Lökositüri (Piyüri), idrarda yüksek sayıda beyaz kan hücresi ile karakterize edilen idrarla ilgili bir durumdur. Doktorlar santrifüj edilmiş idrarın milimetre küpe (mm3) başına en az 10 beyaz kan hücresi olarak yüksek sayı bildirmektedirler. Piyüri idrarın bulanık veya irin içerdiği görülmesine neden olmaktadır. Piyüri varlığı genellikle idrar yolu enfeksiyonunda (İYE) görülmektedir. Nadir durumlarda, karmaşık bir İYE veya sepsis belirtisi olmaktadır. Steril piyüri, bakteri tespit edilmeden ortaya çıkan bir piyüri formudur. Bu durumlarda, tespit edilemeyen bakteriler, virüs, başka mikrop tipi veya diğer bazı tıbbi rahatsızlıklar ile ilgili olmaktadır. Bu makalede, piyüri’nin nedenleri, semptomları ve ayrıca tedavi seçenekleri hakkında bilgiler yer almaktadır.
Nedenleri
Piyüri’ye genellikle bir UTI neden olmaktadır ve birçok farklı koşulun sonucu olarak ortaya çıkmaktadır. En sık olarak böbrekler, üreterler, üretra veya mesane de dahil olmak üzere üriner sistemin herhangi bir alanında bir enfeksiyon olan bir ÜYE neden olmaktadır. Steril piyüri en sık gonore veya viral enfeksiyonlar gibi cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlardan (CYBE) kaynaklanmaktadır. Steril piyüri’nin nedenleri vardır ve bu nedenler aşağıdaki gibidir:
• İnterstisyel sistit
• Sepsis ile bakteremi
• Tüberküloz
• İdrar yolu taşları
• Böbrek hastalığı
• Prostatit
• Zatürre
• Kawasaki veya SLE hastalığı gibi otoimmün hastalıklar
• Parazitler
• İdrar yolundaki tümörler
• Polikistik böbrek hastalığı
• İYE semptomlarının mevcut olabileceği steril pirüri, ancak idrarda saptanan bakteri olmaması
• Klamidya, bel soğukluğu, genital herpes, insan papilloma virüsü enfeksiyonu, sifiliz, trichomonas, mycoplasma ve HIV gibi cinsel yolla bulaşan hastalıklar (STD’ler)
• Adenovirüs, BK polyomavirüsü ve sitomegalovirüs gibi viral enfeksiyonlar
• Ağrılı mesane sendromu
• Pelvik enfeksiyonlar
• Karın içi enfeksiyonları
• Kan zehirlenmesi
• Radyasyon sistit
• Transvajinal ağ
• Böbrek nakli reddi
• İntrinsik böbrek hastalıkları
Ayrıca piyüri bazı ilaç türlerinin alınmasına da bir tepki olmaktadır. bu ilaç türleri aşağıdaki gibidir:
• İbuprofen ve aspirin gibi steroid olmayan antienflamatuar ilaçlar ( NSAID’ler )
• Diüretikler
• Penisilin antibiyotik
• Omeprazol gibi proton pompası inhibitörleri
• Olsalazin
• Nitrofürantuan
• Protonlar Inhibitörleri pompalar
• Aspirin
Semptomları
Piyüri, başka belirtilerle birlikte bulunmayan irinle bulanık idrar neden olmaktadır. idrardaki renk veya dokudaki değişiklik, beyaz kan hücrelerinin sayısındaki artıştan kaynaklanmaktadır. Kişi de İYE varsa, bazı semptomlar ortaya çıkabilmektedir. Bu semptomlar aşağıdaki gibidir:
• Sık idrara çıkma dürtüsü
• İdrar yaparken yanma hissi
• İdrarda kan
• Pis kokulu idrar
• Pelvik ağrısı
• Ateş
Altta yatan başka bir durum pirüriye neden olursa ortaya çıkabilecek diğer belirtiler vardır. Bu belirtiler aşağıdaki gibidir:
• Ateş ve titreme
• Karın ağrısı
• Anormal akıntı
• Nefes darlığı
• Mide bulantısı ya da kusma
• Mesane ağrısı
Risk Faktörleri
Kadınlar, piyüri için erkeklerden daha fazla risk altındadır. Piyüri yaşlı erişkinlerde daha yaygındır ve steril piyüri yaşlı kadınlarda daha sık görülmektedir. Bu östrojenleştirme seviyelerinde doğal bir düşüş ile ilişkilidir. Menopoz, menopozda İYE riski arttıkça, kadınlarda piyüri riskini artırabilen bir başka faktördür. Cinsel olarak aktif olmak da piyüriye yakalanma riskini artırmaktadır. Çünkü klamidya gibi bazı STD’ler piyüriye neden olmaktadır. Ayrıca cinsel aktivite de ÜYE için riskini artırmaktadır.
Teşhisi
Doktor kişi de piyüriyi teşhis etmek için idrar tahlili yapmaktadır. Bu, idrar numunesinin alınmasını içermektedir, bu daha sonra görünümüne, konsantrasyonuna ve içeriğine göre analiz edilmektedir. Anormal beyaz kan hücresi sayımı olan bulanık idrar, piyüriyi göstermektedir. İdrar tahlili başka anormallikleri de vurgulayabilir. Örneğin, nitrit veya lökosit esteraz varlığı, bir UTI’yi gösterirken, yüksek protein seviyeleri böbrek hastalığını göstermektedir.
Komplikasyonları
Piyüriya tedavi edilmezse, daha fazla sağlık komplikasyonlarına neden olmaktadır. Vakaların çoğuna bir çeşit enfeksiyon neden olduğundan, bu durum vücuda yayılmaktadır. Tedavi edilmeyen enfeksiyonlar kan zehirlenmesine ve organ yetmezliğine yol açabilmektedir. Kalıcı böbrek hasarı tedavi edilmemiş İYE’lerle ilgili bir endişe nedenidir. Bununla birlikte tedavi edilmeden bırakılan ciddi piyüri vakaları ölümcül olmaktadır. Bazen yanlış tanı koymak tedaviyi zorlaştırmaktadır. Bazı durumlarda, piyürinin antibiyotik ile tedavisi durumu daha da kötüleştirmektedir. Bunun nedeni belki de pek çok piyüri semptomunun bakteriyel enfeksiyon değil inflamasyona bağlı olmasıdır.
Tedavi
Piyüri antibiyotiklerle tedavi edilmektedir, fakat tedavisi altta yatan nedene bağlıdır. Genellikle, İYE piyüriye neden olmaktadır ve tedavi oral trimetoprim-sülfametoksazol veya nitrofurantoin gibi kısa antibiyotik tedavisi içermektedir. Ayrıca antibiyotikler bakteriyel CYBE ve tüberkülozu da tedavi etmektedir. Tam bir antibiyotik seyri aldıktan sonra kişi de düzelme olmazsa, daha ciddi altta yatan durum mevcut olabilmektedir. Bazı durumlarda, idrar beyaz kan hücrelerinde artışı tetikleyen ilaçların kesilmesi piyüriyi tedavi etmektedir. Ancak, ilaçları bırakmadan ya da değiştirmeden önce uzaman bir doktora danışılması önemlidir.
Hamilelik Sırasında Piyüri
Piyüri ve İYE sıklıkla hamilelik sırasında ortaya çıkmaktadır. Bu, hamilelik sırasında bakterilerin idrar yoluna girip büyümesini sağlayan anatomik ve hormonal değişikliklerden kaynaklanmaktadır. Hamilelik sırasında piyüri yaşayan herkes altta yatan nedeni belirlemek için bir doktorla görüşmelidir. Hamilelik sırasında idrarda enfeksiyon veya asemptomatik bir bakteri varlığı bile zararlı ve bebekte komplikasyonlara neden olmaktadır. Çoğu piyüri vakası ciddi bir sağlık riski oluşturmamaktadır, ancak piyüri yaşayan herkes altta yatan sebebi belirlemek için bir doktora danışmalıdır.
İYE, doktorların kısa bir antibiyotik tedavisi ile tedavi edebilecekleri yaygın bir piyüri nedenidir. Eğer antibiyotikler semptomları tedavi edemezse, kişi daha fazla tıbbi yardım almalıdır. Ayrıca kişi hamilelik sırasında piyüri yaşıyorsa, komplikasyon riskini en aza indirmenin en iyi yolu hakkında doktorlarıyla görüşmelidir.
Kaynakça:
nih.gov
nejm.org
bjgp.org
mayoclinic.org
Yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu