Koni Salyangozları Nelerdir?
Koni salyangozları, güzel desenli kabuklara sahip okyanus hayvanlarıdır. Salyangozlar avlarını felç etmek için güçlü bir zehir oluştururlar. Zehir, sinir uyarılarının iletimini engelleyen kimyasal maddeler olan nörotoksinleri içerir. Bu nörotoksinlerden en az biri, insanlarda oluşan şiddetli ağrıyı hafifletebilir. 
Bilim adamları, zehirli kimyasalların, acıların giderilmesinin yanı sıra başka birçok açıdan da yararlı olabileceğini söylemektedirler.
Örneğin, belirli kimyasallar epileptik nöbetleri önleyebilir ve diyabet için geliştirilmiş bir tedavi oluşturabilirler. Ayrıca bilim adamları, sinir sistemimizin işleyişini öğrenmek için zehirdeki nörotoksinleri kullanmaktadırlar. Bu araştırmalar çeşitli hastalıklar için yeni tedavilerin oluşturulmasını sağlamaktadır.
Koni Salyangozunun Yaşamı
Koni salyangozları küçük balıkları, yumuşakçaları ve solucanları yakalamak için zehirlerini kullanırlar. Diğer salyangozlar gibi, koni salyangozları da oldukça yavaş hareket eder.
Salyangozlar, hortum olarak adlandırılan boru şeklinde ve uzatılabilir bir ağız parçasına sahiptir. Bir salyangozun ağzında, kitinden yapılmış minik dişlerle kaplı kudele benzeri yapı olan bir radula bulunur. Koni salyangozlarının radulalarında modifiye bir diş vardır. Diş, hortumdan dışarı uzanır ve avını derialtına uygulanan bir iğne gibi keser. Diş dikenlidir ve zehir yapan bir oyuk kanal içerir. Zehir, onu hareketsiz kılan avlara enjekte edilir. Diş daha sonra av yutulduğu için çekilir.
Koni salyangozlarının, iki göz sapının ucunda bir göz vardır, ama avlarını sifonları vasıtasıyla algılarlar. Sifon, deniz suyunu çeken büyük bir tüptür. Salyangoz, sudan oksijen emer. Aynı zamanda, su tarafından salınanlar da dahil olmak üzere suda çözünmüş kimyasalların varlığını tespit eder. Koni salyangozları genellikle okyanus tabanının tortullarında sadece sifonlarını dışarı çıkararak gizlenirler.
Zehir
Küçük koni salyangozları insanlara acı verebilir ancak bu durum çok tehlikeli değildir. Ancak daha büyük olan koni salyangozları, insanlar için ölümcül olabilir. Kendilerini savunmak ve avlarını yakalamak için saldırırlar.
Koni salyangoz zehri, birçok farklı kimyasalın karmaşık bir karışımını içerir. Zehirde biyolojik olarak en az yüzde elli aktif bileşik olduğu düşünülmektedir. Zehrin bazı versiyonlarında iki yüz kadar bileşik olabilir.
Zehir, kısa amino asit zincirleri olan konotoksinler içerir. Konotoksinler, sinir uyarılarının sinir hücreleri arasından geçmesini veya sinir hücrelerinden kaslara geçmesini hızlı bir şekilde durdurur. Bu eylemler salyangozun avında felce neden olur.
Zehrin Tıbbi Kullanımları
Koni salyangoz zehrinin özelliklerinin araştırılması bazı heyecan verici keşifler yapılmasını sağlamaktadır. Bazı konopeptidler, bazen çok etkili bir ağrıyı hafifletebilir. Bir türü insanlarda ağrı kesici olarak kullanılmaktadır ve diğerleri test edilmektedir.
Her tür koni salyangozunun zehri, kendine özgü bir kimyasal karışımı içerir ve bu da bazı zehir kimyasallarının insanlara yararlı olabilme olasılığını artırır.
Ağrı Kesici İçin Zikonotid
Zikonotid adı verilen yapay kimyasalın bazı yararlı özellikleri vardır. Amerika Birleşik Devletleri’nde FDA (Gıda ve İlaç Dairesi) tarafından bir ilaç olarak onaylanmıştır ve şu anda analjezik olarak kullanılmaktadır.
Zikonotid ağrının giderilmesinde çok etkili olabilir, ancak yinede etkileri değişkendir. Bazı insanlar, ilacın kendileri için harika bir yardım olduğunu söylerken, bazıları sadece küçük veya kısmi ağrıyı azalttığını söyler.
Zikonotid bağımlılık yapmaz. Ayrıca, bir hastada tolerans gelişmesine neden olmaz. Tolerans, bir zamanlar etkili olan bir ilacın artık çalışmadığı bir durumdur.
Diğer analjezikler denendikten ve başarılı olamadıktan sonra zikonotid kullanılır. Sadece belirli türdeki kanserli kişiler ya da nöropatik ağrılar yaşayan ve uzun süreli acılar çeken kişiler için reçete edilir.
Zikonotid Nasıl Çalışır?![Koni Salyangoz Zehri ve Tıbbi Kullanımı]()
Zikonotid, sinapslarda sinir uyarılarının iletimini engelleyerek çalışır. Bir sinaps, bir nöron veya sinir hücresinin sonunun diğerinin başlangıcına çok yakın olduğu bölgedir.
Bir uyarıcı sinir dürtüsü bir nöronun sonuna ulaştığında, nörotransmitter olarak adlandırılan bir kimyasalın salınmasını uyarır. Bu kimyasal, nöronlar arasındaki küçük uçurum boyunca ilerler, ikinci nörondaki bir reseptöre bağlanır ve ardından yeni bir sinir uyarımını gerçekleştirir. Zikonotid, nörotransmitterin salınmasını engeller.
Zikonotid Kullanımının Dezavantajları ve Yan Etkileri
Zikonotidin bazı dezavantajları vardır. Etkili olması için omurilikteki beyin-omurilik sıvısına enjekte edilmesi gerekir. Çünkü kan-beyin bariyerini geçemez. Araştırmacılar bu engelin üstesinden gelmek için bir yol bulmaya çalışıyorlar. İşlem genellikle bir aşılama pompası ve nakledilmesi gereken bir sonda ile gerçekleştirilir.
İlacın doğrudan sinir sistemine enjekte edilmesindeki en büyük avantaj, ağrıyı hafifletmek için gerekli minimum miktarın kullanılabilmesidir. Zikonotid bazen önemli yan etkiler üretir. İlacın olası bir yan etkisi depresyon dahil olmak üzere ruh hali değişikliğidir. Diğer olası etkiler şaşkınlık, hafıza bozukluğu ve halüsinasyonlardır. Doz arttıkça problem sıklığı artar.
Zikonotid alan bir hasta yakından izlenmelidir. Hasta ve yakınlarına yaklaşan insanlar gelişebilecek herhangi bir problemi not etmelidir.
Koni Salyangoz Zehrinde İnsülin
Bir koni salyangozunun zehri hakkında bir başka heyecan verici keşif ise bir tür insülin içermesidir.
İnsanlarda insülin, glikozun kandan dışarı çıkmasını ve enerji üretmek için kullanılan hücrelerin uyarılmasını sağlar. Sonuç olarak, kan şekeri seviyesi düşer.
Koni salyangoz insülini hızlı hareket eder. Salyangozdan insülin enjeksiyonu alındıktan birkaç dakika sonra, av çok düşük kan şekeri geliştirir, hipoglisemik şok yaşar ve sakinleşir. Bu durum salyangozun avı yakalamasını kolaylaştırır.
Salyangoz insülini insan tipiyle özdeş değildir ancak benzerdir. Hayvanın insülini incelendiğinde, insanlar için daha iyi bir insülin formu geliştirilebilir.
Koni Salyangozlarının Nüfus Durumu![Koni Salyangoz Zehri ve Tıbbi Kullanımı]()
Ne yazık ki, bazı koni salyangoz popülasyonlarının başı derttedir. Salyangozlar kıyı gelişimi, okyanus kirliliği, yıkıcı balıkçılık yöntemleri ve iklim değişikliği nedeniyle ölmektedir. Ayrıca, süslemede kullanılan güzel kabukları için toplanırlar ve öldürülürler. Bazı kabuklar binlerce dolar için satılmaktadır.
Birleşik Krallık’taki York Üniversitesi’ndeki araştırmacılar, bilinen tüm 632 koni salyangoz türü için bir popülasyon değerlendirmesi yaptılar. Uluslararası Doğa Koruma Birliği (IUCN), nesli tükenme durumuna göre organizmaları bir “Kırmızı Liste” kategorisine atar. Yüzey araştırması sonucunda, 67 tür koni salyangozu Kırmızı Liste’de tehlike altındaki, korunmasız veya tehdit altındaki kategorilere yerleştirilmiştir.
Kaynakça:
https://owlcation.com/stem/Cone-Snails-Dangerous-Venom-With-Medicinal-Uses
Yazar: Katibe Melis Dinçer