Lipozomal C vitamini (askorbik asit), geleneksel tabletlere kıyasla, C vitamininin biyo yararlarını artırmak için tasarlanmış yeni bir vitamin formülasyonudur. FDA taafından göreceli olarak yüksek kaliteli klinik araştırma eksikliği nedeniyle, tıbbi kullanımlarının hiçbiri için onaylamamıştır. Çünkü daha fazla sayıda insan çalışmalarına ihtiyaç duyulmaktadır. Bu yüzden herhangi bir nedenle lipozomal C vitamini kullanmadan önce uzman bir doktorla görüşmek gerekir. Klinik çalışmalar eksik olmasına rağmen kanıtlanmış sağlık faydaları bulunmaktadır ve şu şekildedir:
İnme ve Kalp Krizi Komplikasyonları
Oksijen kaynağı engellendiğinde felç, kalp krizi ve diğer ciddi sağlık sorunları ortaya çıkabilir. İlk şok veya kalp krizinden sonra doktorlar hasar görmüş kalp dokusunu yeni kanla canlandırma işlemi olan reperfüzyon uygularlar. Bununla birlikte, yeni oksijen ani akışı, iskemi-reperfüzyon hasarı olarak adlandırılan, yaralı dokulara daha da zarar verebilir. Bir avuç klinik çalışma intravenöz C vitaminin iskemi-reperfüzyon hasarının neden olduğu hasarı azaltabileceğini göstermiştir. Lipozomal C vitamini, intravenöz C vitamini ile aynı oranda emildiğinden, hasarlı dokuları geri yüklerken yaralanmayı önleme seçeneği olarak araştırılmaktadır.
Bir çalışmada, 11 orta yaşlı ve fazla kilosu olan katılımcıya kollarından reperfüzyon hasarı simülasyonu uygulanmıştır. Lipozomal C vitamini, dokulardaki hasarı önlemede neredeyse altın standart IV uygulaması kadar etkili olmuştur. Sıçanlarda bu tür bir yaralanmaya ilişkin bir başka çalışmada hem C hem de E vitamine sahip lipozomlar, beyin dokusunda hasarı önlemiştir. Lipozomal C vitamini, şimdiye kadar iskemi-reperfüzyon hasarında kullanımını desteklemek için çok az klinik kanıtlara sahiptir (intravenöz C vitamini ile karşılaştırıldığında). Olumlu ilk bulgular göz önüne alındığında, daha fazla çalışma yapılması muhtemeldir.
Melazma
Melazma, genellikle yüzünde koyu pigmentlerin birikmesine ve kahverengi lekeler oluşturmasına neden olan yaygın bir cilt hastalığıdır. C vitamini, melazmalı kişiler için kremler veya jel halinde bulunur. Bazen yüzün tamamına uygulanan yüz maskesinin cilt bariyeri boyunca C vitaminini taşımaya yardımcı olmak için küçük bir elektrik akımı ilettiği iyontoforez adı verilen bir teknik kullanılarak verilir.
Melazmalı, çoğunluğu kadın hastalardan oluşan 35 çalışmada, lipozomal C vitamini tam yüz maskeleri (iyontoforez) cilt pigmentasyonunu 2 ayda % 73 oranında artırmıştır. Hastalar ayrıca güneşe maruz kalmaktan kaçınmışlar ve mandelik/malik asit cilt bakım ürünleri kullanmışlardır. C vitamininin özel rolü bu nedenle belirsizdir. Melazmalı 14 kadının (SB) bir çalışmasında, lipozomal C vitamini iyontoforezinin hem güvenli hem de etkili olduğu kanıtlanmıştır. Bu çalışmada, C vitamini, özellikle küçük bir lipozom şekli olan nanozomlarda sağlanmıştır. Bir çalışmaya göre, pektin kaplamaları, cildin lipozomlardan emdiği C vitamini miktarını da artırabilir.
UV Hasarından Korunma
Ultraviyole (UV) radyasyon hasarı cilt dokusunda zararlı, reaktif oksijen türleri oluşturduğunda ortaya çıkmaktadır. Aşırı UV maruziyeti, melanom ve diğer cilt kanserleri de dahil olmak üzere birçok cilt durumuna neden olabilir. C vitamini, antioksidan özellikleri nedeniyle, cilde uygulandığında hasarı azaltabilir ve önleyebilir. Uzun süreli UV hasarına maruz kalan hayvanlarda, cilt hasarına karşı korunan minik lipozomlara (nanozomlar) paketlenmiş antioksidanların (C vitamini, A vitamini ve E vitamini) bir kombinasyonudur. Aynı zamanda cilt kanseri belirteçlerini azaltır ve kanserin önlenmesinde faydalı olabilir.
Lipozomal C vitamini daha kararlıdır ve cilt bariyerini normal C vitamini yerine daha iyi geçebilir, bu da antioksidan lipozomları cildi UV radyasyonundan korumak için ideal kılmaktadır. C vitamini de dahil olmak üzere lipozomal antioksidanlar (nanozomlar olarak) UVA hasarına maruz kalan cilt hücrelerini korumaktadır.
Tropikal Parazitlere Karşı Savunma
Viseral leishmaniasis (VL) parazitlerin neden olduğu ciddi, potansiyel ölümcül bir tropikal hastalıktır. Enfekte farelerde, C vitamini ve geleneksel bir ilacın (antimonial) bir kombinasyonunu içeren lipozomlar, parazitleri öldürmede etkili olmuştur. Paraziti öldürmek için ilaca ihtiyaç vardır, ancak C vitamini toksik yan etkilerini azalttığı ortaya çıkmıştır.
Kanser Araştırması
Geleneksel kemoterapi ile birlikte kanserle savaşmak için yüksek dozlarda C vitamini kullanılır. C vitamini, 30’dan fazla insan denemesinin meta-analizine göre, tek kanser tedavisi olarak kullanılacak kanıtlardan yoksundur. Bununla birlikte, araştırmacılar iyi bir güvenlik profiline sahip olduğu ve kanser hastalarının yaşam kalitesini iyileştirebileceği sonucuna varmışlardır. Lipozomal C vitamini, yüksek biyo yararları nedeniyle, IV uygulamasına uygulanabilir bir alternatif olabilir. IV’e kıyasla, lipozomlar hastalar için anlamlı derecede daha az rahatsız edicidir.
Yan Etkiler ve Önlemler
Liposomal C Vitaminin sağladığı avantajlar yanında dezavantajları da vardır. Bu avantajlardan bazıları şunlardır:
Böbrek Taşları
Ortak diyet C vitamini seviyeleri (günde 75- 100 mg), bir analizde (uzun süreli prospektif kohort) böbrek taşlarıyla ilişkili değildir. Bununla birlikte, çok yüksek dozlarda C vitamini (günde 2 g’dan fazla) erkeklerde böbrek taşlarına bağlanmıştır. Düşük dozlarda lipozomal C vitamini, daha yüksek biyo yararları nedeniyle benzer tehlikelere neden olabilir.
Meme Kanseri
C vitamini alımı ile meme kanseri riski arasındaki ilişki tartışmalıdır. Büyük bir ankete göre (1995 ve 2008 arasında), C vitamini takviyesi kullanımı, zaten C vitamini bakımından zengin diyetlere sahip menopoz sonrası kadınlarda artan meme kanseri oranlarıyla ilişkilidir. Artan meme kanseri riski, aşırı C vitamini alımına bağlı olabilir, bu nedenle bazı pratisyenler kadınların C vitamini alımını normal diyet seviyelerine sınırlamasını önermektedir. NIH, yetişkin kadınların günde 75 mg C vitamini almasını, hamilelik sırasında 85 mg’a ve laktasyon sırasında 120 mg’a yükselmelerini önerir.
Kaynakça:
webmd.com
drugs.com
rxlist.com
Yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu