İlkel kabilelerden Orta Çağ’ın büyük imparatorluklarına kadar, örgütsel tüm sistemlerde, örgütü ayakta tutan en önemli dinamik, taraftarların liderlerine karşı gösterdikleri sadakat olmuştur. Nitekim, gelmiş geçmiş tüm örgütler, zaferlerini de, yok oluşlarını da sadakat kavramındaki yetersizliğe ya da güce bağlı olarak yaşamışlardır. En küçük örgütsel topluluk olan aileden, en büyük örgütsel yapı olan milletlere kadar, edebi ve öğretici eserler daima sağlam bir birliktelik ve kalıcı bir güç için sadakatin önemine vurgu yapmıştır. Örgütler güçlerini mensuplarının sadakatine borçludur. Bir örgütü ayakta tutan ve yaşamda sözü geçer kılan en önemli faktör sadakatse bile, bu sadakati kuvvetli bir büyüme ve ilerleme hareketine çevirecek bir lider yoksa , bu sadakatin bir anlamı yoktur.
Lidere sadakat, gerek tarihte gerekse de siyaset biliminde üzerinde çokça tartışılan bir konu olmuştur. Ve tarihin en kritik anları ve devrimsel atılımlar bu lidere sadakat konusunda gösterilen tercihlerin ürünü olarak şekillenmiştir. Lider gücünü, örgütünü yönetirken vereceği kararlara mutlak itaatle elde eder ve sürdürür. Peki, lider, kendisine duyulması gereken saygıyı nasıl temin eder ve sürdürür?
İlkel kabilelerde fiziki gücün sağladığı ve getirdiği sadakat, ilk çağ barbar topluluklarında babadan oğla geçen soya bağlı bir değer olarak karşımıza çıkmış, sonraki imparatorluklarda ise, örgütsel beceri ön plana çıkarak stratejik karar alabilme yeteneği lidere sadakatin en büyük kaynağı olmuştur. Orta Çağ ile�birlikte dinsel sistemlerin de sıkça kullandığı korku faktörü, bu dönem imparatorlarına duyulan sadakatin en önemli kaynağı olmuştur. Yeni Çağ ile�birlikte paylaşımlı liderlik anlayışı ön plana çıksa da tek kişinin verdiği isabetli ve tartışılmaz kararlara uyumun doğurduğu güç, lidere karşı sadakatin önemini korumasına devam etmiştir.
Lidere sadakat kavramı her ne kadar imparatorlara, büyük devlet adamlarına, nam salmış büyük komutanlara atfen işlense ve ele alınsa da, aslında lidere sadakat kavramı, ordular başta olmak üzere her türden organizasyon için hayati unsurdur. Askeri literatürde sadakat ve öndere – komutana sadakat kavramı gelmiş geçmiş tüm askeri yapılar için yegane düstur olmuştur. Nitekim tarihe adlarını eşsiz ve muazzam zaferlerle kazıyan ordular ve komutanlar başarılarını tüm varlığıyla eylem ve kararlarında gözettikleri sadakatlerine borçludurlar. Bakıldığında İskender ordularını onların üstünde kendisine mutlak sadakatle hizmet veren komutanlarıyla Asya’nın yarısını fethetmiştir. Roma orduları disiplinin getirdiği mükemmel sadakat sistemiyle yüzlerce yıl Asya ve Avrupa’da hüküm sürmüştür. İslam orduları Asya, Afrika ve Avrupa’ya yönelen fetihlerinde gücünü hep halifeye duyulan sadakatten almıştır. Çin’de Konfüçyüs, öğretisi anneye babaya itaat ve sadakati insanlığın ilk görevi olarak kabul etmiştir. Japonya’da ise, SHINTO geleneğine göre, devlet kutsal imparatorda vücut bulduğu için, sadakat önceliği imparatora verilmiştir. Sadakat ve sevgi arasındaki rekabette, seçim anı geldiğinde, BUSHIDO’ya bağlı SAMURAI, asla imparatora sadakati seçmede tereddüt etmemiştir. Öğrenci SAMURAI’lara her şeylerini imparatorun uğruna feda etmeleri öğretilirdi. Sadık bir anne, imparatora sadakat uğruna oğullarını feda etmeye daima hazırdı. Lâkin bu işlenmemiş, aşırı ham tavır, mutlakıyet ve despotizme zemin hazırlamıştır. Buna karşın, her türlü bütün toplumsal acılara rağmen, halk sadakat duygusunu asla terk etmemiştir.
İktidardaki elitler diktatöre ve ortaya koyduğu vizyona kesin bir sadakatle bağlılığını ilan etmelidir. Bu sadakat paylaşımı, bir ideolojiye mutlak bağlılıkla sağlanmaktadır. İktidardaki güçlü elit de kendisine tabi olanları ideolojiye körü körüne bağlılıkla kontrol altında tutar.
Sadakat kavramının en hayati şekilde arandığı ve önemsendiği örgütler şüphesiz terör örgütleri ve küresel çeteler olmuştur. Hassan Sabbah’ın Haşhaşileri’nde aradığı ilk ve en önemli özellik bu olmuştur. Hatta lidere bağlılık sık sık kendini öldürerek feda etme yoluyla bağlılık gösterilerinin konusu olmuştur. Günümüzün en büyük ve kanlı terör şebekelerinden olan İşid, gücünü ve hakimiyetini tartışmasız lider bağlılığı özelliğinden almaktadır.
Modern dünyada sadakat kavramı orduların literatüründen iş yaşamına uyarlanmış hızlı ve amansız bir rekabetin hüküm sürdüğü iş dünyasında da öne çıkmıştır. Orduları ayakta tutan sadakat, firmaları ayakta tutan sadakatten farklı değildir. Her çalışanınız sizin onlar için gözünüzü kırpmadan eğlencenizden, lüksünüzden vazgeçeceğinizi; düğününde, cenazesinde, hastalığında destek olacağınızı bilsin. Bir kişi ihtiyaç duyduğunda, tüm kurum ayağa kalksın. Bunu gören personel, kurumu için tüm fedakarlığı yapacaktır. Bu bir arı kolonisinde de böyledir, akıncı birliklerinde de, evlenmek için size gelen genç personelinize destek verdiğinizde de. Sadakat satın alınamaz, yine sadakatle kazanılabilir.
Bugün klasik manada örneklerine ender olarak rastladığımız körü körüne sadakat kavramı geçen yüzyıldaki büyük dünya savaşlarının baş aktörleri olan Hitler ve Stalin diktatörlüğünden sonra hala varlığını göstermektedir. Nitekim yakın zamana ait şu haber bunun en güzel ve çarpıcı örneği sayılabilir.
“Kuzey Kore Haber Ajansı KCNA ve devlet televizyonunun bildirdiğine göre 66 yıl önce kurulan Çocuklar Birliği’nin kuruluş yıl dönümü için yapılan törende 45 bin Kuzey Koreli çocuk, Devlet Başkanı Kim Jong Un’a sadakat yemini etti. Televizyon spikeri, çocukların birçoğunun sevinçten ağladığını ve Kim Jong Un’un sadık oğulları ve kızları’ olmak istediklerini söylediklerini aktardı.
Çocuklar adına konuşan öğrenci temsilcisi, liderlerine ‘uzun bir ömür’ dilediklerini, tek arzularının ‘saygıdeğer General Kim Jong Un’un daima sağlık ve dirençli kalması’ olduğunu söyledi.
Kim Jong Un’un iktidara geldiğinden bu yana ikinci defa yaptığı televizyon konuşmasında, kendisine sadakat yemini eden çocukları ‘güçlü ve müreffeh ulusun gelecekteki devrimci işçileri’ olarak niteledi.”
Kaynakça:
http://www.dunyabulteni.net/haber/213031/k-kore-diktatorune-cocuklardan-sadakat-yemini
http://www.radikal.com.tr/radikal2/lidere_sadakat_ve_kisilik-1097536
http://blog.radikal.com.tr/politika/sag-partilerde-lider-kultu-ve-kosulsuz-sadakatin-nedenleri-uzerine-48483
http://www.zaman.com.tr/yorum_liderlik-itaat-ve-biat-kulturu_2254646.html
http://www.bbc.co.uk/turkce/haberler/2011/12/111220_korea_pledges.shtml
http://www.dw.de/kay%C4%B1ts%C4%B1z-%C5%9Farts%C4%B1z-ba%C4%9Fl%C4%B1l%C4%B1k/a-17301710
http://www.aktuel.com.tr/dunya/2014/06/19/iside-baglilik-yemini
http://en.wikipedia.org/wiki/Honneur,_patrie,_valeur,_discipline
http://en.wikipedia.org/wiki/Meine_Ehre_hei%C3%9Ft_Treue
Yazar:Erdal Uğur