Gastrik Bypass Ameliyatı ile İlgili Bilinmesi Gerekenler

Gastrik baypas olarak da adlandırılan mide küçültme ameliyatı, midede küçük bir kese oluşturulması ve yeni oluşturulan kesenin doğrudan ince bağırsağa bağlanmasına odaklanan bir kilo verme cerrahisi türüdür. Mide baypasından sonra, yutulan yiyecekler bu küçük mide kesesine ve daha sonra doğrudan ince bağırsağa gidecek böylece midenin çoğunu ve ince bağırsağın ilk bölümünü atlamaktadır.
Gastrik bypass, Amerika Birleşik Devletleri’nde en yaygın bariatrik cerrahi türlerinden biridir. Gastrik baypas, diyet ve egzersiz işe yaramadığında veya kilo nedeniyle ciddi sağlık sorunları yaşandığında yapılmaktadır. Bu yazıda gastrik bypass ameliyatı hakkında bilgiler bulunmaktadır.

Gastrik Bypass Ameliyatı Neden Yapılır?

Gastrik baypas, fazla kiloları vermeye ve potansiyel olarak yaşamı tehdit eden kilo ile ilgili sağlık sorunları riskini azaltmaya yardımcı olmak için yapılır. Yapılması tercih edilen sağlık koşulları şunlardır:
• Gastroözofageal reflü hastalığı
• Kalp hastalığı
• Yüksek tansiyon
• Yüksek kolestorol
• Obstrüktif uyku apnesi
• 2 tip diyabet
• İnme
• Kısırlık
Gastrik baypas tipik olarak sadece diyet ve egzersiz alışkanlıklarını geliştirerek kilo vermeye çalıştıktan ve sonuç alınamadıktan sonra yapılmaktadır.

Gastrik Bypass Ameliyatını Kimler Yaptırabilir?

Genel olarak, gastrik bypass ve diğer kilo verme ameliyatları aşağıdaki durumlarda kişi için bir seçenek olabilir:
• Vücut kitle indeksi (BMI) 40 veya daha yüksek (aşırı obezite) olan kişilerde
• Kişinin VKİ’si 35 ila 39,9 (obezite) arasındaysa ve tip 2 diyabet, yüksek tansiyon veya şiddetli uyku apnesi gibi kiloyla ilgili ciddi bir sağlık sorunu yaşıyorsa. Bazı durumlarda, BMI 30 ila 34 arasında olan kişilerde kiloları ile ilgili ciddi sağlık problemleri yaşanıyorsa, belirli kilo verme ameliyatı çeşitleri yapılması tavsiye edilebilir.
Ancak gastrik baypas, aşırı kilolu herkes için uygun değildir. Kilo verme ameliyatına yaptırmak için belirli tıbbi yönergelere uyulması gerekebilir. Bu ameliyatı yaptırmanın gerekli olup olmadığını görmek için büyük olasılıkla kapsamlı bir tarama sürecinden geçilmektedir. Öncelikle kişinin daha sağlıklı bir yaşam tarzı sürdürmek için kalıcı değişiklikler yapmaya da istekli olması gerekir. Beslenmesine, yaşam tarzı ve davranış değişikliklerine uyumlu olması da gerekir. Ve tıbbi durumu izlemeyi içeren uzun vadeli takip planlarına katılması gerekebilir.

Gastrik Bypass Ameliyatı Riskleri

Mide bypassı ve diğer kilo verme ameliyatlarında her büyük cerrahi de olduğu gibi kısa ve uzun vadede sağlık riskleri vardır. Cerrahi prosedürle ilişkili riskler, herhangi bir karın ameliyatına benzer ve şunları içerebilir:
• Aşırı kanama
• Enfeksiyon
• Anesteziye karşı olumsuz reaksiyonlar
• Kan pıhtıları
• Akciğer veya solunum problemleri
• Gastrointestinal sisteminizde sızıntılar
Gastrik baypasın daha uzun vadeli riskleri ve komplikasyonları şunları içerebilir:
• Bağırsak tıkanıklığı
• İshale, mide bulantısına veya kusmaya neden olan damping sendromu
• Safra taşları
• Fıtıklar
• Düşük kan şekeri (hipoglisemi)
• Yetersiz beslenme
• Mide delinmesi
• Ülserler
• Kusma
Nadiren mide baypasının komplikasyonları ölümcül olabilir.

Gastrik Bypass Ameliyatı Nasıl Hazırlanılır?

Kişi gastrik baypas için uygunsa, sağlık ekibi kendisine ameliyata nasıl hazırlanacağı konusunda talimatlar verir. Ameliyattan önce çeşitli laboratuvar testleri ve muayeneleri yaptırması gerekebilir. Hazırlık aşamasında şunlara dikkat edilmesi gerekir:
Yiyecek ve ilaçlar
Ameliyattan önce doktoru ve diğer sağlık uzmanlarına alınan tüm ilaçların, vitaminlerin, minerallerin ve bitkisel veya diyet takviyelerinin bir listesini verilmelidir. Çünkü yeme, içme ve hangi ilaçları alabileceği konusunda kısıtlamaları olabilir. Kan inceltici ilaçlar alınıyorsa ameliyattan önce doktorla konuşulması gerekir. Bu ilaçlar pıhtılaşmayı ve kanamayı etkilediğinden, kan inceltici ilaç rutininin değiştirilmesi gerekebilir. Kişinin şeker hastalığı varsa, ameliyattan sonra bunları alma veya ayarlama konusunda özel talimatlar için insülinini veya diğer diyabet ilaçlarını yöneten doktorla konuşulması gerekir.

Diğer Önlemler

Bir fiziksel aktivite programı başlatmak ve her türlü tütün kullanımını durdurmak gerekir. Ameliyat sonrası iyileşme için önceden planlama yaparak da hazırlanmak gerekir. Örneğin, ihtiyaç olacağı düşünülüyorsa, evde yardım alınmalıdır. Hastanede mide baypas ameliyatı yapılır. İyileşmeye bağlı olarak, hastanede kalış süresi yaklaşık üç ila beş gün sürebilir.

Gastrik Bypass Ameliyatı Öncesi

Hastaneye ameliyathaneye gitmeden önce bir önlük giydirilir ve ameliyathanede ameliyat başlamadan önce genel anestezi verilir. Anestezi, ameliyat sırasında kişiyi uykuda ve rahat tutan ilaçtır.

Gastrik Bypass Ameliyatı Sırasında

Mide baypasının özellikleri kişisel duruma ve doktorun uygulamalarına bağlıdır. Bazı ameliyatlar karnında geleneksel büyük (açık) kesilerle yapılır. Bununla birlikte, çoğu, karın içindeki çok sayıda küçük kesiden aletlerin sokulmasını içeren laparoskopik olarak gerçekleştirilir. Kesileri açık veya laparoskopik teknikle yaptıktan sonra, cerrah midenin üst kısmını keserek midenin geri kalanından kapatır. Oluşturulan kese yaklaşık olarak bir ceviz büyüklüğünde, yaklaşık bir ons yiyecek alabilmektedir. Oysa normalde mide yaklaşık 3 litre yiyecek tutabilir.
Sonra cerrah ince bağırsağı kesmekte ve bir bölümünü doğrudan kesenin üzerine dikmektedir. Yiyecek daha sonra bu küçük mide kesesine ve ardından doğrudan ona dikilmiş ince bağırsağa gider. Yiyecekler midenin çoğunu ve ince bağırsağın ilk bölümünü atlar ve bunun yerine doğrudan ince bağırsağınızın orta kısmına girer. Ameliyat genellikle birkaç saat sürer. Ameliyattan sonra, hasta tıbbi personelin kendisini herhangi bir komplikasyon olup olmadığını izlediği bir iyileşme odasına alınır.

Gastrik Bypass Ameliyat Sonra

Gastrik bypass ameliyatından hemen sonra sıvı alabilse de ancak mide ve bağırsakları iyileşmeye başladığından katı yiyecekler alabilir. Daha sonra sıvılardan püre haline getirilmiş yiyeceklere yavaşça değişen özel bir diyet planı ile beslenir. Bundan sonra, yumuşak yiyecekler yiyebilir, ardından vücudu bunları tolere edebildiği için daha katı yiyeceklere geçebilir. Kişinin ne kadar ve ne yiyip içebileceği konusunda birçok kısıtlama veya sınırlama olabilir. Doktor ameliyattan sonra demir, kalsiyum ve B-12 vitamini içeren bir multivitamin dahil olmak üzere vitamin ve mineral takviyeleri almanızı tavsiye edecektir.
Kilo verme ameliyatından sonraki ilk birkaç ayda kişinin sağlığını izlemek için sık sık tıbbi kontroller yapılır. Bu kontrollerde laboratuvar testleri, kan testleri ve çeşitli muayenelere ihtiyaç olabilir. Aşağıdakiler dahil, mide baypasından sonraki ilk üç ila altı ay içinde vücut hızlı kilo kaybına tepki verirken değişiklikler yaşanabilir. Bu riskler şu şekildedir:
• Vücut ağrıları
• Grip olmuş gibi yorgun hissetmek
• Soğuk hissetmek
• Kuru cilt
• Saç incelmesi ve saç dökülmesi
• Ruh hali değişiklikleri

Gastrik Bypass Ameliyatı Sonuçları

Gastrik baypas, uzun süreli kilo kaybı sağlayabilir. Verilen kilo miktarı, ameliyat türüne ve yaşam tarzı alışkanlıklarındaki değişikliğe bağlıdır. Fazla kilonun yüzde 60’ını veya daha fazlasını iki yıl içinde vermek mümkün olabilir. Kilo vermeye ek olarak, gastrik bypass, genellikle aşırı kilolu olmakla ilgili durumları iyileştirebilir veya çözebilir, örneğin:
• Gastroözofageal reflü hastalığı
• Kalp hastalığı
• Yüksek tansiyon
• Yüksek kolestorol
• Obstrüktif uyku apnesi
• 2 tip diyabet
• İnme
• Kısırlık
Gastrik baypas, kişinin yaşam kalitesini iyileştirmeye yardımcı olabilecek günlük rutin aktiviteleri gerçekleştirme becerini de geliştirebilir.
Kilo verme ameliyatı başarılı olmadığı takdirde, ameliyat sonrasında yeterince kilo verilmez veya yeniden kilo alınabilir. Önerilen yaşam tarzı değişikliklerini takip edilmezse bu kilo alımı gerçekleşebilir. Örneğin, yüksek kalorili yiyecekleri sık sık tüketiliyorsa, yetersiz kilo verme yaşanabilir. Yeniden kilo almayı önlemeye yardımcı olmak için diyetde kalıcı sağlıklı değişiklikler yapmalı ve düzenli fiziksel aktivite ve egzersiz yapılmalıdır. Doktorun kişinin sağlık durumunu izleyebilmesi ve bu ameliyatın faydalarını takip edebilmesi için kilo verme ameliyatından sonra tüm planlanmış takip randevularına gidilmesi şarttır. Ameliyattan sonra kilo verilmediği veya komplikasyonlar geliştirdiği fark edilirse, hemen doktora müracaat edilmelidir.

Kaynakça:
https://medlineplus.gov/ency/article/007199.html
https://www.obesitycoverage.com/the-experts-guide-to-gastric-bypass/
https://www.mayoclinic.org/tests-procedures/gastric-bypass-surgery

Yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu