Entesopati, bir eklemin tendonları, bağları veya bileşenlerinin kemiğe bağlanması ile ilgili bir sorunu ifade etmektedir. Entesopatili kişiler tipik olarak ağrı ve etkilenen eklem veya vücudun çevresini hareket ettirmede sertlik veya zorluk çekmektedirler. Romatoid artrit gibi enflamatuar durum, entesopatinin acısına neden olduğunda, buna entesit denmektedir. İntezit ve entesopati semptomları aynıdır ve genelleştirilmiş eklem ağrısı veya eklemin yakınındaki belirli bir yerde ağrı hissedilmektedir ve ağrı hareketle daha da kötüleşmektedir. Örneğin, Aşil tendonunda entesopatisi olan kişi koşarken veya yürürken kötüleşen ağrı oluşmaktadır. Entesopati, romatoid artrit gibi başka bir durumla ilgili olduğunda, altta yatan nedenin tedavisi şikayetlerin giderilmesine yardımcı olmaktadır. İlaçlar, yaşam tarzı değişiklikleri ve fizik tedavi de durumu tedavi etmektedir.
Nasıl Oluşur?
Jogging gibi tekrarlanan hareketler, entesopatiye neden olmaktadır. Entesopatinin nedenleri bulunmaktadır ve bu nedenler aşağıdaki gibidir:
• Aşırı kullanım, özellikle koşma veya tenis oynama gibi tekrarlanan hareketler
• Bir bölgeüzerine düşme, hasta bölgeye darbe veya mikro yaralanması gibi travmalar
• Romatoid artrit veya diğer enflamatuar durumlar gibi otoimmün hastalıklar
• Genetik yapıdaki bazı genlerin belirli kişileri belirli yaralanmalara karşı daha duyarlı hale getirmesi
Entesopati, tendonların veya ligamanların bağlandığı herhangi eklem veya bölgede gelişmektedir ve birkaç farklı eklem yakınında ağrıya neden olmaktadır. Topuk, dizler, kalçalar, parmaklar, ayak parmakları, dirsekler ve omurga, Entesopatinin gelişmesi için yaygın yerlerdir. Tendon ve ligamentlerin ikisi de bağ dokusu demetleridir. Tendonlar kemiklere kasları bağlarken bağlar diğer kemiklere kemikler bağlar. Entez tendonları, bağları ve eklem kapsülünü kemiklere bağlayan doku demetidir. Entesopati, entezdeki herhangi bir rahatsızlıktır veya birden fazla varsa entese olmaktadır.
Belirtileri
Şişlik ve eklem sertliği Entesopatinin belirtileridir. Ağrı, doktorların entesopati teşhisi yöntemlerinden biridir. İntraopatili kişiler, doktor tendonu veya ligamenti kemiğe bastığı yere bastırdığında ağrı yaşama eğilimindedir. Bunun dışında diğer Entesopati semptomları bulunmaktadır. Bu semptomlar aşağıdaki gibidir:
• Eklem sertliği
• Eklemi hareket ettirmede zorluk
• Özellikle ayak veya bacakları etkilerken şişme
• Etkilenen eklem yakınında sıcaklık
Genellikle Entesopati, omurganın enflamatuar artriti veya otoimmün bir durum gibi başka bir hastalığın belirtisidir. Öyleyse, Entesopatili kişiler, diğer eklem rahatsızlıklarının belirtilerini yaşamaktadırlar ve bu da eklem ağrısının altta yatan nedenini teşhis etmeye yardımcı olmaktadır. Örneğin, gut, ürik asit kristallerinin bazı eklemlerin içinde ve çevresinde birikmesine neden olan bir artrit türüdür ve bu, Entesopatiye neden olmaktadır. Gut hastalığı olan kişilerde, özellikle ayak ve ayak parmaklarında olmak üzere, çeşitli eklemlerde ağrı bulunmaktadır.
Teşhisi ve Tedavisi
Doktor semptomlara ve sadece muayeneye dayanarak Entesopati teşhisi koyabilmektedir. Semptomlar belirsiz olduğunda veya başka bir durum neden olduğunda, ultrason, X ışını veya manyetik rezonans görüntüleme (MRI) taraması gibi görüntüleme taramaları yardımcı olmaktadır. Bu görüntülerde antrenede şişme ve hasar aranmaktadır ve diğer tanıları ekarte etmektedir. Entesopatinin çeşitli tedaviler yöntemler bulunmaktadır ve bu tedavi yöntemleri aşağıdaki gibidir:
İlaçlar: Entesopatili kişiler, çeşitli artrit ilaçları ve steroidal olmayan antienflamatuar ilaçlar gibi diğer tedavilerle daha iyi olabilir. (NSAID’ler), belirtileri otoimmün bir durumla ilişkiliyse biyolojik ilaçlar, kortikosteroidler veya rahatsızlıkları gidermek için diğer ilaçlar gibi diğer tedavilerle daha iyi olmaktadır.
Fizik tedavi: Fiziksel terapi eklemlerin ve yakındaki bölgelerin ağrı ve sertliğini azaltmaktadır. Çoğu fizik tedavi, gergin kasları güçlendirmeye, gevşetmeye ve aynı zamanda entez yakınında esnekliği arttırmaya odaklanmaktadır. Örneğin, Aşil tendon Entesopatisi olan kişiler, günde 2-3 kez yapılan baldır kası gerilmelerinden faydalanabilmektedir. Bu egzersizleri sadece Entesopatiden etkilenen taraf değil iki tarafa uygulamak, kas dengesizliklerini, duruş problemlerini ve kötüleşen ağrıyı önlemektedir. Fizik tedavi, Entesopatili kişilerin ağrıyı daha da kötüleştirmeden yaralanmalarının etrafında çalışmasına yardımcı olmaktadır.
Ortez: Topuk kupası ayakkabısı ekleri gibi ortotik cihazlar, bazı tipteki adezopatilerin ağrılarını azaltmaktadır ve ayrıca daha fazla yaralanmayı önlemektedir. Atel, özellikle geceleri eklemin desteklenmesine ve çevresindeki kasların gerilmesine yardımcı olmaktadır.
Yaşam tarzı değişiklikleri: Entesopatisi olan kişilerin eklemlerdeki stresi artıran egzersizlerden kaçınmaları gerekmektedir. Koşmak, bazı ağırlık kaldırma egzersizlerinde olduğu gibi Entesopatiyi tahriş etmektedir. Entesopati gelişen bireyler, bisiklet, yüzme ve kürek gibi ağırlık taşımayan egzersizlerden faydalanmalıdırlar. Yardımcı olabilecek başka tedaviler bulunmaktadır. Bu tedaviler aşağıdaki gibidir:
• İnflamasyonu azaltmak için soğuk veya sıcak paketler veya ikisini değiştirerek uygulama
• Etkilenen eklem veya çevresindeki kaslara masaj yapma
• Soğuk lazer terapisi (düşük seviye lazer terapisi), iltihabı ve ağrıyı azaltabilecek hafif tedavi uygulama
• Akupunktur gibi alternatif tedaviler
• İnflamatuar entezit tedavisinde kortikosteroid enjeksiyonları
Ayrıca bir hareket acı veriyorsa, kişiye elinden geldiğince, bundan kaçınması gerekmektedir.
Koşullar
Entesopatiyi teşhis etmek için uzman bir doktora gidilmelidir. Entesopati, vücudun herhangi bir bölgesini içermektedir, ancak en çok topuk, omurga, kalça, dirsek ve dizde sık görülmektedir. Bununla birlikte, çok çeşitli tıbbi durumlar da eklem ve lokalize ağrıya neden olmaktadır. Birçok durum eklemde veya yakınında ağrıya neden olabileceğinden, eklem veya kas ağrısı olan kişiler kendi kendine teşhis koymamalıdır. Doğru tanı konulabilmesi için uzman bir doktora görünmek önemlidir. Entesopatiye benzeyen koşullar vardır. Bu koşullar aşağıdaki gibidir:
• Suşlar ve burkulmalar
• Çürükler
• Kırıklar dâhil kemik yaralanmaları
• Tendonları etkileyen aşırı yaralanmalar
• Romatoid artrit veya gut gibi tıbbi durumlar
Bazen, sıcaklık, şişme ve ağrı, derin damarlardaki potansiyel olarak hayati tehlike yaratabilecek kan pıhtılarına işaret etmektedir. Baldırlar derin damar kan pıhtıları için en yaygın bölgelerdir, ancak kan pıhtıları örneğin dizlerin arkasındaki yakın eklemler dâhil her yerde oluşmaktadır. Ani kırmızı, ılık ve şişmiş eklem, eklem içinde ciddi bir bakteri enfeksiyonu belirtisi olmaktadır. Herhangi bir eklemde bu tip değişiklikler yaşayan herkes acil tıbbi yardım almalıdır.
Entesopatinin Prognozu Nedir?
Entesopatinin belirtileri zaman ve uygun tedavi ile kolaylaşmaktadır. Ancak uzun süreli prognoz, Entesopatinin nedenine bağlıdır. İntraopati yaşayan kronik hastalıkları olan kişiler, aynı yerde veya vücuttaki farklı noktalarda ağrı şikayetleri tekrar yaşamaya devam etmektedirler. Aşırı kullanım veya diğer dış nedenlerden dolayı Entesopati gelişen biri, hemen tedavi edilirse, genellikle kalıcı olarak iyileşme göstermektedir. Tedavi edilmeden bırakıldığında, Entesopati kötüleşmektedir. Kişinin duruş veya yürüyüşü, durumun sebep olduğu acı ve sertlik nedeniyle değişmektedir. Bu kas sertliği, yakındaki kaslarda yaralanma ve daha fazla ağrıya neden olmaktadır.
Kaynakça:
hematology.org
arthritis.org
fmcpaware.org
practicalpainmanagement.com
Yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu