Doğada bilinen 150.000 kadar çeşidi bulunan, rengarenk ve göz alıcı renklere sahip çok hassas canlılardır. Kanatları renkli pullarla kaplıdır, pullar farklı renklerde bulunur ve birbirlerini tamamlayacak şekilde kanatlara yerleştirilmişlerdir.
Dünya üzerinde en çok ilgi çeken ve en çok merak uyandıran renkli canlıların ilk sırasında yer almaktadırlar. Kanatlarının yapıları renkleri desenleri ve büyüklükleri kelebeklerin türlerine bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Arılara benzer beslenme sistemleri bulunmaktadır. Fil hortumuna benzeyen uzun hortumları bulunmaktadır, ayakları ile çiçeklerdeki ve diğer bitkilerde ki yiyeceklerin ve suların tadına bakarak hortumları ile beslenme görevini yerine getirirler. Beslenmelerini sadece bitkilerde bulunan çiçek tozları ile yani polenler ile gerçekleştirirler.
Kelebeklerin çoğalması yumurtlamaları ile gerçekleşir. Çiftleşmeden sonra dişi kelebekler yumurtalarını, ağaç kabuklarının üzerine veya yapraklara yapıştırırlar. Dişi kelebek yumurtalarını bırakırken yumurtadan çıkacak olan yavruların kolaylıkla yiyecek bulabileceği tarzda ki yerleri tercih etmektedirler. Yumurtalar genellikle küre veya silindir şeklinde olmaktadır. Bazı kelebek türleri, yumurtladıktan sonra yumurtaları dışarıdan gelebilecek tehlikelerden koruyabilmek için onları kendi tüyleri ile sararak dışarıdan görünmelerini engellemekte ve dış tehlikelere karşı onları korumaktadırlar. Yumurtalar kışın soğuk havalarda kendilerini çok sert bir kabukla örterek soğuğa karşı siper oluştururlar. Larvalar yumurtadan çıktıklarında tırtıl şeklindedirler. Havaların ısınması ile beraber genellikle bahar aylarında yumurtalarından çıkmaya başlarlar. Yumurtadan çıkan tırtıllar 4 veya 5 defa deri değiştirdikten sonra normal büyüklüğe kavuşurlar. Büyüme işlemi son aşamaya geldiğinde kendilerini koza ile kaplarlar. Belli bir süre sonucunda kendilerini kaplayan kozadan kelebek olarak çıkarlar. Kozadan çıktıktan sonra, birkaç saat boyunca damarları şekillenir güçlenir ve kan akımı gerçekleşir, damarların kan ile dolmasının ardından kelebekler uçmaya hazır haldedirler.
Kelebeklerin ömürleri çok kısadır. Yetişkin bir kelebek, türüne göre 1 gün de yaşayabilir, 2 ay kadar da yaşayabilir. Çok nadir de olsa birkaç türün ömrü birkaç mevsim kadar sürebilmektedir. Birkaç mevsim ömrü olan kelebek türleri, havalar soğumaya başlayınca daha sıcak bölgelere geri dönüşü olmamak üzere göç etmektedirler. Kelebekleri görünüşleri haricinde, daha farklı bir şekilde sınıflandırmak gerekirse, gece kelebekleri ve gündüz kelebekleri şeklinde de sınıflandırabiliriz.
Gece kelebekleri daha büyüktür ve daha hızlı hareket ederler, ayrıca renkleri daha sade ve daha mattır. Gündüz kelebekleri daha küçük yapıya sahiptir ve daha göz alıcı renklere sahiptirler. Kelebeklerin sahip olduğu göz alıcı ve birbirinden canlı renkler yüzünden uzun süre boyunca insanların onları yakalayıp koleksiyonlarına katmaları sonucunda bazı nesillerin soyu tükenme tehlikesi ile karşı karşıyadır.
Yazar:Hikmet Akyol