İç Anadolu Bölgesi

Kuzeyde Karadeniz, batıda Ege ve Marmara, güneyde Akdeniz, doÄŸuda ise DoÄŸu Anadolu Bölgesi ile komÅŸudur. Güneyden Toroslar kuzeyden Karadeniz daÄŸları ile çevrilidir. Türkiye topraklarının %20 sini kaplar. DoÄŸu Anadolu’dan sonra yüzölçüm olarak ikinci sıradadır. Bölge Türkiye’nin orta kesiminde yer aldığından ve düz alanlar geniÅŸ yer kapladığından her bölgeye ulaşımı kolaydır ve ulaşım yollarının çoÄŸu buradan geçmektedir.

Yeryüzü Şekilleri

iç Anadolu’nun ortalama yükseltisi 1000m civarındadır. YerÅŸekilleri sadedir. Daha çok ova ve platolardan oluÅŸur. Önemli ovaları Konya, Aksaray, Yukarı Sakarya, Kayseri, Develi, EskiÅŸehir ve Ankara ovalarıdır. Bölgede Tuz Gölü’nün kuzeybatısında Haymana, batısında Cihanbeyli, güneyinde Obruk platoları vardır. Ayrıca Kızılırmak yayı içinde Bozok platosu bulunur. Bölgenin doÄŸu sınırı boyunca Uzunyayla Platosu uzanır.

Yerşekillerinin sade olması:

-    Ulaşımın kolay olmasına

-    GeniÅŸ tarım alanlarının bulunmasına ve tarımsal nüfus yoÄŸunluÄŸunun az olmasına

-    Nüfusun bölge içerisine daha düzenli dağılmasına

-    Ä°klim ÅŸartlarının bölge içinde çok farklı olmamasına neden olmuÅŸtur.

Bölgede, KaradaÄŸ, KaracadaÄŸ, Hasandağı, Erciyes ve Melendiz daÄŸları gibi volkanik daÄŸlar yer alır. Yüksek daÄŸlarla çevrili olması, bölgede Konya, Tuz Gölü, AkÅŸehir ve Eber gibi kapalı havzaların oluÅŸmasına neden olmuÅŸtur. Bölgenin jeolojik yapısı göz önüne alındığında özellikle Konya Bölümü’nde deprem olasılığının az olduÄŸu göze çarpar. NevÅŸehir’de; Ãœrgüp, Göreme yöresinde turistik deÄŸeri olan peribacaları önemlidir. Bu yöreye Kapadokya denir.

Akarsu ve Gölleri

Bölgenin en önemli akarsuları Kızılırmak, Sakarya, Porsuk çayı ve Delice ırmaklarıdır.Bölgede suları kapalı havzalara akan sel rejimli akarsularda bulunmaktadır. Sel rejimli akarsuların en fazla bulunduğu bölgedir. Bu durum peribacası ve kırgıbayır gibi yer şekillerinin oluşmasında etkili olmuştur.

iç Anadolu Bölgesi’nin güney kesiminde, sularını denizlere gönderemediÄŸi için bir çok kapalı havza oluÅŸmuÅŸtur.

Konya, Tuz Gölü, Akşehir, Eber Gölleri, Seyfe Gölü, Sultan Sazlığı gibi birçok kapalı havza bulunmaktadır.

Bölgenin en büyük gölü Tuz Gölü’dür. Göl oluÅŸum olarak tektonik kökenlidir. Alanının geniÅŸ olmasına karşılık derinliÄŸi azdır, yazın buharlaÅŸmayla birlikte gölün alanı küçülür. Göl önemli tuz kaynaklarımızdan biridir. Bölgenin diÄŸer gölleri AkÅŸehir, Eber, Meke, Seyfe, Tersakan, Çavuşçu (ılgın), Eymir ve Mogan gölleridir. Bunların çoÄŸunun alanı küçüktür.

İklimi ve Bitki Örtüsü

iç Anadolu yüksek daÄŸlarla çevrilidir. Ortalama yükseltisi 1000m’dir. Bu nedenle karasal (step) iklim hakimdir. Yazlar sıcak ve kurak, kışlar soÄŸuk ve kar yağışlıdır. Bölge içerisinde sıcaklıklar doÄŸuya doÄŸru daha da düşer. Sıcaklıklar yazın ortalama 23 – 24°C, kışın ise 0 ile -3 °C arasındadır. Yıllık sıcaklık farkı fazladır.

Yüksek dağlarla çevrili olması nedeni ile en az yağış alan bölgedir. Bölgenin kuzeyinde nemlilik ve yağış daha fazladır. Yıllık ortalama 300-400 mm yağış alır. En çok yağış ilkbaharda düşer. En az yağış yaza rastlar. Bu nedenle yazlar kuraktır. Yağış miktarının az olması, yazların kurak olması ve yaz kuraklığının erken başlaması sebze ve tahıl üretiminde olumsuz etki yapar. Yağışın az olması toprakların yıkanmasını engeller. Bu nedenle topraklar tuzlu ve kireçlidir. Tabii bitki örtüsü ilkbaharda yeşeren yazın kuruyan bozkırlardır.

Tarım ve Hayvancılık

YerÅŸekillerinin sade olması ekili – dikili alanların geniÅŸ yer tutmasına yol açmıştır. Tarımda makina kullanımı yaygındır. Marmara’dan sonra ekili – dikili alan oranı (%27) en çok olan bölgedir. Ekili-dikili alanın fazlalığı bölge ekonomisinin temelinin tarıma dayanmasına neden olmuÅŸtur. Nüfusun büyük bir kısmı tarımla uÄŸraşır. Tahılın en çok üretildiÄŸi bölgedir. BuÄŸday baÅŸta gelir. Sulamanın yetersizliÄŸi, ilkbahar yağışlarının bazı yıllar az olması buÄŸday üretimini azaltır.

Kuru tarım metodu uygulanır. Nadasa bırakılan toprakların en fazla olduğu bölgedir. Tarımda en önemli problem sulamadır. Sulamanın yetersiz olması sebze üretimini azaltır. Tahıl üretim miktarını düşürür. Sulama gerçekleşirse verim artar, üretimde çeşitlilik olur. Sebze üretimi yaygınlaşır. Tuzlu toprakların bulunması da tarıma olumsuz yönde etki eder.

Bölgede buÄŸday, ÅŸekerpancarı ve elma üretimi yoÄŸun olarak yapılır. Konya, Ankara, EskiÅŸehir, Kayseri, NiÄŸde’de ÅŸekerpancarı üretimi yaygındır. Åžekerpancarı bu illerdeki ÅŸeker fabrikalarında iÅŸlenir.

Bu ürünlerden baÅŸka, arpa, yulaf, çavdar, üzüm, mercimek, nohut, ayçiçeÄŸi, haÅŸhaÅŸ, meyve ve sebze yetiÅŸtirilir. NevÅŸehir ve Konya’da patates üretimi yaygındır.

Bitki örtüsünün bozkır olması, geniş meraların bulunması küçükbaş hayvancılığı öne çıkarır. Küçükbaş hayvancılık yaygındır. Bölge genelinde koyun yaygın olarak yetiştirilir. Tiftik keçisi özellikle Ankara ve Eskişehir civarında yetiştirilir.

Nüfus ve Yerleşme

Yağış miktarının azlığı ve yerşekillerinin sade olması nedeniyle kırsal kesimde toplu yerleşme görülür. Konutların yapımında kerpiç kullanımı yaygındır.

Nüfus ve yerleşim birimlerinin dağılımında iklimin etkisi belirgindir. Nüfus, yağışın az olduğu orta ve güney kesimlerde seyrektir. Buna karşılık çevredeki dağların eteklerinde yağışın ve su kaynaklarının fazla olması, ulaşım yollarının buralardan geçmesi, sanayinin gelişmesi gibi nedenlerden dolayı nüfus daha yoğundur. Tuz Gölü çevresi ülkemizin en az nüfuslu yerlerindendir. Bunda yağış azlığı, yaz kuraklığı, tuzlu toprakların bulunması gibi faktörler etkilidir.

İç Anadolu Bölgesi 2000 nüfus sayımına göre, 11,6 milyon nüfusuyla Marmara Bölgesi’nden sonra ikinci sırayı alır.

Geniş tarım alanlarının bulunması, yağışın yetersizliği, verimin düşük olması, sulamanın yetersiz olması gibi nedenlerden dolayı tarımsal nüfus yoğunluğu azdır.

Bölgede nüfusun en yoÄŸun olduÄŸu bölüm Yukarı Sakarya’dır. Bu durumun nedeni endüstriyel faaliyetlerle birlikte baÅŸkent Ankara’nın bu bölümde olmasıdır. Bölgenin yerleÅŸim merkezleri Ankara, EskiÅŸehir, Konya, Çankırı, Yozgat, Kırıkkale, NevÅŸehir, KırÅŸehir, Kayseri, Karaman, NiÄŸde ve Sivas’tır.

Madenler

Bölgenin önemli yeraltı zenginlikleri şunlardır:

Krom : EskiÅŸehir, Kayseri ve Sivas’ta çıkarılır.

Linyit: Sivas ve EskiÅŸehir’de çıkarılır.

Tuz : Tuz gölünden elde edilir.

Çinko ve Demir: Kayseri’de çıkarılır.

Lületaşı : EskiÅŸehir’de çıkarılır.

Kayatuzu : Kırşehir ve Çankırı civarında çıkarılır.

Endüstri

Yukarı Sakarya Bölümü endüstrinin en fazla geliştiği bölümdür.

Ankara’da: Dokuma, mobilya, besin,çimento ve içki sanayi

EskiÅŸehir’de: Çimento, lokomotif, besin, motor sanayi

Konya’da: Åžeker fabrikası, süt endüstrisi, çimento, dokuma, tarım araçları sanayi

Kayseri’de: Pamuklu dokuma, halıcılık, meyve suyu, pastırma, ev tekstili, mobilya ve sucuk yapımı

Kırıkkale’de: Silah fabrikası ve Orta Anadolu petrol rafinerisi

KırÅŸehir’de: Lastik sanayi

Sivas’ta: Lokomotif sanayi

Turizm

Bölgenin önemli turistik yerleri Ãœrgüp – Göreme’deki peribacaları, Derinkuyu’daki yeraltı kentleri (Kapadokya), Konya’daki Selçuklu eserleri, Mevlana türbesi, EskiÅŸehir, Ankara, NiÄŸde ve Kayseri’deki kaplıcalar, Erciyes ve ElmadaÄŸ kayak tesisleri ile Ankara’da bulunan Anıtkabir, Atatürk orman çiftliÄŸi ile Etnografya müzesi önemli turizm alanlarıdır.

Orta Kızılırmak Bölümü peribacalarının bulunmasından dolayı iç kesimde yer alan bölümlerden en fazla turizm geliri olan bölümdür.

Bölgenin Bölümleri

A) Yukarı Sakarya Bölümü

iç Anadolu’nun kuzeybatısında yer alır. Marmara ve Ege bölgelerinden gelen yollar bu bölümden geçer. YerÅŸekilleri ulaşım ve tarım için uygundur. İç Anadolu’nun en geliÅŸmiÅŸ bölümüdür. İç Anadolu’da nüfusun ve ÅŸehirleÅŸmenin en fazla olduÄŸu bölümdür.

Bölümün en büyük ÅŸehri Ankara’dır. Önemli bir kültür ve sanat ÅŸehridir. Ticaret ve sanayi çok geliÅŸmiÅŸtir. EskiÅŸehir ikinci büyük kentidir. Åžeker fabrikaları, çimento fabrikaları, uçak, motor, lokomotif sanayi gibi kuruluÅŸları vardır. Bölümde tahıl üretimi önemlidir. Ayrıca ÅŸekerpancarı, sebze, meyve, baklagillerin üretimi de bir hayli fazladır. Tiftik keçisi en çok bu bölümde yetiÅŸtirilir.

B) Konya Bölümü

İç Anadolu’nun güneybatısını, Tuz Gölü’nün bir kısmını Konya’yı ve Karaman’ı içine alır. Bölümde düzlükler ve platolar geniÅŸ alan kaplar.

Bu bölüm bölgenin yağışı en az, en kurak ve bitki örtüsü en cılız bölümüdür. Yağışın az olması, sulamanın yetersizliği tarım ürünlerinin çeşitliliğinin az olmasına yol açmıştır. En çok tahıl üretilir. Ayrıca şekerpancarı, nohut, mercimek önemli tarım ürünleridir.

Küçükbaş hayvancılık yaygındır. Şeker fabrikası, besin, çimento, dokuma, tarım aletleri fabrikaları mevcuttur.

C) Orta Kızılırmak Bölümü

Bölüm Kızılırmak yayı içindeki Bozok platosundan ve güneyindeki dağlık alanlardan oluşur. Güneyindeki Kayseri, Develi, Aksaray gibi verimli ovalarda özellikle tahıl üretilir. Meyve ve sebze de önemlidir. Nevşehir ve Niğde çevresinde üzüm, elma, patates yetiştiriciliği önemlidir.

Ãœrgüp ve Göreme’de Peribacalarının bulunmasından dolayı bölümde turizm diÄŸer bölümlerden daha çok geliÅŸmiÅŸtir.

Kayseri bölümün en büyük şehridir. Şeker fabrikaları, meyve suyu, pastırma, sucuk üretiminde ve mobilya sanayiinde bir hayli ilerlemiştir.

Kırıkkale’de silah fabrikası ve petrol rafinerisi bulunur.

D) Yukarı Kızılırmak Bölümü

İç Anadolu’nun en küçük, en daÄŸlık, en engebeli ve en yüksek bölümüdür. Nüfus seyrek, ÅŸehirleÅŸme oranı düşüktür. Bölgenin, dışarıya en fazla göç veren bölümüdür. Sivas, Yıldızeli , Åžarkışla, Bünyan önemli yerleÅŸim birimleridir.

En önemli gelir kaynağı tarım ve küçükbaş hayvancılıktır. Tahıl, şekerpancarı, sebze, meyve üretilir. Koyun yetiştirilir. Halıcılık önemlidir. Demir, linyit ve krom önemli madenleridir.