Harçtaki yenilebilir katkı maddeleri hem pratiktir hem de felsefi amaçlara hizmet etmektedir. Nanjing şehir duvarı, 600 yıl önce Ming hanedanlığının kurucu başkenti için ilk savunma hattı olarak inşa edilmiştir ve 22 mil uzunluğundadır. 350 milyon tuğla ile inşa edilmiş ve yüzyıllar boyunca hava koşullarına rağmen zarar görmemiştir. Buna istinaden 2010 yılında Çinli bir araştırmacı ekibi, duvarın sağlam bileşimi ile ilgilenmişlerdir ve bir bölümde ki harç örneklerini analiz etmişlerdir. Bulunan gizli madde Çin mutfağının temel bir gıdası olan yapışkan pirinç olarak ortaya çıkmıştır.
Bu yapışkan pirinç tanelerin bir yapıştırıcı olarak kullanılması, tamamen şaşırtıcı değildir. Çinli inşaatçılar, binlerce yıl boyunca, şehir surları, pagodalar, köprüler ve mezarlar dâhil olmak üzere ülke genelinde yapıları bir araya getirmek için, kireç harcıyla yapışkan pirinç veya pişmiş pirinç harcını kullanmışlardır. Pişmiş pirinci ilk önce bir macun için de kaynatılıp, daha sonra kireç taşıyla ısıtılan bir madde olan kum ve kireçle karıştırılırmışlardır. Araştırmacılardan Sichuan Üniversitesi’nden Yan-Bing Luo ve Yu-Jie Zhang, bu nişastalı yapışkan madde Çin mimarlık tarihinde önemli bir statü ve değere sahip olduğunu bildirmişlerdir. Aynı zaman da gücü ve düşük gözenekleri nedeniyle Çin betonu olarak adlandırılmaktadır.
Bilim adamları bu alışılmadık formülleri uzun zamandır araştırmaktadırlar ve son yıllarda farklı araştırmacı ekipleri bu karışımı daha iyi anlamak için daha kapsamlı çalışmalar yapmaktadırlar. Araştırmacılardan Jiajia Li ve Bingjian Zhang altı yıl boyunca, Taosi bölgesinden (M.Ö 2300-1900) Qing Hanedanlığı’ na (1644-1911) kadar uzanan Çin’deki 159 bölgeden, 378 eski harç örnekleri toplamışlardır. Yaptıkları çok sayıdaki kimyasal testler sonucunda, 96 bölgeden aldıkları 219 bileşenlerin organik bileşenlere sahip olduğunu bulmuşlardır. Bu bileşenlerin için de az miktarda nişasta, protein, kahverengi şeker ve kan gibi bileşenlerin olduğunu bildirmişlerdir. Bu karışımlar Çin’in yapılarının çoğunun korunmasına yardımcı olmuştur. Araştırmacıların bildirdiği gibi inşaatta kullanılan harç kalitesi, anıtın dayanıklılığının belirlenmesinde önemli bir rol oynamaktadır.
Araştırmacılar Jiangsu eyaletindeki 2000 yıllık bir mezardan bir örnek almışlar ve incelemeleri sonucunda en eski yapışkan olan pirinç harcı izi olduğu sonucuna varmışlardır. Yapılan ayrı bir çalışma da ise, üç bin yıl öncesine dayanan daha erken bir kullanım olduğunu bildirmişlerdir. Araştırmacılar tarifin kökenini bilmese de, Tang hanedanının (816-907) pirinç yapımını geliştirmek için sıklıkla bu karışımları kullandığını belirtmişlerdir. Song ve Ming hanedanları tarafından, her ikisinin de geniş kapsamlı mimari faaliyet gösterdiği bu eşsiz harç, özellikle önemli binaların temellerinde yaygın olduğu tespit edilmiştir.
Yapışkan pirinç tatlı bir pirinç türüdür, zongzi yemeği, pirinç piramitleri ve yapraklara özenle sarılmış dolgular veya pirinç yufkalı tatlı bir çorba gibi tang yuan gibi lezzetli yemeklerin lezzetini artırmaktadır. Aynı zamanda pirincin mumsu, polisakkarit ve amilopektinden gelen daha yoğun bir mikro yapı veren bir dokusu vardır. Kireç harcı ile karıştırılan taneler, basınç dayanıklılığını artırmaktadır ve duvarların çatlamadan yük taşımasına yardımcı olmaktadır. Ve ayrıca, binaları erozyona karşı koruyan, oldukça su geçirmez özelliği de bulunmaktadır.
15. yüzyılda inşa edilmiş olan Yasak Şehir’ in pirinç nişastası için salonlarından ve bahçesinden harç örnekleri pozitif olarak test edilmiştir. Bu teste dayanarak Ming hanedanlığı döneminde büyük ölçüde restore edilmiş olan Çin Seddi bölümlerine de uygulanmış olduğunu bildirmişlerdir. Ancak Yanqing İlçesi’nden geçen duvardan alınan bir örnekte daha az yaygın bir madde içerdiği bulunmuştur ve bu madde sadece beş bölgede ortaya çıkan hayvan kanıdır. 
Hayvan kanı duvarları inşa etmek için korkunç bir madde gibi gelebilir, ancak birkaç kültür tarafından kullanılan tamamen normal bir katkı maddesidir. Fransızca, İtalyanca ve İngilizce olarak yazılmış kan ve kireç harçlarını karıştırmanın ayrıntılı birçok yolları vardır. 2014 çalışmasına göre Çin’de inşaatçılar, harçlarının kıvamını artırmak için domuz kanı kullanmışlardır. Ayrıca domuz kanı, domuz çorbası gibi çeşitli bölgesel yemekler içinde kolayca elde edilebilmektedir.
Çinlilerin tercih ettiği diğer birçok organik katkı maddesi suyu uzaklaştırmaya yardımcı olmuştur. Li ve Zhang, ahşap gemiler için yaygın bir su geçirmez conta olan tung yağı olduğuna inandıkları 87 bölgeden yağ örnekleri bulmuşlardır. Bir başka madde ise yumurta beyazıdır, yumurta beyazı sadece suya dayanıklı değildir, aynı zamanda harcın viskozitesini de arttırmaktadır. Yumurta beyazları da ünlü Terracotta Ordusu’nu renklendirmek için boya bağlayıcı olarak kullanılırmış. Araştırmacılar, kahverengi şekerin de harçlardaki su içeriğini azalttığını ve güçlerini artırdığını bulmuşlardır. Eski bilgilere göre sukroz, sıklıkla doğu ve güneydoğu Çin’deki kaleleri ve evleri inşa etmek için kullanılırmış. [terocco ordu]
O dönemlerde bu harçlar zorunluluk dışında icat edilmiştir. Uzak Roma’da, betonun gizli içeriğinde kireç harcının dayanıklılığını artırmak ve su altında kalmasını sağlamak için volkanik kül kullanmışlardır. Avrupa ve batı Asya’da volkanik kül ile yapılan benzer harçlar benimsenmiştir. Ancak, antik Çin’de volkanik kül bulunmamaktadır. Bunun yerine, mühendisler kendine özgü inşaat malzemeleri oluşturmak için kendi bölgesel bileşenlerini kullanmışlardır.
Bu mükemmel tasarımlar, genellikle biçim ve fonksiyonun ötesinde düşünmenin sonuçlarıdır. Araştırmacıların öne sürdüğü felsefe, bu füzyon pastaları için bir şiirsel ilham kaynağı olabilir. Li ve Zhang eski Çin halkı, genellikle cennet ve insan birliği olarak adlandırılan bir doğa görüşünü savunmuşlardır. Bundan dolayı yapı malzemelerinde tarımsal, ormancılık ve hayvansal ürünlerin kullanılması, mimariyi ve doğayı bütünleştirmek isteyen mimari estetiği olarak yansıttığına inanıyorlarmış.
İnanılmaz bir şekilde, yapışkan pirinç harcı ile yapılmış yapılar, doğal erozyondan daha çok hayatta kalmıştır. 2009 tarihli bir makaleye göre, 1604 yılında Quanzhou liman kentini, 7,5 büyüklüğünde bir deprem sarsılmış, bu deprem de birçok tapınak, stupa ve köprü tahrip olmamıştır. Sebebi ise yapışkan pirinç harcının temellerini sağlam bir şekilde tuttuğudur.
Bu devrim niteliğindeki yapıştırıcılar açıkça etkili olmasına rağmen, Qing hanedanlığının sonlarında yeniliğe yenik düşmüşlerdir. Li ve Zhang, 1889 yılında Çin’in ilk çimento 
fabrikasının Hebei eyaletinde açıldığını ve bu inorganik bağlayıcı maddenin kompozit harçların rolünü yavaş yavaş doldurduğunu belirtmişlerdir.
Ancak araştırmacılar bu eski formüllerin özellikle tarihi yerleri dengelemek için hala potansiyel bir yapıştırıcı olarak görmektedirler. Londra Üniversitesi Koleji’nde bir arkeolog olan Dr. Gaetano Palumbo’ ya çimento, koruma çalışmalarına zarar verdiğini bildirmiştir. Çimento yüksek miktarda tuz içerir ve geleneksel kireç esaslı harçlarla uyumsuzdur çünkü çok güçlü ve serttir. Çin’de restoratörler, tek kemerli Shouchang Köprüsü’nün eski yapılarının tadilatını yapmak için yapışkan pirinç ve kireç harçlarını başarıyla kullanmışlardır
Bir muhafazakâr grubu, tarihi yerler için yenilikçi bir tedavi geliştirmek üzere, zaman aşımına uğramış yapışkan pirinç teknolojisini nispeten yeni nanoteknoloji ile birleştirmektedir. Getty Conservation Enstitü araştırmacısı Jorge Otero, bu, kireçtaşı veya kireç harcı gibi kireç esaslı yapıları onarmak için kullanılabilecek özgün ve ekolojik bir uygulama olduğunu bildirmektedir. Jorge Otero’ nun ekibi hala malzemelerinin dayanıklılığını test etmektedirler, ancak eski tanelerin yetenekleri açık. Yakında yapışkan pirinç, dünyadaki tarihi binaları birbirine yapıştırabilir.
Kaynakça:
atlasobscura.com
chinawhisper.com
Yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu