Motivasyon, bir amaca ulaşmak için içimizden gelen güçlü bir istektir. Hedeflerimize ulaşmak için ihtiyacımız olan bir güçtür. Arzu, istek, ihtiyaç, his, düşünme biçimi, çaba… gibi süreçleri kapsar. Motivasyonun ortaya çıkmasını sağlayan 4 temel kuram vardır. Bunlar; dürtü kuramı, özendirici uyarıcı kuramı, optimal düzeyde uyarılma kuramı ve içgüdü kuramıdır.
1) Dürtü Kuramı: Dürtü, fizyolojik bir ihtiyacın neden olduğu gerginlik durumudur. Fizyolojik bir ihtiyacın psikolojik sonucudur. Fizyolojik ihtiyaçlarımızın karşılanmasını sağlayan itici güçtür. Örneğin; acıkmak, susamak dürtüdür. Acıktığımızda kendimizi gergin hissetmemiz bundan dolayıdır. Organizmanın yaşamsal faaliyetlerinin devam etmesi için gereklidir.
2) Özendirici Uyarıcı Kuramı:�Motivasyon süreci, her zaman illaki fizyolojik bir ihtiyacın sonucu olarak ortaya çıkmaz. Bazen motivasyon, dışsal bir özendirici devreye girince de ortaya çıkar. Yani, dışsal bir faktörün bizdeki uyarıcıyı harekete geçirmesiyle ortaya çıkar. Örneğin, aç olmasak bile(fizyolojik uyarıcı yani açlık yok) pastanenin önünden geçerken canımızın pasta, kurabiye istemesidir. Bir arkadaşımız yanımızda kahve içerken kokuyu duyup, bizimde özenmemizdir. Aslında, böyle bir ihtiyacımız yok fakat, kokuyu duyunca başlıyor.
3) Optimal Düzeyde Uyarılma Kuramı: Kişi herhangi bir uyarıcıya optimal(maximum) düzeyde maruz kalınca, o uyarıcı karşısında oluşan gerginliği gidermeye çalışır. Örneğin, diskoda ya da düğünlerde hepimiz yüksek sese maruz kalmışızdır. Yüksek ses bize, sakin bir ortama gitme ihtiyacı hissettirir. Tam tersi durum içinde geçerlidir. Evde tek başımızayken, sessizlik insanda ses duyma ihtiyacı hissettirir.
4) İçgüdü Kuramı: İçgüdü, türe özgü hazır oluş anlamına gelmektedir. Doğuştan gelen bir türün yapması gereken davranışlardır. Örneğin örümceğin ağ yapması, arının bal yapması… gibi. Bunlar bir öğrenme gerektirmezler, temelde öğrenilmiş olarak gelirler. İnsanlarda da annelik içgüdüsünü örnek verebiliriz.
Yazar:Nur Altn