Bilgiustam
Bilgiyi ustasından öğrenin

Soğuk Aşı Nedir?

0 426

Soğuk aşı zinciri, aşıyla ilgili tüm ekipman ve prosedürleri içeren, sıcaklık kontrollü bir tedarik zinciridir. Soğuk zincir, üretim tesisindeki soğuk depolama ünitesi ile başlar, aşının nakliyesi ve tedarikçisi tesiste uygun şekilde depolanmasına kadar uzanır ve aşının hastaya verilmesi ile sona erer. Üreticiler, distribütörler, halk sağlığı personeli ve sağlık hizmeti sağlayıcıları, aşıların üretildiği andan uygulanmasına kadar soğuk aşı zincirinin sürdürülmesini sağlama sorumluluğunu paylaşır.
Aşı Saklama ve İşleme Standart Çalıştırma Prosedürleri (SOP’lar)
CDC, tesislerin açıkça yazılmış, ayrıntılı ve güncel depolama ve işleme standart işletim prosedürleri (SOP’lar) geliştirmelerini ve sürdürmelerini tavsiye eder. SÇP’ler tüm personel tarafından gözden geçirilir ve aşı koordinatörü tarafından yıllık olarak güncellenir. SÇP’ler üç ana alan için planlanır ve bilgiler içerir. Bu plan ve bilgiler aşağıdaki gibidir:
• Genel bilgiler: Aşı üreticileri, ekipman hizmet sağlayıcıları ve önemli tesis personelinin iletişim bilgilerini, ayrıca iş tanımlarını, düzenli olarak kullanılan formları ve personel eğitim gereksinimlerini içerir.
• Rutin saklama ve kullanma: Sipariş vermeden saklama koşullarının izlenmesine kadar aşı envanter yönetiminin tüm yönlerine ilişkin bilgileri içerir.
• Acil durum aşının depolanması, kullanılması ve nakliyesi: Ekipman arızaları, elektrik kesintileri, doğal afetler veya aşı saklama koşullarını tehlikeye atabilecek diğer acil durumlarda atılması gereken adımlar.

Soğuk Aşı Nedir?Soğuk Aşı Hazırlama

Aşı hazırlama, uygulamadan önceki soğuk zincirdeki son adımdır. Aşıların özenle kullanılması ve hazırlanması, uygun şekilde saklanması kadar aynı derecede önemlidir. Hazırlık sırasında yapılması gerekenler aşağıdaki gibidir:
• Kesin aseptik ilaç hazırlama uygulamalarına uyulmalıdır
• Aşıları hazırlamadan önce el hijyeni uygulanmalıdır
• Aşılar, potansiyel olarak kontamine olmuş öğelerin yerleştirildiği alandan uzakta, belirlenmiş, temiz bir ilaç hazırlama alanında hazırlanmalıdır
• Aşılar bir seferde bir hasta için ve yalnızca uygulamaya hazır olduklarında hazırlanmalıdır
• Her zaman son kullanma tarihleri kontrol edilmeli ve doğru aşının seçildiğinden emin olunmalıdır
• Aşılar sadece hazırlayan kişi tarafından uygulanmalıdır
• Her zaman üreticinin paket eklerinde bulunan talimatlar izlenmelidir.

Farklı Aşı Türleri

Farklı aşı sunum türleri hakkında genel bir bilgi yer almaktadır, her türün hazırlanması, saklama koşulları ve uygulanmaları farklıdır. Bu aşı türleri aşağıdaki gibidir:
Tek dozlu şişeler (SDV’ler): Tek dozluk bir flakon (SDV) bir doz içerir ve bir hasta için bir kez kullanılır. Bir doz elde etmek için asla bir SDV’den kalan aşı diğeriyle birleştirilmemelidir.
Üretici dolu şırıngalar: Üretici tarafından doldurulmuş bir şırınga (MFS) tek doz aşı ile hazırlanır ve üretici tarafından steril koşullar altında mühürlenir. Bir MFS, mikroorganizmaların büyümesini önlemeye yardımcı olacak bir koruyucu içermez. Bir MFS, bir hasta ve bir enjeksiyon için tasarlanmıştır ve steril mühür kırıldıktan sonra, iş gününün sonunda aşı kullanılmalı veya atılmalıdır.
Çok dozlu şişeler: Çok dozlu bir flakon (MDV) birden fazla doz aşı içerir. MDV’ler, mikroorganizmaların büyümesini önlemeye yardımcı olmak için tipik olarak bir koruyucu içerdikleri için (steril teknik kullanılarak) birden fazla delinebilir. Yalnızca üreticinin prospektüsünde belirtilen sayıda doz flakondan çekilmelidir.
Seyrelticilerle sulandırma: Liyofilize (dondurularak kurutulmuş) aşılar, uygulanmadan önce sulandırma olarak bilinen bir işlemde bir sıvı (seyreltici) ile karıştırılması gereken bir toz veya pelet formunda olabilir. Sıvı seyrelticiler hacim ve bileşim bakımından değişiklik gösterir ve ilgili aşıların hacim, pH (asit/alkali dengesi) ve kimyasal gereksinimlerini karşılamak için özel olarak tasarlanmıştır. Üretici tarafından belirtilmedikçe seyrelticiler birbirinin yerine kullanılamaz. Aşıları sulandırmak için asla bir şişe steril su veya normal salin kullanılmamalıdır.
Önceden hazırlanan aşılar: Aşıları yalnızca uygulama sırasında hazırlanmalıdır. Genel kullanım şırıngalar, depolama için değil anında uygulama için tasarlanmıştır. Koruyucu içermeyen önceden alınmış aşıya sahip şırıngalarda mikroorganizmaların kontaminasyonu ve büyümesi meydana gelebilir. Ek olarak, aşı bileşenleri zamanla plastik bir şırıngadaki polimerlerle etkileşime girerek aşı potansiyelini potansiyel olarak azaltabilir. Önceden hazırlanan aşılar da aşı israfına neden olabilir. Tesis dışı klinikler için bile, aşı üreticileri aşıların hazırlanmasını önermemektedir. Alternatif olarak CDC, büyük aşılama klinikleri için MFS’lerin kullanılmasını önermektedir. Aşıların önceden çekilmesi gerekiyorsa uyulması gereken presedürler aşağıdaki gibidir:
• İlaç hatalarını önlemek için her aşı türü için ayrı bir uygulama istasyonu kurulmalıdır
• Aşılar yalnızca klinik alanına veya toplu aşılama olayına geldikten sonra hazırlanmalıdır
• Aşı uygulayan her kişi bir seferde birden fazla MDV veya 10 doz alınmamalıdır.
• Gereksiz dozların çekilmesini önlemek için hasta akışı izlenmelidir
• Önceden hazırlanmış sulandırılmış aşıyı yalnızca uygulama için hazır olduğunda bir şırıngaya koyulmalıdır
• Önceden alınmış bir aşı sulandırıldıktan sonraki 30 dakika içinde kullanılmazsa, saklama koşulları ve zaman sınırları için üretici kılavuzu izlenmelidir
Bununla birlikte günün sonunda önceden çekilmiş şırıngalarda kalan aşılar atılmalıdır ve önceden çekilmiş, sulandırılmış aşıyı saklamak için asla bir şişeye geri aktarılmamalıdır.

Soğuk Aşı Envanter Yönetimi

Aşıların ambalajından çıkarıldığından ve doğru bir şekilde saklandığından emin olmak ve verilmiş, boşa harcanmış, tehlikeye atılmış, son kullanma tarihi geçmiş veya transfer edilmiş olsun, alınan ve kullanılan her dozu hesaba katmak önemlidir.

Soğuk Aşı Nedir?Soğuk Aşı Ünitesinin Düzenlenmesi ve Saklanması

Belirli aşılar ve seyrelticiler için en güncel saklama ve kullanım önerileri için daima üreticilerin ürün bilgilerine ve paket eklerine bakılmalıdır. Aşının saklama ünitesinin düzenlemesi ve saklanması için önemli uyarılar vardır ve bunlar aşağıdaki gibidir:
Soğuk aşının saklanması
Aşıların doğru şekilde saklandığını doğrulamak ve uygulama hatası riskini en aza indirmek için yapılması gerekenler aşağıdaki gibidir:
• Aşıları, ışıktan korumak ve ek termal stabilite veya koruma sağlamak için uygulama için hazır olana kadar kapakları ayrı kaplarda kapalı olarak orijinal ambalajlarında saklanmalıdır. Asla gevşek şişeler veya üretici tarafından doldurulmuş şırıngalar ambalajlarının dışında saklanmamalıdır. Bu, uygulama hatası riskini artırır, aşıyı ışığa maruz bırakır, son kullanma tarihlerini takip etmeyi ve envanteri yönetmeyi zorlaştırır. Belirli amaca yönelik üretilmiş birimler için, aşının ambalajın dışında saklanması önerilir. Böyle bir durum söz konusuysa, aşının saklanması için üreticinin talimatları izlenmelidir.
• En erken son kullanma tarihlerine sahip aşıları ve seyrelticileri, daha geç son kullanma tarihleri olanların önüne koyulmalıdır.
• Aşıları ve seyrelticileri benzer ambalajlara veya adlara sahip ya da pediatrik ve yetişkin formülasyonlarıyla farklı raflarda saklanmalıdır.
• Mümkün olduğunda seyrelticiyi ilgili soğutulmuş aşı ile saklanmalı ve seyreltici asla dondurucuda saklanmamalıdır.
• Aşılar ve seyrelticiler ünite duvarlarından, tavandan, zeminden ve kapıdan iki ila üç inç uzağa yerleştirilmelidir.
• Aşılar ve seyrelticiler sıralar halinde düzenlenmeli ve hava sirkülasyonunu sağlamak için aralarında boşluk bırakılmalıdır.
• Ev tipi bir ünite kullanılıyorsa, aşılar ve seyrelticiler ünitenin sabit sıcaklıklar veya yeterli hava akışı sağlamayan, örneğin doğrudan soğutma deliklerinin altında, şarküteri, meyve veya sebze çekmecelerinde veya buzdolabı kapısında saklamaktan kaçınılmalıdır.
• Su şişeleri üst rafa, zemine ve ev tipi bir ünitenin kapı raflarına yerleştirilmelidir, çünkü üniteye su şişeleri koymak, sabit sıcaklıkların korunmasına yardımcı olabilir. Bununla birlikte su şişelerinin belirli farmasötik dereceli birimlerle kullanılması tavsiye edilmemektedir.
• Saklama ünitelerinin içine aşılar, seyrelticiler ve su şişeleri dışında herhangi bir şey koymaktan veya saklamaktan kaçınılmalıdır. Diğer ilaçlar ve biyolojik ürünler aşılarla aynı birimde saklanacaksa, açıkça işaretlenmeli ve aşılardan ayrı kaplarda veya kutularda saklanmalıdır. Potansiyel olarak kontamine olmuş maddeler (örn. Kan, idrar, dışkı) damlama veya sızıntılardan kaynaklanan kontaminasyonu önlemek için uygun şekilde saklanmalı ve aşıların altında saklanmalıdır.
• TMD’yi, etrafını çevreleyen aşılar ile birlikte ünitenin ortasına yerleştirilmelidir. En az 30 dakikada bir sıcaklığı ölçmek için bir DDL ayarlanmalıdır.

Sıcaklık Aralıkları

Buzdolapları sıcaklıkları 2 ° C ile 8 ° C (36 ° F ve 46 ° F) arasında, dondurucuların sıcaklıkları -50 ° C ile -15 ° C (-58 ° F ve + 5 ° F) arasında tutulmalıdır. Buzdolabı ve dondurucu termostatları, fabrikada ayarlanan veya orta sıcaklıkta ayarlanmalıdır, bu da sıcaklık sapmaları olasılığını azaltır. Termostatlar çeşitli şekillerde işaretlenir ve genel olarak sıcaklıklardan çok soğukluk seviyelerini gösterir. Aşıların saklandığı sıcaklığı bilmenin tek yolu, bir TMD ile ölçmek ve izlemektir.

Aşı Sıcaklıklarının İzlenmesi

Aşıların güvenliğini sağlamak için, her iş gününün başlangıcında depolama birimi minimum ve maksimum sıcaklıklarını kontrol etmeli ve kaydetmelidir. Minimum ve maksimum sıcaklıkları göstermeyen bir TMD kullanılıyorsa, mevcut sıcaklık minimum iki kez kontrol edilmeli ve kaydedilmelidir. Her bir depolama ünitesi kapısına veya yakınına bilgilerin yer aldığı sıcaklık izleme kayıt sayfası yerleştirilmelidir. Bu izleme kayıt sayfasındaki bilgiler aşağıdaki gibidir:
• Minimum/maksimum sıcaklık veya minimum/maksimum sıcaklıkları kaydeden bir cihaz kullanılmıyorsa mevcut sıcaklık
• Tarih
• Zaman
• Sıcaklığı kontrol eden ve kaydeden kişinin adı soyadı
• Bir sıcaklık sapması meydana gelirse yapılan işlemler
Sıkıca kapatıldıklarından emin olmak için gün boyunca ve her günün sonunda ünite kapılarını kontrol edilmelidir. Haftalık olarak, eylem gerektirebilecek sıcaklık eğilimlerindeki değişiklikler için depolama birimi sıcaklık okumalarını gözden geçirmelidir örneğin, birim sıcaklığının ayarlanması, depolama veya sıcaklık izleme ekipmanının onarılması ve değiştirilmesi gibi. Bununla birlikte sıcaklık verileri en az üç yıl süreyle saklanmalıdır.

Soğuk Aşı Nedir?Sıcaklık Gezileri (Aralık Dışı Sıcaklıklar)

Aşı üreticilerinin prospektüslerinde önerilen aralıkların dışındaki sıcaklık okumaları bir sıcaklık değişimi olarak kabul edilir ve acil eylem gerektirir. Bu durumda yapılması gerekenler aşağıdaki gibidir:
• Derhal birincil veya yedek aşı koordinatörüne haber verilmeli veya sorun üst birimlere bildirilmelidir.
• Maruz kalmış aşılar kullanılmamalı diye olarak etiketlenmeli ve bunlar saklama ünitesindeki diğer aşılardan ayrı bir kap içine koyulmalıdır, ayrıca ayrılan aşılar atılmamalıdır.
• Aşı koordinatörü veya gözetmeni, olayın ayrıntılarını belgelemeye başlamalıdır.
• Sıcaklık izleme cihazı yerleşim kontrol edilginden veya ünite sıcaklığı gerektiği gibi ayarlandığından emin olunmalıdır ve tesisin sıcaklık gezintileri için standart işletim prosedürlerini (SOP’ler) uygulanmalıdır.
• Rehberlik için SOP’lere göre aşılama programı ve aşı üreticisi üreticileri ile iletişime geçilmelidir.
• Yapılan işlemler ve sonuçlar da dâhil olmak üzere olayın eksiksiz dokümantasyonu yapılmalıdır.
Ayrıca aşıların uzun süre çalışmayan bir birimde kalmasına asla izin verilmemelidir. Bir birimin başarısız olduğuna inanılırsa, acil durum SOP’ları uygulanmasına başlanmalıdır.

Kaynakça:
cdc.gov/vaccines/hcp/admin/storage/index.html
cdc.gov/vaccines/hcp/acip-recs/general-recs/downloads/general-recs.pdf
fda.gov/BiologicsBloodVaccines/Vaccines/ApprovedProducts/ucm093833.htm
immunize.org/clinic/storage-handling.asp

Yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu

Bunları da beğenebilirsin
Cevap bırakın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.

Bu web sitesi deneyiminizi geliştirmek için çerezleri kullanır. Bununla iyi olduğunuzu varsayacağız, ancak isterseniz vazgeçebilirsiniz. Kabul etmek Mesajları Oku