Bilgiustam
Bilgiyi ustasından öğrenin

İlk Karadelik Fotoğrafı

0 423

Geçtiğimiz günlerde, bilim insanlarının tabiriyle ”çığır açan” bir gelişme kaydedildi. ABD Ulusal Bilim Vakfı 2012 yılında Event Horizon Teleskobu’ndan (EHT) (Türkçesi Olay Ufku Teleskobu) elde edilen tarihin ilk kara delik fotoğrafını canlı yayında dünyaya duyurdular. Fotoğraf, bunca yıl incelenmeye çalışılan kara deliklerin varlığına dair ilk somut delil olarak sayılıyor.

Gördüğünüz fotoğraf dünyadan 53 milyon ışık yılı uzakta bulunan Messier 87 (kısaca M87) galaksisinin merkezinde bulunan kara deliğin fotoğrafıdır. Güneşimizden yaklaşık 6.5 milyar kat büyük, çapı yaklaşık 1.5 ışık günü uzunluğa sahip, yani yaklaşık 38.850.000.000 kilometre’dir. Ortadaki karanlık bölgenin etrafındaki turuncu halkaya akresyon diski adı verilir, yani kara deliğin yörüngesinde bulunan toz ve kaya parçalarının kütle İlk Karadelik Fotoğrafıçekimi sebebiyle birbirine çarparak sürtünmesi sonucu aşırı ısınarak etrafa yaydığı ısı ve ışık saçılmasıdır.

Neden Bizim Galaksimiz Yerine Başka Bir Galaksi?

Aslında araştırmacılar galaksimizin merkezindeki kara delikten de veriler topladılar; ancak M87’den elde edilen veriler çok daha temiz ve işlevsel oldu. Bizim galaksimizin yani Samanyolu Galaksisinin yerine başka bir galaksinin kara deliğinin incelenmesinin bir diğer sebebi de, galaksimizin merkezindeki Sagittarius A isimli kara delikten çok daha büyük kütleli olması (yaklaşık 1600 kat) bu nedenle daha yavaş hareket etmesi ve daha kolay incelenebilmesidir. Bunların sonucunda araştırmacılar bu kadar uzak mesafedeki kara delik fotoğrafı yayınlayarak aslında yakın gelecekte galaksimizin merkezindeki Sagittarius A* isimli kara deliğin de fotoğrafını yayınlayabileceklerinin mesajını da vermiş oldular.

Nasıl Fotoğraflandı?

Aslında bu olay fotoğraf anlayışımızdan biraz daha farklı gerçekleşti. Dünyanın birbirinden farklı 8 bölgesine yerleştirilen radyo teleskoplarının tek bir yere odaklanması sayesinde mümkün oldu. Bu radyo teleskopları 4 kıtaya dağılmış olan 8 gözlemevinde bulunuyor. Bu ortak teleskop projesine Olay Ufku Teleskobu (Event Horizon Telescope, EHT) adı verildi. Projenin adı, herhangi bir kara deliğin çekim gücünden kurtulmanın imkânsız olduğu mesafeye verilen olay ufku kavramından geliyor. Normalde uzay fotoğrafçılığı, astoronomların bir teleskopa fotoğraf makinesi bağlayıp uzun pozlama methoduyla çekmesiyle oluşur. Doğal olarak kara deliğin fotoğrafı teleskop ve makineyle çekilemeyeceği için dünyanın farklı 8 noktasına yerleştirilen radyo teleskoplarında toplanan binlerce veri tek bir görüntü haline getirildi.

Neden Tek Bir Teleskop Kullanılmadı?

Bu görüntüyü elde etmek için bu kadar çok sayıda radyo teleskobun kullanılma nedeni, tek bir radyo teleskobu kullanılsaydı çözünürlüğün yeteri derecede iyi olmayacağı düşüncesiydi. Tek bir radyo teleskobu kullanılarak kara deliğin etkilerini görmek mümkün fakat yüksek İlk Karadelik Fotoğrafıçözünürlü bir fotoğraf çekilemez böylece kara deliği yeterince tanımak mümkün olmayacaktı. Daha büyük bir teleskop üretilebilirdi fakat bu da maddi açıdan ve mühendislik açısından sınırları zorlayan bir çalışma olurdu. Bu sebeple yapılan en mantıklı hareket bir çok farklı yere konumlandırılmış teleskopları araştırmak istenilen yere çevirerek alınan verileri birleştirmek oldu.

Neden ”Çığır Açan” Bir Gelişme?

Bu zamana kadar filmlerde, dizilerde ve bir çok yerde gördüğümüz kara delik görsellerinin sadece matematiksel olarak varlığı ispatlansa da artık elle tutulur gözle görülür gerçek bir fotoğrafı olmuştur. Bulunan bulgular, Einstein’ın İzâfiyet Teorisini destekler niteliktedir, yani izafiyet teorisine bir başka kanıt olmuştur.

Yaklaşık 1 saat süren basın toplanmasını aşağıdaki linkten izleyebilirsiniz.

Kaynakça:
https://www.haberturk.com/cigir-acan-gizem-aciklanacak-ilk-kara-delik-fotografi-bekleniyor
https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-47868739

Yazar: Ayşe Acar

Bunları da beğenebilirsin
Cevap bırakın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.

Bu web sitesi deneyiminizi geliştirmek için çerezleri kullanır. Bununla iyi olduğunuzu varsayacağız, ancak isterseniz vazgeçebilirsiniz. Kabul etmek Mesajları Oku