Eminim, çoğunuz Cem Yılmaz’ın zekasına ve hazırcevaplık‘ına hayransınızdır. Siz de onun gibi bir cevap verme kabiliyetine sahip olmak istemez misiniz?
Hazırcevaplık Nedir?
Hazırcevaplık, her anda her ortamda sorulan her soruya, anında cevap üretebilme yeteneğidir.
Kimimiz, ani bir durum karşısında ne söyeleyeceğimizi bilmeyiz, bir şeyler geveleyip durumu kurtaramayız ve kendimizden nefret ederiz. Kimimiz ise hazırcevaplık’ıyla haksızsa bile su yüzüne çıkmayı başarır.
İşte, bunun temelinde çok kelime bilmek yatar.
Bir yazarımızla yapılan röportajda, kendisinin hazırcevaplılık’ı üzerine sorulan soruya şöyle cevap vermiştir:
”Hergün düzenli olarak sözlük okuyorum. Hatta sözlükle geçirdiğim vakit, kitap okuma seanslarımdan daha da uzundur.”
– “Efendim”, demiş. “Kulaklarınız, bir insan için biraz büyük değil mi?”
Galileo:
– “Doğru”, demiş. “Benim kulaklarım bir insan için biraz büyük ama, seninkiler bir eşek için fazla küçük sayılmaz mı?”
Nasıl Hazırcevap Olunur?
Aslında bu iş çok da zor değildir. Yapmanız gereken kelime bilginizi hergün olmasada, sık sık sözlük karıştırarak arttırmak ve aşağıda önerilen alıştırmaları yapmak:
*Bir kelimenin son hecesiyle başlayan başka bir kelime bulma oyununu sık sık oynayın(Örneğin: masa, salata, taş, aşı, şımarık vs. gibi)
*Herhangi bir kavramı, çeşitli kelimelerle açıklamaya çalışın(Tabu oyununa benzer). Örneğin, Çorap kelimesi için ‘Kalın,sıcak,ayakkabı,yünlü’ gibi.
*Bir önceki maddede önerdiğim çalışmayı şimdi cümleler kurarak yapmaya çalışın.
*Bunları yaparken aynanın karşısına geçip 1-2 dakika yapmanız size çok şey katacaktır bu yolda.
*Bir arkadaşınızla çağrışım oyunu oynayın. Arkadaşınız bir kelime söylesin. Sizde o kelimenin size çağrıştırdığı bir diğer kelimeyi söyleyin.
*Aynı harfle başlayan kelimelerin oluşturduğu birkaç cümle kurun. Bu size fazla sayıda kelime düşündürtecektir. Örneğin: ”Kitapçı kitabı kapatacakken kitaptkia kısa kısa kesikleri keşfetti.”
*Arkadaşınızla oynayabileceğiniz bir diğer sizi çok geliştirecek oyunumuz ise birbiriyle alakasız kelimelerden metin oluşturma. Arkadaşınız size birkaç birbiriyle alakası olmayan kelime söyleyecek, siz de o kelimeleri kullanarak bir metin yazacaksınız. Daha sonrada bu oyunu sözlü şekilde deneyin. Bu alıştırma dediğim gibi size çok şey katacak.
*Şimdi bir gazeteyi veya dergiyi açın ve röportaj arayın. Kendinize uygun soruları bulun ve sanki sizle röportaj yapılıyormuşçasına sorulara uzun uzun cevaplar vermeye çalışın. Hatta ilk önce bunları yazarak yapın, daha sonra aynanın karşısına geçerek sözlü olarak yapın.
*Hazırcevaplığın bir diğer olmazsa olmazı bol bol deyim ve atasözü bilmektir. Yani sadece kelime öğrenerek bu iş olmaz. Elinize deyim ve atasözleri kılavuzunuzu alın ve hergün birkaç tane bilmediğiniz deyim ve atasözünü öğrenmeye çalışın. Günlük hayatınızda ve alıştırmalarınızdada bu kelime,deyim ve atasözlerini kullanın ki lazım olduğunda aklınıza gelip, işe yarasın.
* İşin özeti, okuyun, öğrenin ve öğrendiğiniz şeyleri sürekli günlük yaşamınızda kullanın.
Yazımızı Neyzen Tevfik’in hazırcevaplılık’ını gösteren bir kısa hikayemizle bitirlerim :)
Tanıdıklarından biri, yazdığı romanın müsveddelerini Neyzen Tevfik’ e göstererek fikrini sorar.Neyzen beğenmediğini ifade edince, adam:
” İyi ama” der..”Siz hiç roman yazmadınız ki!”
Neyzen Tevfik şu cevabı verir:
” Ben yumurtanın tazesini bayatını iyi anlarım; ama bu güne kadar hiç yumurtlamadım.”
Hazır cevaplılık için insanın biraz yorum yapabilme yeteneğine sahip olması yanı sıra bir çok konuda az veya çok bilgisi olması gerekir keza hazır cevaplılık durumu yorumlama ve ciddi bilgi birikimi sonucu gelişir.