynakça:
tr.wikipedia.org/wiki/Elma
delinetciler.org/meyveler-hakkinda-hersey/153130-elma-cesitleri-nelerdir.html
bilgihanem.com/elma-nedir
elma.gen.tr/elma-cesitleri.html
nearamistin.blogspot.ru/2008/01/elma-nedir-ve-elma-eitleri-nelerdir.html
Yazar:Merve Özkan
Elma çeşitleri yerli isim yöresel isimli birçok elmamiz bizdeki araştırmalar zayıf olduğundan
Hep batı ya götürülüp iyileştirmeler yapılıp bize satılır olmuş yerli elma çeşitleri mutlaka araştırılmalıdır izmitten sinopa kadar birçok elma armut çeşidi yok oluyor yeni dikim asi yapılmadığı ve köyler boşaldığı için tükenip gidecek çıt çıt kirazı kırmızı kiraz Akkiraz sarı kiraz erkiraz unuttuğum da var
Susak armudu kadın parmağı gibi armut çeşidi daha onlarcası
Elma çeşitleri saymakla bitmez mahvetti bu göçler yok olup gidiyor birileri el versin
Ben ziraatci olsam bölge bölge keşfe çıkarım üvez diye bir meyvemiz vardı çok azyerde kaldı 🤔🤔❔