Aralık 2019’da COVID-19 hastalığa neden olan yeni koronavirüsü tanımlanmıştır. O zamandan bu yana, bu ciddi hastalık hakkında dünya çapında milyonlarca insanın sağlığı üzerindeki etkileri sayesinde daha fazla bilgi edinilmektedir. Hastalığa yakalanan kişilerin çoğunda, kötü bir soğuk algınlığı gibi hissedilebilen hafif vakalar olsa da, kardiyovasküler hastalıkla yaşayan kişilerde, virüsten kaynaklanan ciddi komplikasyon riskinin daha yüksek olduğu ve bunun özel bir takip gerektirebileceği görülmektedir.
COVID-19 üzerine yeni bilgiler edindikçe, virüsün kalp yetmezliği gibi belirli kardiyovasküler hastalıkları nasıl kötüleştirebileceği de tespit edilmektedir. Bu yazıda koronavirüsün kalp yetmezliği üzerine etkileri ve kalp yetmezliği bakım önerileri hakkında bilgiler bulunmaktadır.
COVID-19 Kalp Yetmezliğini Nasıl Etkiler?
COVID-19’a neden olan virüs, mevsimsel influenzaya (grip) benzer şekilde kişiden kişiye kolayca yayılır. Grip gibi, koronavirüs de enfekte bir kişi öksürdüğünde veya hapşırdığında çevreye salınan solunum damlacıkları yoluyla yayılır. Çoğu insan COVID-19’un ciddi solunum semptomlarına neden olabileceği zaten bilinmekteyken en ciddi durumlarda, bu semptomlar kötüleşebilir ve solunum yetmezliğine neden olabilir. Bununla birlikte, doktorlar ayrıca COVID-19’un kalp kası hasarında doğrudan rol oynayabileceğini ve bu da kalp yetmezliğini daha da kötüleştirebileceğini keşfetmişlerdir. Son zamanlarda yapılan bir çalışma, kalp hasarının koronavirüs enfeksiyonunun en yaygın komplikasyonlarından biri olduğunu göstermiştir.
Doktorlar, kalp kası yaralanmasının derecesini değerlendirmek için belirli kan testleri kullanır. Troponinler adı verilen belirli bir protein grubunun seviyeleri, kalp kasları hasar görmüş kişilerde genellikle normalden daha yüksektir. Bununla birlikte, doktorlar ayrıca COVID-19’un enfekte bir kişide troponin seviyelerini yükselterek kardiyak komplikasyonları daha olası hale getirebileceğini öğrenmişlerdir.
Ne yazık ki, kalp yetmezliği, COVID-19 ve yüksek troponin seviyeleri teşhisi konan kişiler genellikle diğer sağlıklı bireylere kıyasla daha kötü sonuçlara vermiştir. COVID-19 teşhisi konan kişilerde, yüksek troponin seviyeleri solunum yetmezliği, böbrek hasarı, kalp ritmi değişiklikleri ve kan pıhtılaşma sorunları ile ilişkilendirilmiştir.
Kalp Yetersizliği COVID-19’u Nasıl Etkiler?
Sağlık uzmanları, kalp hastalığı olan insanları içeren rahatsız edici bir eğilim tespit etmişlerdir İlk raporlar, COVID-19 ile hastaneye kaldırılan kişilerin % 40 kadarının kalp yetmezliği gibi bir tür kardiyovasküler hastalığa sahip olduğunu göstermektedir. Bunun neden olduğundan tam olarak emin olunmasa da, virüsün kalbin vücuda kan pompalamasını zorlaştırabileceği düşünülmektedir. Kişinin kalp yetmezliği varsa, kalp zaten zayıf olduğu için bu özellikle ciddi olabilir. Diğer teoriler, kardiyovasküler hastalığı olanların bağışıklık sistemlerini zayıflattığını ve vücudun enfeksiyonlarla savaşmasını çok daha zor hale getirdiğini öne sürmektedir. Fakat kalp hastalarının neden daha yüksek risk altında göründüğünü daha iyi anlamak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.
Kalp Yetersizliğinde Nasıl Sağlıklı Kalınır?
Neyse ki, kalp yetmezliğinde bile koronavirüs enfeksiyonu riskini azaltmak ve sağlıklı kalmak için atılabilecek bazı adımlar vardır. İlk olarak, doktorun önerdiği ilaçları almak da dahil olmak üzere tavsiye ettiği kalp yetmezliği tedavi planını izlemeye devam edilmelidir. Vücudun COVID-19’a tepkisini etkileyen belirli ilaçlarla ilgili endişeler varsa, bunları almayı bırakmadan önce doktora sorulmalıdır.
Alabilecek diğer önleyici tedbirler şunları içerir:
• Evde kalınarak, kalabalık yerlerden ve hasta insanlardan uzak durarak virüse maruz kalmaktan kaçınmak
• Yıkanmamış ellerle yüze herhangi bir yerine dokunmaktan kaçınmak
• Kapı kolları ve mutfak tezgahları gibi evin her yerinde sık dokunulan yüzeyleri temizlemek ve dezenfekte etmek
• Elleri en az 20 saniye sabun ve suyla yıkamak. Sabun ve su yoksa en az% 70 alkol içeren el dezenfektanı kullanmak
• Alışverişe sık sık gitmeye gerek kalmaması için ihtiyaçları stoklamak (aşırı olmadan)
COVID-19 salgını sırasında sağlıklı kalmak hala mümkündür, ancak bunu yapmak için güvenlik önlemlerine uyulması gerekir. Virüsten kaçınmak, kalp yetmezliği durumlarında özellikle daha önemlidir, çünkü bu tür viral enfeksiyonlar, kalbin etkili bir şekilde kan pompalamasını zorlaştırabilir. Herhangi bir sorun varsa veya rahatsız edici semptomlar geliştirilirse, hemen doktor aranmalıdır.
Kalp Yetersizliği Olan Kişiler İçin Kişisel Bakım Önerileri
Kalp yetmezliği ile baş ediyorsa, bilinmelidir ki bundan mustarip olan çok kişi vardır. Bu, kalbin artık verimli bir şekilde kanı pompalamadığı ve vücudun her köşesine oksijen taşıyamaması demektir. Kalp yetmezliği olan birçok kişi, günlük yaşam aktivitelerini gerçekleştirebilmek için durumlarını etkili bir şekilde yönetmenin en iyi yollarını bulmakta zorlanır. Oysa hayatını dolu dolu yaşayabilmek için her gün belirli adımlar atılabilir. Bu adımlar şu şekildedir:
Tüm İlaçları Reçete Edildiği Şekilde Almak
Kalp yetmezliği olan çoğu insanın, kalp fonksiyonlarını iyileştirmek ve yaşamlarını uzatmak için bazı ilaçları bir arada alması gerekir. Yaygın olarak reçete edilen kalp yetmezliği ilaçlarından bazıları şunları içerir:
• Diüretikler
• Beta blokerleri
• ACE inhibitörleri
• Anjiyotensin II reseptör blokerleri
• Anjiyotensin reseptörü neprilisin inhibitörleri
• Aldosteron antagonistleri
• Kalsiyum kanal blokerleri (veya inhibitörleri)
• Hidralazin ve izosorbit dinitrat
Duruma bağlı olarak, ayrıca kolesterolü düşürmek için kan inceltici (antikoagülan olarak da bilinir), digoksin veya statin eklemeyi önerebilir. Ama alınması gereken ilaç ne olursa olsun, alınmalıdır. Bunları almayı unutulursa veya reçete edildiği şekilde doğru şekilde alınmazsa tedavi etmezler.
Kilo Kontrollü Olmak
Günlük kilo kontrolü yapmak, yapılacaklar listesinin en üstünde olmalıdır. Kalp yetmezliği olan insanlar için kilolarının dikkatlice izlenmesi, açıklanamayan bir kilo alıp almadığını fark etme olasılığını düşürür. Kalp yetmezliği olan kişiler bazen ödem toplarlar ve bu kalp yetmezliği nedeniyle fazladan sıvı tuttukları anlamına gelir. Kişinin su içmediği dönemdeki kilosunda çok fazla değişkenlik ve bu bir şeyin gerçekten yanlış olduğunun bir işareti olabilir. Bu yüzden sıvı alımının dikkatle izlenmesi tavsiye edebilir. Kilo tartımı aynen dişleri fırçalamak veya kontakt lens takmak gibi günlük rutinin bir parçası haline getirilmelidir. Günlük, olarak takip edilmelidir çünkü böylece tutarsızlıkları fark etmek daha kolay olur.
Kalp sağlığına uygun bir diyetle beslenmek
Yemek ve atıştırmalıklarda kalp sağlık koşulu akılda tutularak bir beslenme planı yapılmalıdır. Bol miktarda taze meyve ve sebze, tam tahıllar, yağsız protein kaynakları, az yağlı süt ürünleri, kuruyemişler ve baklagiller alınmalıdır. Kırmızı et ve trans yağlar ile doymuş yağlar ve şekerli içecekler içeren yiyeceklere dikkat edilmelidir. Bunun yanında doktorlar genelde tuz alımını azaltılmasını tavsiye ederler. Çünkü çok fazla tuz tüketmek kalp yetmezliği olan kişiler için kritik bir konudur. Çok fazla tuz tüketildiğinde vücut ödem tutma eğilimindedir. Bu sıvı birikebilir ve kalp yetmezliğini daha da kötüleştirebilir.
Uyku problemlerini görmezden gelmemek
Kalp yetmezliği olan kişiler, uyku uzmanlarının uyku apnesi de dâhil olmak üzere düzensiz uyku dediği durumdan daha çok mustariptir. Çok ciddi bir uyku bozukluğu olan uyku apnesi, uyurken tekrar tekrar durup nefes almaya başladığında ortaya çıkar. Kişi uyku apnesi varsa, onu görmezden gelmemesi gerekir. Tıkayıcı uyku apnesi kalp yetmezliğini daha da kötüleştirebilir. Bir uyku çalışması, doktorun durum hakkında daha fazla bilgi edinmesine ve onu tedavi etmenin en iyi yolunu belirlemesine yardımcı olabilir.
Egzersiz yapmak
Aktif olmak, sağlığı ve yaşam kalitesini iyileştirmenin harika bir yoludur. Örneğin, günlük yürüyüş sadece vücudu hareket ettirmek, gücünü ve dayanıklılığını geliştirmek, ruh halini yükseltmek için yardımcı olur. Öncelikle hafif egzersizlerle başlanmalı bir program dahilide artırılmalıdır. Isınma dönemi sonrasında artırılmalıdır ve bol içilmelidir. Bunun yanında herhangi bir uyarı işaretini görmezden gelmemeli, halsiz veya hasta hissetmeye veya kalp atış hızlandığında egzersiz yapma bırakılmalıdır. Herhangi bir egzersize başlamadan önce, doktora danışılmasında da fayda vardır, çünkü bazen, belirli aktiviteler kişi için uygun olmayabilir.
Bu kişisel bakım stratejilerine sadık kalınarak ve doktor kontrollerini aksatmayarak hayat kalitesini yükseltmek mümkündür. Bununla birlikte örneğin kilo almaya başlanırsa, bacaklarda veya midede şişlik başlarsa doktora müracaat edilmelidir.
Kaynakça:
https://www.umms.org/coronavirus/what-to-know/managing-medical-conditions/conditions/heart
https://www.heart.org/en/health-topics/heart-failure/living-with-heart-failure-and-managing-advanced-hf/covid-19
https://www.guysandstthomas.nhs.uk/our-services/cardiovascular/specialties/cardiology/heart-failure/heart-failure-and-coronavirus-frequently-asked-questions.aspx
Yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu
İçeriğinizi soluksuz okudum. Başarılar dilerim 😊